←حج اکبر (زمان اعلام برائت)
(←منابع) |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
}} نیز به‌کار رفته است.<ref>سوره يوسف، آیه ٧٠.</ref> | }} نیز به‌کار رفته است.<ref>سوره يوسف، آیه ٧٠.</ref> | ||
واژه «برائت» مصدر و به معناى تنزه و تباعد است، و نيز به معناى اعذار و انذار نيز به كار مى‌رود.<ref>لسان العرب، ذیل واژه اذن.</ref> مشتقات اين مصدر افزون بر آیه ۲ سوره توبه، بارها در قرآن به‌كار رفته است؛ از جمله آیه {{آیه|وَ أَنَا بَرِيءٌ مِمّٰا تَعْمَلُونَ | واژه «برائت» مصدر و به معناى تنزه و تباعد است، و نيز به معناى اعذار و انذار نيز به كار مى‌رود.<ref>لسان العرب، ذیل واژه اذن.</ref> مشتقات اين مصدر افزون بر آیه ۲ سوره توبه، بارها در [[قرآن]] به‌كار رفته است؛ از جمله آیه {{آیه|وَ أَنَا بَرِيءٌ مِمّٰا تَعْمَلُونَ | ||
}}<ref>سوره يونس، آیه ۴١.</ref> كه همگى به معناى بي‌زارى جستن و فاصله گرفتن است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۰۱.</ref> | }}<ref>سوره يونس، آیه ۴١.</ref> كه همگى به معناى بي‌زارى جستن و فاصله گرفتن است.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۰۱.</ref> | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}}، گفته شده اعلام برائت باید در روز [[حج اکبر]] باشد. درباره مراد از روز حج اکبر، دیدگاه‌هایی وجود دارد که برخی از آنها چنین است: | }}، گفته شده اعلام برائت باید در روز [[حج اکبر]] باشد. درباره مراد از روز حج اکبر، دیدگاه‌هایی وجود دارد که برخی از آنها چنین است: | ||
* روز | * '''روز عرفه'''؛ که در آن وقوف همه حاجیان است.<ref>كشف الاسرار، ذیل آیه ۲ سوره توبه؛ الميزان، ذیل آیه ۲ سوره توبه.</ref> | ||
* عید قربانِ سال نهم | * '''عید قربانِ سال نهم هجری'''؛ که در آن کافران و مسلمانان با هم در مراسم حج شرکت داشتند و پس از آن هرگز چنین نشد.<ref>الميزان، ج٩، ص١۴٩.</ref> | ||
* همه ایام | * '''همه ایام حج'''؛ اگر چه ایام حج بیش از یک روز است ولی به همه آنها روز حج اکبر گفته شده است؛ چناچه به زمان وقوع جنگ‌ها نیز «یوم» گفته شده، مانند یوم حنین، یوم الاحزاب، یوم صفین و یوم الجمل.<ref>تفسيركبير، ذیل آیه ۲ سوره توبه؛ كشف الاسرار، ذیل آیه ۲ سوره توبه؛ كشاف، ذیل آیه ۲ سوره توبه؛ الميزان، ذیل آیه ۲ سوره توبه.</ref> | ||
به گفته برخی، دو دسته روایت درباره تعیین مصداق روز حج اکبر وجود دارد: | به گفته برخی، دو دسته روایت درباره تعیین مصداق روز حج اکبر وجود دارد: | ||
* مراسم حج: بر اساس دسته‌ای از روایات، حج اکبر در برابر حج اصغر یعنی عمره قرار دارد و دارای مناسک گوناگونی مانند وقوف در عرفات و رمی جمرات است.<ref>فروع كافى، باب فرض الحج و العمر.</ref> | * '''مراسم حج''': بر اساس دسته‌ای از روایات، حج اکبر در برابر حج اصغر یعنی عمره قرار دارد و دارای مناسک گوناگونی مانند وقوف در عرفات و رمی جمرات است.<ref>فروع كافى، باب فرض الحج و العمر.</ref> | ||
* روز عید قربان: بر پایه دسته‌ای دیگر از روایات، روز حج اکبر، روز عید قربان است.<ref>فروع كافى، باب الحج الأكبر و الأصغر.</ref> | * '''روز عید قربان''': بر پایه دسته‌ای دیگر از روایات، روز حج اکبر، روز عید قربان است.<ref>فروع كافى، باب الحج الأكبر و الأصغر.</ref> | ||
برخی، بین این دو دسته روایت جمع کرده، حج که در برابر عمره قرار دارد را حج اکبر دانسته و از میان ایام حج، روز عید قربان را «یوم الحج الاکبر» دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۰۹.</ref>به گفته علامه طباطبایی، مفسر شیعه، یوم الحج الاکبر در روز عید قربان سال نهم قمری اتفاق افتاد و پس از آن چنين حادثه‌اى روى نداد؛<ref>الميزان، ج٩، ص١۴٩.</ref> ولی برخی، واقع شدن اولين برائت در سال نهم را بيانگر سرآغازى برای تشريع و اجراى اين حكم دانسته‌اند. به باور وی، انجام نشدن آن در دوران امامان(ع) ممکن است مانند بسیاری از احکام دیگر، به دليل نبود شرايط لازم باشد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۱۱.</ref> | برخی، بین این دو دسته روایت جمع کرده، حج که در برابر عمره قرار دارد را حج اکبر دانسته و از میان ایام حج، روز عید قربان را «یوم الحج الاکبر» دانسته‌اند.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۰۹.</ref>به گفته علامه طباطبایی، مفسر شیعه، یوم الحج الاکبر در روز عید قربان سال نهم قمری اتفاق افتاد و پس از آن چنين حادثه‌اى روى نداد؛<ref>الميزان، ج٩، ص١۴٩.</ref> ولی برخی، واقع شدن اولين برائت در سال نهم را بيانگر سرآغازى برای تشريع و اجراى اين حكم دانسته‌اند. به باور وی، انجام نشدن آن در دوران امامان(ع) ممکن است مانند بسیاری از احکام دیگر، به دليل نبود شرايط لازم باشد.<ref>درسنامه تفسیر آیات حج، ص۳۱۱.</ref> | ||