←پانویس
بدون خلاصۀ ویرایش |
(←پانویس) |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
وقتى رسول خدا را دفن كردند، حضرت فاطمه(عليهاالسلام) كنار قبر ايستاد، و مقدارى از خاك قبر را برداشته و بر ديدگانش ماليد و اشعارى بدين معنا سرود: چه باك كسى را كه خاك كوى احمد ببويد و هرگز در طول زمان مُشك و عنبرى را نبويد. مصيبت‌هايى بر من وارد شد، كه اگر بر روزها وارد مى‌شد شب تاريك مى‌گرديد.(«ماذا على من شمّ تربة أحمد أن لا يشمّ مدى الزمان غواليا صُبّت على مصائب لو أنّها صُبّت على الأيام عدن ليالياً» وفاء الوفاء، ج۴، ص١۴٠۵.) ايشان تا پايان عمر، زيارت قبر پيامبر(ص) را ترك نكرد و پيوسته به زيارت قبر حمزه(ع) مى‌رفت و آن را بازسازى مى‌كرد و سنگى بر آن مى‌گذارد و در آنجا نماز مى‌خواند و دعا مى‌كرد و مى‌گريست.(«ماذا على من شمّ تربة أحمد أن لا يشمّ مدى الزمان غواليا صُبّت على مصائب لو أنّها صُبّت على الأيام عدن ليالياً» وفاء الوفاء، ج۴، ص٩٣٢.) | وقتى رسول خدا را دفن كردند، حضرت فاطمه(عليهاالسلام) كنار قبر ايستاد، و مقدارى از خاك قبر را برداشته و بر ديدگانش ماليد و اشعارى بدين معنا سرود: چه باك كسى را كه خاك كوى احمد ببويد و هرگز در طول زمان مُشك و عنبرى را نبويد. مصيبت‌هايى بر من وارد شد، كه اگر بر روزها وارد مى‌شد شب تاريك مى‌گرديد.(«ماذا على من شمّ تربة أحمد أن لا يشمّ مدى الزمان غواليا صُبّت على مصائب لو أنّها صُبّت على الأيام عدن ليالياً» وفاء الوفاء، ج۴، ص١۴٠۵.) ايشان تا پايان عمر، زيارت قبر پيامبر(ص) را ترك نكرد و پيوسته به زيارت قبر حمزه(ع) مى‌رفت و آن را بازسازى مى‌كرد و سنگى بر آن مى‌گذارد و در آنجا نماز مى‌خواند و دعا مى‌كرد و مى‌گريست.(«ماذا على من شمّ تربة أحمد أن لا يشمّ مدى الزمان غواليا صُبّت على مصائب لو أنّها صُبّت على الأيام عدن ليالياً» وفاء الوفاء، ج۴، ص٩٣٢.) | ||
== فلسفه == | |||
وفادارى به اهل‌بيت(عليهم السلام)، نشانه وفادارى به حقيقت است و پيوند با عترت(عليهم السلام)، پيوند با قرآن و اسلام است. دوستى خاندان پيامبر(ص)، اجر رسالت آن حضرت است و زيارت مزارشان، نشانه محبت به آنها است. | |||
زيارت، نشانه احترام به مقام والا و ارزشمند خاندان پيامبر(ص)، پيروى از راه و هدف‌هايشان، تجديد پيمان با آنها، وفادارى به ولايت‌شان و زنده نگه‌داشتن ياد و تعاليم آنها است. | |||
در كتاب «ادب فناى مقربان» آمده است: | |||
تعظيم، تكريم، گرامى‌داشت و يادكرد انسان‌هاى شايسته، فرهنگ‌ساز، نقش‌آفرين، مصلح، متحول‌كنندگان تاريخ و نيز زنده نگه‌داشتن نام و ياد آنها پس از مرگ، لازمه محبت، عشق و ارادت انسان به نيكى‌ها و كمالات است و ريشه در فطرت آدمى دارد.<ref>ادب فناى مقربان، عبدالله جوادى آملى، ج٢، صص١٧ و ١٨.</ref> | |||
