←آرامش روح
(←پانویس) |
|||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
زمانى كه امام هادى(ع) بيمار بود به نزدش رفتم؛ فرمود: ابوهاشم! كسى از دوستان ما را به «حائر حسينى» بفرست تا براى (شفاى) من دعا كند ...خداوند متعال بقاع و جايگاه‌هايى دارد كه مى‌خواهد در آن جايگاه‌ها (او) خوانده شود تا دعاى دعاكننده را مستجاب فرمايد و حائر، از جمله اين مواضع است».<ref>كامل الزيارات، صص ۴۵٩ و ۴۵٨.</ref> | زمانى كه امام هادى(ع) بيمار بود به نزدش رفتم؛ فرمود: ابوهاشم! كسى از دوستان ما را به «حائر حسينى» بفرست تا براى (شفاى) من دعا كند ...خداوند متعال بقاع و جايگاه‌هايى دارد كه مى‌خواهد در آن جايگاه‌ها (او) خوانده شود تا دعاى دعاكننده را مستجاب فرمايد و حائر، از جمله اين مواضع است».<ref>كامل الزيارات، صص ۴۵٩ و ۴۵٨.</ref> | ||
=== آرامش روح === | ==== آرامش روح ==== | ||
وقتى انسان به زيارت معصومين(عليهم السلام) مى‌رود، احساس آرامش روحى و معنوى مى‌كند. زيارت آرام‌بخش دل‌هاست. امام صادق(ع) به «فضيل بن يسار» فرمودند: | وقتى انسان به زيارت معصومين(عليهم السلام) مى‌رود، احساس آرامش روحى و معنوى مى‌كند. زيارت آرام‌بخش دل‌هاست. امام صادق(ع) به «فضيل بن يسار» فرمودند: | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
ابوبصير نيز مى‌گويد: از امام باقر يا امام صادق(عليهماالسلام) شنيدم كه فرمودند: كسى‌كه دوست دارد محل سكونت و منزلش بهشت باشد، زيارت مظلوم را ترك نكند. سؤال شد: مظلوم كيست؟ فرمود: مظلوم، حسين بن على(ع) است. كسى‌كه به دليل شوق به آن حضرت و محبت رسول خدا(ص) و فاطمه(عليهاالسلام) و حبّ به اميرالمؤمنين، امام حسين(ع)، را زيارت كند، خداوند او را بر سفره‌هاى بهشتى مى‌نشاند كه با آن بزرگواران هم‌غذا شود، در حالى‌كه مردم هنوز در حساب هستند.<ref>كامل الزيارات، ص٢۶٩.</ref> | ابوبصير نيز مى‌گويد: از امام باقر يا امام صادق(عليهماالسلام) شنيدم كه فرمودند: كسى‌كه دوست دارد محل سكونت و منزلش بهشت باشد، زيارت مظلوم را ترك نكند. سؤال شد: مظلوم كيست؟ فرمود: مظلوم، حسين بن على(ع) است. كسى‌كه به دليل شوق به آن حضرت و محبت رسول خدا(ص) و فاطمه(عليهاالسلام) و حبّ به اميرالمؤمنين، امام حسين(ع)، را زيارت كند، خداوند او را بر سفره‌هاى بهشتى مى‌نشاند كه با آن بزرگواران هم‌غذا شود، در حالى‌كه مردم هنوز در حساب هستند.<ref>كامل الزيارات، ص٢۶٩.</ref> | ||
=== شفاعت === | ==== شفاعت ==== | ||
براى زائر در ديدار ولى خدا حقى است كه ايشان درصدد اداى آن برآيند. يكى از جاهايى كه اين حق ادا مى‌شود، قبول شفاعت است. پيامبرخدا(ص) مى‌فرمايند: | براى زائر در ديدار ولى خدا حقى است كه ايشان درصدد اداى آن برآيند. يكى از جاهايى كه اين حق ادا مى‌شود، قبول شفاعت است. پيامبرخدا(ص) مى‌فرمايند: | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۴۴: | ||
== آسیب‌ها == | == آسیب‌ها == | ||
=== زيارت و خرافات === | |||
خرافه، در لغت به‌معناى سخن بيهوده و حرف ناحق و باطل است.<ref>المنجد، احمد بندر ريگى، ج١، ص٣٧٩.</ref> در اصطلاح به باورها و سخنان باطل يا كارهاى دور از عقل گفته مى‌شود كه ناشى از ترس‌هاى بى‌اساس و پديده‌هاى مرموز است و به شكل‌هاى گوناگونى در اجتماع بروز مى‌كند. رونق و ركود خرافات، رابطه مستقيمى با پسرفت يا بالندگى فكرى جوامع بشرى دارد. | |||
