طواف (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

قسم دوم، [از واجبات طواف] ـ چيزهايي است که گفته‌اند داخل در حقيقت طواف است، اگرچه بعضي از آنها نيز شرط است از براي طواف، ليکن در عمل فرقي نمي‌کند و آن هفت چيز است:'''

 

 

 

* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' طواف را در هر دور واجب است از حجرالاسود شروع کند و به آن ختم کند و چون تحقق اين معنا بر وجه حقيقت متعسّر و بلکه متعذّر است، در تحقق آن اکتفا مي‌شود به اينکه پيش از رسيدن به حجرالاسود نيت کند و قصد کند که ابتداي طواف در هر دور از محاذي اولين جزء حجر باشد و انتهاي آن همان موضعي که واقعاً انتهاي دور است باشد و زايد، از باب مقدمه علميه باشد. و اين نيت را در ذهن باقي بدارد تا وقتي که محاذي حَجَر شود و اين کافي خواهد بود و با همين نيت هفت دور طواف کند. 

 

 آيه الله فاضل:''' آنچه که براي صحت طواف لازم است، آن است که شروع و ختم طواف نزد عرف از حَجَر و محاذي حَجَر باشد و مي‌تواند براي يقين به حصول اين معنا از باب مقدمه علميه کمي قبل از حجر نيت کند و در پايان کمي پس از حجر ختم کند.

 

}} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۷۷  |  از هر جاي حجرالاسود که شروع کرد، بايد در دور هفتم به همان جا ختم کند، پس اگر از اولش شروع کرد بايد به اولش ختم شود و همچنين اگر از وسط يا آخر شروع کرد بايد به همان جا ختم شود.{{توضیح مساله|۵۷۷|* '''آیه الله خامنه‌ای:''' و البته مي‌تواند اندکي بيش از اين مقدار با نيت احتياط طي نمايد تا يقين حاصل کند که در همان نقطه آغاز طواف را پايان داده است.

 

 

  | {{ارجاع مساله|۵۷۷}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۷۸  |  در طواف بايد به همان‌ طوري که همه مسلمين طواف مي‌کنند، از محاذات «حجرالاسود»، بدون دقت‌هاي صاحبان وسوسه شروع کنند، و در دورهاي ديگر، بدون توقف دور بزنند{{توضیح مساله|۵۷۸|* '''آیه الله خامنه‌ای:''' يعني لازم نيست که در هر دور مقابل حجرالاسود بايستد.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۷۸}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۷۹  |  گاهي ديده مي‌شود که اشخاص نادان در هر دوري که مي‌زنند، مي‌ايستند و عقب و جلو مي‌روند که محاذات را درست کنند و اين موجب اشکال است و گاهي حرام است.

ختم شود{{توضیح مساله|۵۷۹|* '''آیه الله بهجت:''' و اين از حيث مطاف کافي است و از حيث طائف در ابتدا کافي است محاذاتِ معظمِ بدنِ شخص، و تمام بدن محاذات آن احوط است و همچنين در ختم محاذات معظم بدن يا تمام بدن با بعضي از حجر، با رعايت وصول به موضع ابتدا موافق احتياط است.

آيه الله سبحانی:''' لازم است که کمي قبل از رسيدن به حجرالاسود نيت کند که طواف را از محاذات واقعي حجر آغاز مي‌کنم و با رسيدن به آن نقطه پايان مي‌دهم، بنابراين دقت‌هاي صاحبان وسوسه در پيدا کردن محاذات و توقف و عقب و جلو رفتن جهت احراز محاذات لازم نيست و گاهي چه بسا موجب اشکال در طواف هم مي‌شود.}} و لازم نيست در هر دوري بايستد و باز شروع کند و کارهاي جهال را

 

سوم ـ آنکه در طواف کردن، خانه کعبه در طرف چپ طواف‌کننده واقع شود.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۷۹}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۰  |  لازم نيست در تمامِ حالاتِ طواف، خانه را حقيقتاً به شانه چپ قرار دهد، بلکه اگر در موقع دور زدن به حِجر اسماعيل۷ خانه از طرف چپ قدري خارج شود مانع ندارد، حتي اگر خانه متمايل به پشت شود، ليکن دور زدن به نحو متعارف باشد اشکال ندارد.{{توضیح مساله|۵۸۰|* '''آیه الله تبريزى، آيه الله خويی:''' خانه خدا در جميع احوالِ طواف، بايد در طرف چپ قرار گيرد. پس اگر مقداري اين چنين نبود، آن مقدار، از طواف شمرده نمي‌شود. آيه الله تبريزى در ادامه مي‌فرمايند: و ميزان در قرار دادن کعبه در طرف چپ، صدق عرفي است و بهتر اين است که دقت شود به خصوص در دو دهانه حجر اسماعيل و در نبش‌هاي خانه خدا که در اينجاها بايد مواظب بود که به چپ يا راست منحرف نگردد.