زيارت مى‌تواند نمادى از علاقه و محبت درونى و نشانه دين‌دارى باشد؛ چرا كه دين چيزى جز محبت نيست.<ref>امام باقر(ع) مى‌فرمايد: «هل الدّين الا الحبّ... الدّينُ هُوَ الحُبُّ والحُبُّ هُوَ الدِّينُ»؛ وسائل الشيعه، ج١۶، ص١٧١.</ref> | |||
اگر در دوره زندگى پيامبر(ص)، مردم براى طلب رحمت و مغفرت الهى به محضر ايشان مى‌آمدند، پس از رحلت ايشان نيز اين ارتباط ادامه دارد، چنانكه در زيارت آن حضرت مى‌خوانيم: | |||
وَاِذ لَم الحَقكَ حَيّاً فَقَد قَصَدتُك بَعد مَوتِك عَالماً أنَّ حُرمَتَك مَيتاً كَحُرمَتِكَ حَيّاً فَكُن لى بِذلك عِندَ اللهِ شاهِداً.<ref>بحارالانوار، ج٩٧، ص١۶٢.</ref> | |||
اگر در زمان حيات شما موفق به ديدار شما نشدم، اكنون قصد زيارت شما كردم و اعتقاد دارم كه احترام نهادن به شما بعد از مرگ، مانند احترام گذاردن زمان حيات‌تان است، پس نزد خدا بر احوال من شاهد باش. | |||
به ديگر سخن، فلسفه اصلى زيارت، عمل به اين آيه شريفه است: | |||
قُلْ لاٰ أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبىٰ (شورى: ٢٣) | |||
بگو من هيچ‌گونه اجر و پاداشى از شما بر اين دعوت درخواست نمى‌كنم جز دوست‌داشتن نزديكانم. | |||
آيت‌الله بهجت(رحمه الله) مى‌گويد: | |||
زيارت مشاهد ائمه(عليهم السلام) به منزله ملاقات آنها و ديدار حضرت حجت(عج) است. آنها در هر جا ناظرند. هرگاه انسان به يكى از آنها متوجه شود، مانند آن است كه به همه آنها متوجه شده و همه را زيارت كرده است.<ref>ره‌توشه زيارت، محمود اكبرى، ص٣٧.</ref> | |||
== آثار == | |||
=== آثار مادی === | |||
==== رفع مشكلات ==== | |||
رفع مشكلات و برآورده شدن حوائج مادى از فوايد و بركات تشرّف به اماكن زيارتى است. امام صادق(ع) مى‌فرمايند: | |||
كسى‌كه امام حسين(ع) را زيارت كند، خداوند متعال خواسته‌هايش را برآورده مى‌سازد و آن‌چه از دنيا مقصود اوست، بر او كفايت مى‌كند.<ref>كامل الزيارات، ص٢۴۶.</ref> | |||
همچنين فرمودهاند: | |||
كسى‌كه به زيارت قبر حسين بن على(ع) مى‌رود.... هنگامى كه به آنجا مى‌رسد، خداى متعال خطاب به او مى‌فرمايد: بنده‌ام! از من بخواه، به تو عطا مى‌كنم. مرا بخوان تا اجابتت كنم. از من طلب كن تا به تو بدهم و حاجتت را از من بخواه تا برآورده سازم.<ref>كامل الزيارات، صص٢۵٣و٢۵۴.</ref> | |||
==== افزايش روزى و طول عمر ==== | |||
يكى از آثار دنيوى زيارت، افزايش روزى و طولانى شدن عمر است. امام باقر(ع) ميفرمايند: «شيعيان ما را به زيارت قبر حسين بن على(عليهماالسلام) امر كنيد؛ چون زيارت آن حضرت، رزق و روزى را زياد مى‌كند».<ref>كامل الزيارات، ص٢٨۴.</ref> | |||
==== وسيله بركت و صحت ==== | |||
مكان‌هاى زيارتى - به خصوص مرقد پيشوايان معصوم(عليهم السلام) - مركز توجه انسان‌هايى است كه از همه‌جا قطع اميد كرده و رو به‌سوى ايشان آورده‌اند. در زيارت جامعه كبيره مى‌خوانيم: | |||
