زینت: تفاوت میان نسخه‌ها

در مقابل، بیشتر فقیهان متقدم شیعه و برخی فقیهان متأخر تزیین مساجد و مشاهد را با زینت‌های خاص مانند ظروف طلا و نقره حرام شمرده‌اند.<ref>الذکری الشیعه، ج۱، ص۱۴۵–۱۴۶؛ روض الجنان، ج۱، ص۴۵۷ و ۴۵۸؛ العروه الوثقی، ج۱، ص۳۰۵.</ref> دلیل اینان استناد به برخی روایات از جمله احادیثی است که در آن ظروف طلا و نقره ظرف‌های اهل دنیا شمرده شده است. نیز اینکه این عمل اسراف و به کاربردن اموال یاد شده در غیر کاربرد خاص آنها -یعنی انتفاع در معاملات- است.<ref>روض الجنان، ج۱، ص۴۵۸؛ موسوعه الفقه الاسلامی، ج۱، ص۳۶۴.</ref> برخی فقیهان اهل سنت از جمله ابن تیمیه و پیروان مکتب او نیز به‌طور مطلق بنای بر قبور و روشن کردن چراغ و تزیین آنها را حرام شمرده‌اند.<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref> دلیل اینان آن است که این عمل از یک سو تبذیر و اسراف است و از سوی دیگر، عملی لغو و بیهوده است، زیرا بهره ای از این کارها نصیب میت نمی‌شود. علاوه بر این در روایات متعدد مؤمنان از این اعمال نهی شده‌اند،<ref>کشاف القناع، ج۲، ص۱۶۴؛ سبل السلام، ج۱، ص۱۵۳؛ فتاوی الکبری، ج۱، ص۵۰ و ج۴، ص۱۵۹.</ref>از جمله این روایات حدیث ابن عباس است که در آن زنان زیارت کننده قبور و سازندگان مسجد بر قبور و روشن کنندگان چراغ بر آنها از سوی رسول خدا(ص) مورد لعن قرار گرفته‌اند<ref>مسند الامام احمد بن حنبل، ج۱، ص۲۲۹–۲۸۷؛ سنن ابی داود، ج۲، ص۸۷؛ سنن الترمذی، ج۱، ص۲۰۱.</ref>و هنگامی که روشن کنندگان چراغ بر قبور مورد لعن رسول خدا باشند تزیین کنندگان قبور با قنادیل طلا و نقره به طریق اولی مورد لعن آن حضرت خواهند بود.<ref>مجموعه الفتاوی، ج۲۷، ص۱۴۶.</ref>

در پاسخ ادله یاد شده برخی روایات مورد استناد فقیهان شیعه از نظر سند ضعیف شمرده شده است. افزون بر آن مقصود از نهی از کاربرد ظروف یاد شده در این روایات، نهی از مطلق استعمال ظروف طلا و نقره نیست، بلکه مقصود استعمالات خاص این ظروف همچون استفاده از آنها در خوردن و آشامیدن است. بنا بر این شامل کاربرد آنها در تزیین نمی‌شود.<ref>بحار الانوار، ج۶۳، ص۵۴۲ و ۵۴۶.</ref> اسراف اموال نیز در موردی صدق می‌کند که غرض عقلائی در آن مورد وجود نداشته باشد و تزیین مشاهد با اموال یاد شده برای تعظیم مشاهد و صاحبان قبور انجام می‌شود که هدف یاد شده از بالاترین اغراض عقلائیه است.<ref>جواهر الکلام، ج۶، ص۳۳۹ و ۳۴۰؛ کتاب الصلاه، خوئی، ج۲، ص۲۳۹.</ref>بیهوده و لغو بودن این اعمال نیز مردود است، زیرا هر چند ممکن است از روشن کردن چراغ و تزیین مشاهد بهره ای نصیب میت نشود، ولی دیگران از جمله زائران این قبور به ویژه زائران مسافر و بیتوته کنندگان در مشاهد و نیز قاریان قرآن از این کارها بهره زیادی می‌برند، از این رو اعمال یاد شده مصداق تعاون بر کار نیک است که قرآن مؤمنان را به آن فرمان داده است.<ref>البراهین الجلیه، ص۶۳.</ref> روایت ابن عباس نیز از نظر سند ضعیف است و بر فرض صحت سند، این حدیث در تضاد با سنت و عمل مسلمانان است که از صدر اسلام در مشاهد از جمله قبر پیامبر(ص) چراغ روشن می‌کنند.<ref>البراهین الجلیه، ص۶۲.</ref>

 

قرآن کریم همه انسانها را به همراه داشتن زینت هنگام نماز فرمان داده است: «یا بَنِی آدَمَ خُذُوا زِینَتَکُمْ عِنْدَ کُلِّ مَسْجِد» (اعراف/۳۱) در روایات و کلمات مفسران مراد از زینت در آیه پوشیدن لباس در نماز،<ref>تفسیر العیاشی، ج۲، ص۱۲؛ مستدرک الوسائل، ج۳، ص۲۲۶.</ref> لباسهای نیکو و زیبا،<ref>الکافی، ج۶، ص۴۴۲؛ وسائل الشیعه، ج۴، ص۴۵۵.</ref> معطر کردن خود<ref>تهذیب الاحکام، ج۳، ص۱۳۶؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۴۴۶.</ref> و شانه کردن موهای سر و محاسن<ref>الکافی، ج۶، ص۴۸۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۲۸؛ وسائل الشیعه، ج۲، ص۱۲۱.</ref> هنگام نماز دانسته شده است. برخی مسواک زدن، همراه داشتن انگشتر، سجاده، تسبیح،<ref>شرح اصول الکافی، ج۵، ص۱۳۷.</ref>عمامه، و لباس بسیار در نماز را نیز از مصادیق زینت دانسته در آیه یاد شده دانسته‌اند.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۲۵۲؛ ر.ک. مستند الشیعه، ج۴، ص۲۴۱.</ref> در روایتی پیامبر(ص) ضمن سفارش به پوشش کامل بدن در نماز، خداوند را شایسته‌تر برای تزیین بنده در نزد او از مخلوقات دیگر دانست.<ref>بحار الانوار، ج۸۰، ص۱۸۵؛ کنز العمال، ج۸، ص۲۱.</ref> امام حسن مجتبی(ع) نیز هنگام نماز بهترین لباس‌های خود را می‌پوشید و در پاسخ به چرایی این رفتار می‌فرمود: خداوند زیبا است و زیبایی را دوست دارد. سپس به آیه یاد شده استشهاد می‌کرد که خداوند به زینت داشتن در نماز فرمان داده است.<ref>وسائل الشیعه، ج۴، ص۵۵؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۱۷۵؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۵، ص۶۸.</ref>