 

* '''آيه الله زنجانی:''' در حال طواف، لازم نيست روي طواف‌کننده به طرف جلو و شانه چپ او به سمت خانه کعبه باشد، بنابراين طواف‌کننده مي‌تواند درحالي‌که رويش به سوي کعبه است طواف کند، بلکه اگر همان مسير طواف را عقب عقب برود يا گاهي پشت او به کعبه شود طوافش صحيح است ولي بايد در هر حال از حجرالاسود به سمت در خانه طواف نمايد؛ پس اگر کودک يا ناتواني را که طواف مي‌دهند در همان مسير طواف دهند کافي است، هرچند شانه راستش به طرف کعبه باشد. 

 

 آيه الله سبحانی:''' چنين حالتي که لازمه طبيعت طواف است اشکالي ندارد فقط بايد مواظب باشد پشت به کعبه يا رو به کعبه نشود.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۸۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۱  |  اگر در موقع رسيدن به گوشه‌هاي خانه، شانه از محاذات کعبه خارج شود هيچ اشکالي ندارد، اگر به طور متعارف دور زند، حتي اگر خانه متمايل به  

پشت شود.{{توضیح مساله|۵۸۱|نظر آيات عظام، در مسئله قبل گذشت.}}

 

 

 

  | {{ارجاع مساله|۵۸۲}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۳  |  احتياط به اينکه خانه در تمام حالاتِ طواف، حقيقتاً به طرف چپ باشد، گرچه خيلي ضعيف است و قابل اعتنا نيست و بايد اشخاص جاهل و اهل وسوسه از آن احتراز کنند و به همان ترتيب که ساير مسلمين دور مي‌زنند بزنند، لکن اگر شخص عاقل عالمي بخواهد احتياط کند و قدري شانه را چپ کند، در موقع رسيدن به  

حجر اسماعيل يا ارکان کعبه به طوري که خلاف متعارف{{توضیح مساله|۵۸۳|* '''آیه الله فاضل:''' و خلاف تقيه نباشد و موجب...}} و موجب انگشت‌نمايي نشود مانع ندارد.{{توضیح مساله|۵۸۳|* '''آیه الله فاضل:''' احتياط در ترک آن است.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۸۳}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۴  |  اگر به واسطه مزاحمتِ طواف‌کنندگان، مقداري از دور زدن به خلاف متعارف شد؛ مثل آنکه روي طواف‌کننده به کعبه واقع شد يا پشتش واقع شد و يا عقب‌عقب طواف کرد بايد آن مقدار را جبران کند و از سر بگيرد.{{توضیح مساله|۵۸۴|* '''آیه الله زنجانی:''' چنانچه ذيل مسئله ۵۸۰ گفته شد، طواف در تمام اين صورت‌ها صحيح است.

 

* '''آيه الله سبحانی:''' چون بازگشت به عقب ممکن نيست، بقيه شوط را بدون نيت برود تا نقطه‌اي برسد که طواف او آسيب ديده و يا محاذي آن برسد و از آنجا شوط را تکميل کند و اگر آن نقطه و يا محاذي را به دقت به ياد ندارد، بدون نيت به حرکت ادامه دهد و يک بار ديگر از حجرالاسود اين شوط را تکرار کند به قصد اينکه هر مقدار قبلاً پيموده را تکميل کند و تا رسيدن به آن نقطه جزء طواف نباشد.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۸۴}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۵  |  اگر به واسطه کثرت جمعيت، انسان را بدون اختيار خود بردند و دور دادند کفايت نمي‌کند{{توضیح مساله|۵۸۵|* '''آیه الله بهجت:''' البته با ملاحظه اينکه بردن غير از سلب اختيار است.