السّلامُ عَليكُم يا اهل‌بيت النّبوة... واُصُولَ الكَرمِ... وكَهفِ الوَرى. | |||
سلام بر شما اهل‌بيت پيامبر كه... ريشه‌هاى كرامت... و پناه‌گاه مردم هستيد. | |||
سرّ اينكه در جمله مزبور، ائمه(عليهم السلام) ريشه‌هاى كرامت معرفى شده‌اند، اين است كه تمام خيرات و بركات موجود در نظام هستى، اعم از مادى و معنوى، به‌واسطه ايشان به مردم مى‌رسد.<ref>ادب فناى مقرّبان، ج١، ص٢٠٢.</ref> | |||
امام صادق(ع) در جواب نامه «محمد بن حسن بن شمون» نوشتند: «ما پناه براى كسى هستيم كه به ما پناه مى‌آورد».<ref>بحارالانوار، ج۵، ص٢٩٩.</ref> | |||
«ابوهاشم جعفرى» مى‌گويد: | |||
زمانى كه امام هادى(ع) بيمار بود به نزدش رفتم؛ فرمود: ابوهاشم! كسى از دوستان ما را به «حائر حسينى» بفرست تا براى (شفاى) من دعا كند ...خداوند متعال بقاع و جايگاه‌هايى دارد كه مى‌خواهد در آن جايگاه‌ها (او) خوانده شود تا دعاى دعاكننده را مستجاب فرمايد و حائر، از جمله اين مواضع است».<ref>كامل الزيارات، صص ۴۵٩ و ۴۵٨.</ref> | |||
=== آرامش روح === | |||
وقتى انسان به زيارت معصومين(عليهم السلام) مى‌رود، احساس آرامش روحى و معنوى مى‌كند. زيارت آرام‌بخش دل‌هاست. امام صادق(ع) به «فضيل بن يسار» فرمودند: | |||
در اطراف شما قبرى است (امام حسين(ع)) كه هيچ اندوهگينى آن را زيارت نمى‌كند، مگر آنكه حق‌تعالى حزن و اندوهش را برطرف و حاجتش را برآورده مى‌سازد.<ref>كامل الزيارات، ص٣١٢.</ref> | |||
==== سبب تقرب به خداوند ==== | |||
زيارت، تجديد پيمان با بندگان خالص خداوند است و زمينه كسب صفات شايسته، عامل رشد معنوى و نزديكى به خدا مى‌شود. وقتى در زيارت، انسان گناهكار با توجه قلبى، در برابر انسان كامل قرار مى‌گيرد، موجب تقرب و كمال او مى‌شود. بنابراين، زيارت اولياى خدا، راهى براى تقرب به خداوند است. چنانكه در زيارت جامعه كبيره مى‌خوانيم: «مُتِقرِّبٌ بِكُم إلَيه»؛ «به‌واسطه شما به خدا تقرب پيدا مى‌كنيم». | |||
امام صادق(ع) مى‌فرمايند: | |||
از پدرم شنيدم به يكى از دوستانش كه از زيارت (قبر امام‌حسين(ع)) سؤال كرده بود، فرمودند: «با اين زيارت قصد تقرّب به چه كسى را دارى؟» عرض كرد: قصدم تقرّب به خدا مى‌باشد. حضرت فرمودند: «كسى كه به دنبال زيارت، يك نماز خوانده و با اين نماز قصد تقرّب به خدا را داشته باشد، در روزى كه خدا را ملاقات مى‌كند بر او نورى احاطه مى‌شود كه تمام اشيائى كه او را مى‌بينند صرفاً، نور مشاهده مى‌نمايند...<ref>كامل الزيارات، ص٢٣٨.</ref> | |||
=== افزايش محبت و دوستى اهل‌بيت(عليهم السلام) === | |||