مهم‌ترين عوامل پيدايش تفكر خرافى: | |||
* جهل آميخته با ترس و نگرانى از رويدادهاى طبيعى؛ مانند: توفان، خشكسالى، بروز بيمارى‌هاى سخت و درمان‌نشدنى. | |||
* تقليد كوركورانه: افرادى كه بدون انديشه و بررسى دقيق بعضى از جريان‌ها، كوركورانه از ديگران تقليد مى‌كنند، در صورتى كه اگر خردورزانه به اين‌گونه حادثه‌ها بنگرند، برداشت نادرستى از آنها نخواهند داشت و به خرافات روى نخواهند آورد. | |||
* سودجويى افراد شياد: عده‌اى افراد سودجو با سوءاستفاده از نادانى و سادگى برخى مردم، به ترويج خرافات ميپردازند. | |||
بدترين ويژگى خرافه‌ها اين است كه آسان به‌وجود مى‌آيند، ولى به دشوارى از بين مى‌روند. اسلام از همان ابتدا با خرافه‌ها به مبارزه برخاست و جامعه آن روز را كه سخت اسير توهم‌هاى بى‌اساس بود، به خردورزى دعوت كرد. | |||
=== غلو در زیارت === | |||
غلوّ، در لغت به‌معناى زياده‌روى و تجاوز از حد است، همچنين به معناى توصيف كردن فرد يا چيزى بيش از آنچه هست، به كار مى‌رود. در اصطلاح شرع به‌معناى مبالغه كردن در اوصاف پيامبران و اولياى الهى است كه به اعتقاد الوهيت انسان منجر شود. | |||
قرآن، اهل كتاب را از اين كار منع ميكند و مى‌فرمايد: قُلْ يٰا أَهْلَ الْكِتٰابِ لاٰ تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ ؛ «بگو اى اهل كتاب، در دين خود، غلوّ (و زياده‌روى) نكنيد». (مائده: ٧٧) | |||
يكى از خطرناك‌ترين پديده‌هاى انحرافى در حوزه باورهاى دينى، غلوّ است؛ يعنى اعتقاد به اينكه: | |||
* پيامبر خدا(ص) يا ائمه اطهار(عليهم السلام) جايگاهى در مرتبه خدايى دارند؛ | |||
* تدبير عالم هستى به ايشان واگذار شده است (به صورت مستقل)؛<ref group="یادداشت">ما معتقد هستيم كه به اذن الهى تدبير عالم به ايشان محول مى‌شود، و در برخى از زيارت‌هايى كه از معصوم(عليهم السلام) وارد شده به اين مطلب اشاره شده است. مفاتيح الجنان، بخش زيارت امام حسين(ع).</ref> | |||
* معرفت و محبت اهل‌بيت(عليهم السلام)، انسان را از عبادت خداوند و انجام دادن واجبات بى‌نياز مى‌كند. | |||
اين باورها و اعتقاداتى نادرست و غلوّآميز درباره ايشان است كه به شدت از جانب اهل‌بيت(عليهم السلام) نكوهش شده و با غلوّكنندگان مبارزه شده است. امام على(ع) فرموده اند: «از غلوّ و زياده‌روى درباره ما (اهل‌بيت) بپرهيزيد».<ref>غرر الحكم ودرر الكلم، عبدالرحمان بن محمد تميمى، ص١١٨.</ref> | |||
اگرچه در ميان شيعيان كسى چنين عقايدى، در اين حد، درباره اهل‌بيت(عليهم السلام) ندارد، اما رفتارهاى عده‌اى غلوّآميز است. كسانيكه هنگام ورود به حرم مطهر يا رواق‌ها به سجده مى‌افتند، اگر سجده‌شان براى شكر خداوند باشد، مشكلى ندارد، اما اگر سجده با قصدى غير از اين باشد، حرام است.<ref>توضيح المسائل امام خمينى، ص١۴٧، مسئله١٠٩٠.</ref> | |||
=== بدعت‌گذارى در زيارت === | |||
يكى ديگر از آسيب‌هاى زيارت، بدعت است. بدعت به اين معناست كه آنچه در دين نيست، به نام دين، در آن وارد شود يا آنچه جزء دين است، از متن دين خارج شود. | |||
