شستشوی کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

کعبه معظمه از صدر اسلام معطر سازی و مورد تنظیف قرار می‌گرفت و در ادوار مختلف اسلامی از سوی حاکمان بر حرمین شریفین پا بر جا بوده است. در عصر جدید نیز خانه خدا سالی دو بار مورد شست‌وشو قرار گرفته و معطر می‌شود. در زمان طولانی این شست‌وشو با گلاب ارسالی از مصر انجام می‌شد اما از سال 1372 تا 1394، با توافق عربستان سعودی، ایران به ارسال گلاب ناب از قمصر کاشان اقدام می‌کند.

زمانی که کعبه توسط حضرت ابراهیم بنا شد، نیازی به شست و شو و تطهیر نداشت؛ زیرا دیوارهای کعبه بدون سقف، سنگ‌چین شد و دری برای آن قرار نداد. کف خانه کعبه در آن دوران، از شن و یا ریگ بود و نیازی به شست وشو و تطهیر نداشت و بارش باران موجب تمیزی دیوارهای آن از خاک می‌شده است. امّا پس از قرار دادن سقف بر آن و گذاشتن در بر دیوار آن، این نیاز احساس شد که کعبه غبار روبی شود. <ref>کردی، 1420ق، ج1، صص162ـ161.</ref>

پیامبر بعد از فتح مکه در سال هشتم هجری درون خانه خدا را از آثار شرک زدود و دستور داد آب زمزم آوردند و مقداری عطر داخلش ریختند.<ref>بلاذری، 1417ق، ج1، ص458؛ کردی، 1420ق، ج1، ص162.</ref>و كعبه را با آن شست‌وشو دادند و به سردادنِ ‌‌الله اكبر در داخل كعبه پرداختند <ref>واقدی، 1409ق، ج2، ص834؛ بلاذری، 1417ق، ج1، ص458؛ ذهبی، 1410ق، ج2، ص551.</ref>از آن زمان به‌بعد، شست‌وشوی كعبه به یك سنت در میان صاحب منصبان و متولیان خانه خدا تبدیل شد. بنابراین، شست‌وشوی كعبه از سنت‌‌های پیامبرخدا است.

بنی‌شیبه از خاندان عبدالدار بن قصی از عصر پیامبر تا کنون، تقریباً به صورت پیوسته به عنوان پرده‌داران کعبه معظمه هستند <ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، 1392ش، ج4، صص394ـ386؛ سنجاری، 1419ق، ج1، ص386.</ref>و به تأسی از حضرت رسول داخل آن را می‌شستند و معطر می‌ساختند<ref>سنجاری، 1419ق، ج1، ص498. ازرقی، 1415ق، ج1، صص261ـ 260؛ محمد الدقن، 1384ش، ص278.</ref>

از شست‌وشوی کعبه در عصر چهار خلیفه بعد از پیامبر اطلاعی در منابع انعکاس نیافته است. هرچند می‌توان گفت با هر تعویض پرده خانه خدا، این مکان شریف شست‌وشو و معطرسازی می‌شد و در تمام این ادوار برای کعبه پوشش فراهم می‌آمد؛ چنان‌که امام علی در دوران خلافتش، پرده‌ای برای خانه خدا تدارک می‌دید و ارسال می‌کرد <ref>حر عاملی، 1412ق. ج 13، ص208؛ معزی ملایری، 1399ق، ج10، ص74.</ref>

معاویةبن ابوسفیان(حک60 ـ41ق)، نخستین خلیفه اموی، کعبه را با پارچه‌های قباطی‌که از مصر آورده بودند، پوشاند <ref>زکی یمانی، 1429ق، ج3، صص501 ـ502.</ref>نیز وی را نخستین شخصی دانسته‌اند كه كعبه را با خلوق و عود خوشبو كرد. معاویه غلامی را بدین منظور تعیین كرده بود كه پس از هر نماز، كعبه را خوشبو می‌کرد. از آن پس معاویه سالی دو بار؛ نخست در موسم حج و دیگر در ماه رجب مقداری عود و خلوق را بدین منظور ارسال می‌کرد كه پس از وی جانشینان او نیز از این سنت پیروی كردند <ref>ازرقی، 1415ق، ج1، صص256ـ 254؛ فاسی، 1421ق، ج1، ص126.</ref>

عبداللَّه بن زبیر(حک: 73 ـ 65ق) نیز در مدت خلافتش در مکه که همزمان با خلافت امویان در شام بود، پس از بازسازی کعبه که در پی حملات امویان انجام شد، به خوشبو ساختن خانه خدا همت گماشت.<ref>فاسی، 1421ق، ج1، ص126؛ ابن ظهیره، 1423ق، ص104؛ ازرقی، 1415ق، ج1، ص256.</ref>