|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| == ابوالقاسم اکاف نیشابوری ==
| |
| '''ابوالقاسم اِکّاف نیشابوری''' از مدرسان ایرانی در مکه
| |
|
| |
| ابوالقاسم عبدالرحمن بن عبدالصمد سختنی شافعی (درگذشت ۵۴۹ق) در سرزمین نیشابور در خاندان معروف به اکّاف زاده شد.<ref>التحبیر، ج۱، ص۳۹۵؛ الانساب، ج۱، ص۲۰۲؛ طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۱.</ref> اِکاف پارچه مخصوص پوشش حیوانات است و چون شغل یکی از اجداد ابوالقاسم دوزندگی و فروش این پارچه بوده، به این نام خوانده شده‌اند.<ref>الانساب، ج۱، ص۲۰۲؛ اللباب، ج۱، ص۸۲.</ref>
| |
|
| |
| ابوالقاسم فقه را نزد ابونصر قُشَیری (درگذشت ۵۱۴ق) آموخت و از علی بن عبدالله الحیری و عبدالغفار شیروی (درگذشت ۵۱۰ق) اجازه نقل حدیث گرفت.<ref>الانساب، ج۱، ص۲۰۲؛ المنتظم، ج۱۸، ص۹۹؛ طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۲.</ref> وی افزون بر فقه و حدیث به فلسفه و دیگر علوم آشنا بود.<ref>الانساب، ج۱، ص۲۰۲.</ref> پس از مدتی عازم مکه شد و از عبدالملک طبری و محمد جوینی (درگذشت ۴۳۸ق) بهره گرفت.<ref>التحبیر، ج۱، ص۳۹۸-۴۰۰؛ العقد الثمین، ج۵، ص۳۶۳.</ref> فاسی در کتابش از سه ایرانی صاحب کرسی تدریس نام برده که یکی از آنان اکّاف است.<ref> العقد الثمین، ج۵، ص۳۶۳.</ref> او کتاب مختصر ابن جوزی را در مسجدالحرام تدریس می‌کرد و بسیاری در مجلس درس وی حضور یافته، تعلیقات استاد را بر آن می‌نگاشتند.<ref>طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۲.</ref>
| |
|
| |
| ابوالقاسم پس از مکه مدتی در بغداد ساکن گشت و آن‌گاه به نیشابور بازگشت.<ref>طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۲.</ref> گفته‌اند که وی در زهد و ورع یگانه روزگار بود. از او به عنوان ضرب المثل در پاکی و ترک دنیا یاد می‌شد. به‌اندک مال حلال راضی بود. بسیار انفاق می‌کرد و از کارهای ویژه‌اش گرفتن بینی هنگام انفاق عطریات بود تا حتی همین اندازه نیز از بوی آن لذت نبرد.<ref>المنتظم، ج۱۸، ص۹۹؛ التحبیر، ج۱، ص۳۹۸-۴۰۰؛ طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۲.</ref>
| |
|
| |
| ابوالقاسم مریدان و شاگردان فراوان داشت. سلطان سنجر سلجوقی از علاقه‌مندان او بود که برای دیدار با او و [[تبرک]] به وی اجازه می‌گرفت.<ref>المنتظم، ج۱۸، ص۹۹؛ التحبیر، ج۱، ص۳۹۸-۴۰۰؛ طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> از شاگردان او می‌توان به علی بن سلیمان مرادی اشاره کرد.<ref>تاریخ دمشق، ج۴۱، ص۵۱۵-۵۱۶.</ref> ابوالقاسم در نیشابور رکن مذهب شافعی بود و نماز جمعه به امامت او برگزار می‌شد. پس از نماز، دانشمندان سؤالات خود را از او می‌پرسیدند.<ref>الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۵۹؛ طبقات الشافعیه، ج۶، ص۹.</ref> در سال ۵۴۹ق در دوران حکومت سلطان سنجر سلجوقی بر خراسان، با یورش شدید ترکان غُز به این خطه، لشکر خراسان پس از شکست، به نیشابور عقب‌نشینی کرد. ترکان غُز به نیشابور هجوم آوردند و تمام شهر را نابود و مردم را قتل عام کردند. بسیاری از بزرگان از جمله ابوالقاسم اکّاف در این هجوم کشته شدند.