حضور در حرم و برقرارى ارتباط معنوى، سبب افزايش محبت در دل زائر مى‌شود و او را به وجد مى‌آورد. زائر با خواندن متن زيارت‌نامه، با همه وجود، بزرگوارى و مهربانى زيارت‌شونده را درمى‌يابد و تلاش صادقانه آنها براى رساندن انسان به منزل درستكارى و رستگارى را درك مى‌كند. در نتيجه، محبت آن بزرگواران در قلبش بيشتر مى‌شود. خداوند متعال درباره مهربانى‌هاى پيامبر اكرم(ص) به امت خويش، مى‌فرمايند: لَقَدْ جٰاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مٰا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَؤُفٌ رَحِيمٌ (توبه: ١٢٨) | |||
معصومين(عليهم السلام) از نور واحدى خلق شده‌اند. همه آنها با پيروان و شيعيان خود مهربان بودند و براى رساندن آنان به كمال، بسيار كوشيده‌اند. زائر با حضور در حرم و گوش جان سپردن به ترنم عاشقانه زيارت‌نامه، جايگاه و وابستگى خود را از نظر فكرى، اعتقادى، سياسى، اخلاقى و اجتماعى درمى‌يابد. همچنين ميفهمد كه اگر در زمان حيات زيارت‌شونده حضور داشت، در كجا، كنار چه‌كسانى و با چه‌كسانى نبرد مى‌كرد.<ref>ادب فناى مقربان، ج١، ص۶۴.</ref> | |||
=== آثار اخروی === | |||
==== نعمت‌هاى بهشتى ==== | |||
اولياى الهى در پيشگاه خداوند متعال مقامى ممتاز دارند. فضاى حاكم بر بارگاه ايشان بسيار عطرآگين است و روح و جان را باصفا مى‌سازد. هريك از اين مكان‌ها، قطعه‌اى از بهشت است و انسانى كه توفيق حضور در آنها را مى‌يابد، از پاداش‌هاى مادى و معنوى، بسيار بهره‌مند مى‌شود. يكى از اين پاداش‌ها، نعمت‌هاى بهشتى است. | |||
شخصى از امام جواد(ع) پرسيد: «پاداش كسى‌كه با انگيزه، به زيارت رسول خدا(ص) مى‌رود چيست؟» حضرت فرمودند: «بهشت براى اوست».<ref>كامل الزيارات، ص۴٢.</ref> | |||
ابوبصير نيز مى‌گويد: از امام باقر يا امام صادق(عليهماالسلام) شنيدم كه فرمودند: كسى‌كه دوست دارد محل سكونت و منزلش بهشت باشد، زيارت مظلوم را ترك نكند. سؤال شد: مظلوم كيست؟ فرمود: مظلوم، حسين بن على(ع) است. كسى‌كه به دليل شوق به آن حضرت و محبت رسول خدا(ص) و فاطمه(عليهاالسلام) و حبّ به اميرالمؤمنين، امام حسين(ع)، را زيارت كند، خداوند او را بر سفره‌هاى بهشتى مى‌نشاند كه با آن بزرگواران هم‌غذا شود، در حالى‌كه مردم هنوز در حساب هستند.<ref>كامل الزيارات، ص٢۶٩.</ref> | |||
=== شفاعت === | |||
براى زائر در ديدار ولى خدا حقى است كه ايشان درصدد اداى آن برآيند. يكى از جاهايى كه اين حق ادا مى‌شود، قبول شفاعت است. پيامبرخدا(ص) مى‌فرمايند: | |||
هركس براى اعمال حج به مكه برود، سپس مرا در مدينه زيارت نكند، من نيز در قيامت به او جفا خواهم كرد و كسى‌كه مرا زيارت كند، شفاعت من نصيبش مى‌شود و كسى‌كه از شفاعت من بهره‌مند شود، بهشت بر او واجب مى‌گردد.<ref>كامل الزيارات، ص۴۴؛ كتاب المزار، ص١۴٨.</ref> | |||
==== آمرزش گناهان ==== | |||
گناه موجب قساوت قلب، تيرگى روح و دل‌مردگى انسان مى‌شود. آمرزش گناه يعنى زدودن اين آثار ناپسند از روح گناهكار. حضور در پيشگاه مقربان الهى زمينه‌ساز رحمت و مغفرت الهى است و در نتيجه، آثار زيان‌بار گناه از جان و روح او زدوده مى‌شود. | |||