 

* '''آيه الله سبحانی:''' مجرد بردن جمعيت موجب بطلان نمي‌شود مشروط بر اينکه نيت کند که خود را در ميان جمعيت قرار مي‌دهم که طواف کنم و آنچه را بر اثر فشار به جاي مي‌آورم جزء طواف باشد. 

* '''آيه الله مکارم:''' هرگاه با توجه به اين امر و با اختيار خود وارد طواف شود و او را ببرند ضرري ندارد.}} و بايد آن دور را از سر بگيرد، اگرچه خانه هم طرف چپ او بوده.

  | {{ارجاع مساله|۵۸۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۶  | در طواف کردن هر طور برود مانع ندارد، مي‌تواند آهسته برود و مي‌تواند تند برود و مي‌تواند بدود و مي‌تواند سواره طواف کند يا با دوچرخه طواف کند.{{توضیح مساله|۵۸۶|* '''آیه الله زنجانی:''' لکن در اين صورت تا مي‌تواند بايد خود طواف‌کننده اين وسايل را حرکت بدهد و کسي که پياده طواف مي‌کند در حال اختيار بايد ايستاده طواف کند.}} ليکن بهتر آن است که به طور ميانه‌روي برود.

 

چهارم ـ داخل کردن حِجر اسماعيل۷ است در طواف؛ و حجر اسماعيل محلي است که متصل به خانه کعبه است و بايد طواف‌کننده دور حجر اسماعيل نيز بگردد.

 

  | {{ارجاع مساله|۵۸۶}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۸۷  |  اگر دور حجر اسماعيل نگرديد و [در تمام دورها] از داخل آن طواف کرد، طوافش باطل است و بايد اعاده کند.

}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۰  |  اگر در بعضي از دورها حجر اسماعيل را داخل در دور زدن نکرد احتياط واجب آن است که آن دور را از سر بگيرد{{توضیح مساله|۵۹۰|* '''آیه الله بهجت:''' بايد آن دور اعاده شود در صورتي که در ابتداي طواف، نيت طواف بر بيت محض نکرده باشد والاّ اعاده اصل طواف موافق احتياط است؛ اگرچه عملاً در يک شوط اختصار نمايد.  

 

 

* '''آيه الله خامنه‌ای:''' اگر از داخل حِجر اسماعيل۷ طواف کند و يا از روي ديوار آن بگذرد، طوافش باطل است و بايد آن را اعاده کند، و اگر در يکي از دورهاي طواف از داخل حجر بگذرد، فقط همان دور  

باطل است.  

 

* '''آيات عظام زنجاني، صافي، گلپايگانی:''' بايد آن دور را اعاده نمايد و احوط اعاده کل طواف است بعد از اتمام آن. 

 

 آيه الله سبحانی:''' اگر سهواً و يا از روي جهل به حکم شرعي برخي از دورها را از داخل حجر اسماعيل انجام دهد دو صورت دارد: الف) اگر در همان اثناي طواف متوجه شد بايد شوط و يا اشواطي را که به طور غير صحيح انجام داده تصحيح کند و يا اعاده نمايد تصحيح نسبت به اولين دوري که وارد حجر شده و اعاده نسبت به دورهاي بعدي و شيوه تصحيح در ذيل مسئله ۵۸۵ بيان شد؛ ب) اگر پس از پايان يافتن عمل طواف متوجه شود در صورتي که ورود به حجر در شوط هفتم رخ داده باشد شيوه تدارک به همان نحو است که گفته شد و اگر شوط آخر درست انجام شد و شوط‌هاي قبلي اشتباه انجام شده در اين صورت نماز طواف را بخواند و با صدق به هم خوردن موالات عرفي طواف ديگري به نيت اعم از اتمام (تصحيح) و اعاده انجام دهد و نماز طواف را به جا آورد.

 

 

 

  | {{ارجاع مساله|۵۹۰}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۱  |  اگر کسي در بعضي از دورها، از روي ديوار حجر اسماعيل۷ برود، احتياط آن است که به دستور مسئله قبل عمل کند{{توضیح مساله|۵۹۱|* '''آیه الله زنجانی:''' طواف کند بايد احتياطاً آن دور را از سر بگيرد و بعد از اتمام طواف و خواندن نماز، طواف و نماز آن را اعاده کند.}} و در اين فرض نيز به احتياط واجب کفايت نمي‌کند تمام کردن دور را از آنجايي که از روي ديوار رفته است.{{توضیح مساله|۵۹۱|* '''آیه الله بهجت:''' اعاده همان جزء از طواف، که به بالا رفتن بر ديوار حجر باطل شده است، لازم مي‌باشد.