<ref>الکامل، ج۱۱، ص۱۸۱؛ تاریخ الاسلام، ج۳۷، ص۳۹.</ref> برخی کشته شدن او را مردود شمرده و آورده‌اند که در پی شفاعت سلطان سنجر آزاد شد؛ اما در همان سال بر اثر بیماری درگذشت<ref>طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref> و در حیره، محله‌ای در نیشابور<ref>احسن التقاسیم، ص۲۵.</ref> کنار پدرش به خاک سپرده شد.<ref>المنتظم، ج۱۸، ص۹۹؛ التحبیر، ج۱، ص۳۹۸؛ طبقات الشافعیه، ج۷، ص۱۵۲.</ref>
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس}}
| |
|
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| {{دانشنامه}}
| |
| | آدرس =
| |
| | عنوان =
| |
| | نویسنده = سید محمد امینی
| |
| }}
| |
| * '''الانساب''': عبدالکریم السمعانی (درگذشت ۵۶۲ق)، به کوشش عبدالله عمر، بیروت، دار الجنان، ۱۴۰۸ق
| |
| * '''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر''': الذهبی (درگذشت ۷۴۸ق)، به کوشش عمر عبدالسلام، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۰ق
| |
| * '''تاریخ مدینة دمشق''': ابن عساکر (درگذشت ۵۷۱ق)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق
| |
| * '''التحبیر فی المعجم الکبیر''': عبدالکریم السمعانی (درگذشت ۵۶۲ق)، به کوشش منیرة ناجی، دیوان الاوقاف، بغداد، ۱۳۹۵ق
| |
| * '''اللباب فی تهذیب الانساب''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (درگذشت ۶۳۰ق)، بیروت، دار صادر، ۱۴۰۰ق
| |
| * '''طبقات الشافعیة الکبری''': تاج الدین السبکی (درگذشت ۷۷۱ق)، به کوشش الطناحی و عبدالفتاح، هجر للطباعة و النشر، ۱۴۱۳ق
| |
| * '''العقد الثمین''': محمد الفأسی (درگذشت ۸۳۲ق)، به کوشش فؤاد و سید امین، الرساله، ۱۴۰۶ق
| |
| * '''الکامل فی التاریخ''': ابن اثیر علی بن محمد الجزری (درگذشت ۶۳۰ق)، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق
| |
| * '''المنتظم''': ابن جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، به کوشش نعیم زرزور، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۲ق
| |
| * '''الوافی بالوفیات''': الصفدی (درگذشت ۷۶۴ق)، به کوشش الارنؤوط و ترکی مصطفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
| == ابوالمعالی جوینی == | | == ابوالمعالی جوینی == |
| '''ابوالمعالی جوینی''' از پیشوایان و دانشوران بزرگ شافعی، معروف به امام الحرمین | | '''ابوالمعالی جوینی''' از پیشوایان و دانشوران بزرگ شافعی، معروف به امام الحرمین |
| خط ۵۲: |
خط ۱۹: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| {{دانشنامه}} | | {{دانشنامه |
| | آدرس = | | | آدرس = |
| | عنوان = | | | عنوان = |
| خط ۱۰۰: |
خط ۶۷: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| {{دانشنامه}} | | {{دانشنامه |
| | آدرس = | | | آدرس = |
| | عنوان = | | | عنوان = |
| خط ۱۶۲: |
خط ۱۲۹: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| {{دانشنامه}} | | {{دانشنامه |
| | آدرس = | | | آدرس = |
| | عنوان = | | | عنوان = |