امام صادق(ع) مى‌فرمايند: كسى‌كه به زيارت قبر حسين(ع) برود، در حالى‌كه به حق آن حضرت عارف باشد، خداوند متعال گناهان گذشته و آينده‌اش را مى‌بخشد.<ref>كامل الزيارات، ص٢۶٢.</ref> | |||
همچنين فرمودهاند: امام حسين(ع) از محضر رسول خدا(ص) پرسيد: پاداش كسى‌كه شما را زيارت كند چيست؟ فرمود: فرزندم! كسى‌كه من را زيارت كند در زمان حيات يا بعد از مرگم، يا پدرت را زيارت كند، بر خداى متعال است كه او را روز قيامت زيارت كند و او را از گناه برهاند.<ref>كامل الزيارات، ص۴٠.</ref> | |||
==== ايمنى از عذاب ==== | |||
زيارت كسانى كه قرب‌شان قرب خدا، اطاعت‌شان اطاعت خدا، محبتشان، محبت خدا و خشمشان خشم خداست، آثار و بركات فراوانى دارد كه يكى از آنها ايمنى از عقوبت و عذاب است. چنانكه پيامبرخدا(ص) در پاسخ به پرسش امام حسين(ع) فرمودند: كسى‌كه مرا در حال حيات يا بعد از مرگم زيارت كند يا به زيارت تو و برادرت بيايد، بر من لازم است كه در روز قيامت به زيارتش بروم تا او را از عذاب گناهش برهانم.<ref>كامل الزيارات، ص۴٠.</ref> | |||
==== ايمنى از هراس و وحشت روز قيامت ==== | |||
ارتباط با انسان كامل و حضور در كنار قبر او سبب تكامل معنوى مى‌شود، گنجايش روح را بالا مى‌برد و موجب رأفت و رحمت الهى مى‌شود. همچنين با توجه به سيره اهل‌بيت(عليهم السلام)، هركس به زيارت ايشان مى‌رود، در صدد جبران بر مى‌آيند و اين خود، مايه بهره‌مندى از توجه الهى و ايمنى از ترس و وحشت در لحظات دهشت‌انگيز روز قيامت مى‌شود. | |||
رسول خدا(ص) ميفرمايند: «كسى‌كه من، يا يكى از فرزندانم را زيارت كند، روز قيامت به زيارت او مى‌آيم و وى را از وحشت‌هاى آن روز مى‌رهانم».<ref>كامل الزيارات، ص۴١.</ref> | |||
==== گذشتن از صراط ==== | |||
امام صادق(ع) مى‌فرمايند: از پدرم شنيدم كه به يكى از دوستانشان فرمودند: زائر امام حسين(ع)... پس از سيراب گشتن از حوض كوثر به جايگاهش در بهشت بر مى‌گردد، در حالى‌كه فرشته‌اى از سوى اميرالمؤمنين(ع) با اوست كه به صراط امر مى‌كند كه براى وى پايين بيايد و با او مدارا كند تا از روى آن بگذرد و به آتش جهنم فرمان مى‌دهد كه حرارت و سوزشش را به او نرساند تا وى از آن گذر كند و نيز با او فرستاده‌اى است كه اميرالمؤمنين(ع)، آن را فرستاده است.<ref>كامل الزيارات، صص ٢٣٩ و ٢٣٨.</ref> | |||
==== همسايگى با رسول خدا(ص) ==== | |||
شوق زيارت اهل‌بيت(عليهم السلام) و تشرف به بارگاه آن بزرگواران، موجب مى‌شود تا زائر در سراى ديگر در جوار ايشان باشد. از رسول خدا(ص) در اين‌باره نقل شده است: «كسى‌كه در حال حيات يا پس از مرگم مرا زيارت كند، روز قيامت در همسايگى من خواهد بود».<ref>كامل الزيارات، ص۴۵.</ref> | |||
== آسیب‌ها == | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||