يكى از موارد بدعت، افزودن يا كاستن عبارت‌هايى از زيارت‌نامه يا دعاهايى است كه از امامان معصوم(عليهم السلام) رسيده است. البته در خواندن زيارت‌نامه به خواندن زيارت‌هاى مأثور (صادر شده از ائمه) سفارش شده است. زيارت‌هاى معتبرى مثل زيارت امين‌الله و زيارت جامعه كبيره در دسترس است كه در هر زمان و در هر مكان مى‌توان آن را خواند، بنابراين احتياجى به خواندن زيارت‌نامه هاى غير معتبر نيست! | |||
بايد از اعمال سليقه و زياد كردن عبارتى در متن زيارت پرهيز كرد، هرچند معنا را تغيير ندهد و مفهوم مثبتى داشته باشد. ائمه اطهار(عليهم السلام) هم بر مراقبت از متون به صورتى كه وارد شدهاند، تأكيد داشتند. | |||
شخصى مى‌گويد كه حضور امام صادق(ع) رفتم و گفتم: «من از خودم دعايى اضافه كرده‌ام». امام فرمود: «آن را كنار بگذار و براى من نقل نكن».<ref>كافى، ج٣، ص ۴٧۶.</ref> حتى اجازه خواندن آن دعا را ندادند. | |||
مرحوم شيخ عباس قمى در پايان زيارت وارث مى‌نويسد: اضافه كردن برخى عبارت‌ها نظير «فِي الجَنانِ مَعَ النَّبيينَ والصِّديقينَ والشُّهداءِ والصّالحينَ وحَسُنَ أولئك رفيقا، السّلامُ عَلى مَن كانَ فِي الحائِرِ...» زيادى وخودسرانه است.<ref>مفاتيح الجنان، ص٧٠٨.</ref> | |||
=== رعايت نكردن آداب تشرف === | |||
هدف از حضور در مكان زيارتى، عرض ادب و اظهار خاكسارى در برابر ولى خداست. بنابراين، بايد هنگام حضور در چنين مكان‌هايى آداب حضور رعايت شود. هجوم آوردن به طرف ضريح مطهر بدون اذن دخول و رعايت آداب تشرف، خلاف ادب و بى‌احترامى بزرگى است. متأسفانه در بسيارى از مكان‌هاى زيارتى همه تلاش زائران، رساندن دست خود به ضريح و تبرك‌جويى است، حال آنكه آيه شريفه مى‌فرمايد: يٰا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاٰ تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلاّٰ أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ (احزاب: ۵٣) اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد در خانه‌هاى پيامبر داخل نشويد مگر به شما اجازه داده شود. | |||
اين آيه، اگرچه درباره پيامبر اكرم(ص) نازل شده است، ولى شامل معصومان ديگر هم مى‌شود، حتى اگر اين معصومان زنده نباشند. زيرا در اذن دخول حرم بعضى از ائمه همين آيه آورده شده است. | |||
بنابراين، رعايت نكردن آداب ورود و آزار رساندن و فشار آوردن به ديگران، با هدف رسيدن به ضريح و دست رساندن به آن، هرچند با هدف تبرك‌جويى، خلاف آداب زيارت است و اگر موجب صدمه ديگران و رنجش ايشان بشود، معصيت است. | |||
رفتار اولياى خدا، علما و اهل معرفت در اين‌باره، نشان مى‌دهد كه معرفت و شناخت زيارت‌شونده مهم‌ترين عامل برقرارى ارتباط با اوست هرچند دست به ضريح نرسد. | |||
در زندگى‌نامه آيت‌الله بهاءالدينى آمده است: | |||
ايشان بسيار ساده و بدون تكلف به حرم (امام رضا) مى‌رفت و گاهى وارد مسجد گوهرشاد مى‌شد و روى زمين مى‌نشست و مى‌گفت: زيارت امين‌الله بخوانيد و بعد از خواندن زيارت از حرم بيرون مى‌رفت (داخل رواق نمى‌شد). اطرافيان به ايشان مى‌گفتند: اين زيارت خوشايند ما نيست و تا داخل نرويم و نزديك ضريح نشويم، زيارت مطلوب انجام نداده‌ايم. ايشان مى‌فرمود: زيارت، حضور (قلب) زائر نزد زيارت‌شونده است. | |||
== احکام == | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||