 

پنجم ـ بودن طواف است بين خانه کعبه و مقام حضرت ابراهيم۷ از همه اطراف.{{توضیح مساله|۵۹۱|* '''آیه الله بهجت:''' ليکن ظاهر اين است که طواف در دورتر از اين مسافت ـ بيست و شش ذراع و نيم ـ نيز کافي باشد براي کساني ‌که در اين مسافت نتوانند طواف‌کنند يا طواف در آن بر آنها مشقت داشته باشد و مراعات احتياط با قدرت و تمکن متعين است و با تحري اوقات خلوت نسبي و عدم تمکن از طواف در حد لازم، اقرب جواز طواف از اقرب به حد است با رعايت اختلاف اطراف در مانع. 

 

 

 

 

 

* '''آيه الله صافي، آيه الله گلپايگانی:''' با عدم تمکن از طواف در محدوده به خاطر ازدحام، طواف از پشت مقام به شرط اتصال به جمعيت طواف‌کننده کافي است.

 

 

  | {{ارجاع مساله|۵۹۱}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۲  |  مراد از اينکه: طواف بين کعبه و مقام باشد، آن است که ملاحظه شود مسافتي را که ميان خانه و مقام ابراهيم۷ است و در همه اطراف خانه کعبه، طواف‌کننده از آن مقدار دورتر نباشد از خانه کعبه (و ما بين مقام و خانه چنانچه گفته‌اند تقريباً بيست و شش ذراع و نصف است) پس در همه اطراف بايد همين قدر بيشتر دور نباشد.

}}{{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۳  |  اگر شخص از پشت مقام ابراهيم طواف کند{{توضیح مساله|۵۹۳|* '''آیه الله زنجانی:''' يعني تمام اشواط طواف را پشت مقام ابراهيم طواف کند.}} که مقام ابراهيم هم داخل در طوافش شود طوافش باطل است و بايد اعاده کند.{{توضیح مساله|۵۹۳|نظر آيات عظام در ذيل مسئله قبل گذشت.

 

آيه الله تبريزى:''' اگر ازدحام بوده و طواف در فاصله بين کعبه و مقام ابراهيم۷ ميسور نبود، طوافي که انجام داده صحيح است و اعاده ندارد.

 

آيه الله سبحانی:''' اگر به جهت ازدحام، طواف در فاصله ياد شده موجب حرج و مشقت باشد، طواف در خارج محدوده با ملاحظه الاقرب فالاقرب صحيح است و صبر کردن تا اينکه مطاف خلوت شود لازم نيست هرچند موافق احتياط است.}}

 

* '''آيه الله سبحانی:''' اگر طواف‌کننده بدون عذر از پشت مقام ابراهيم طواف کرد، طواف او باطل است و اگر بعضي دورها را از آنجا عبور کرد، اگر محل تصحيح در اثنا باقي است بايد در همان دور تصحيح نمايد و اگر محل آن گذشته ، بايد بعد از خواندن نماز طواف باطل شده و فوت موالات، طواف خود را از سرگيرد و اگر اعمال مترتبه را نيز انجام داده، آنها را نيز بياورد.}} و احوط آن است که طواف را هم اعاده کند اگرچه ظاهراً اعاده لازم نباشد، بلکه بعيد نيست کفايت اعاده همان جزء.

  | {{ارجاع مساله|۵۹۴}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۵  |  چون در طرف حجر اسماعيل۷ محل طواف تنگ مي‌شود{{توضیح مساله|۵۹۵|* '''آیات عظام زنجاني، سبحاني، صافي، فاضل، گلپايگانی:''' در طرف حجر فاصله از ديوار حجر محاسبه مي‌شود.}}، زيرا که مقدار حِجْر از آن کاسته مي‌شود و چنانچه گفته‌اند تقريباً شش ذراع و نيم براي محل طواف باقي مي‌ماند بايد در طواف از آن جانب بيشتر از شش ذراع و نيم دور نشود.

  | {{ارجاع مساله|۵۹۵}} }} {{سخ}} {{فتاوی حج  | مساله = ۵۹۶  |  اگر از جانب حجر اسماعيل۷ بيشتر از شش ذراع و نيم{{توضیح مساله|۵۹۶|* '''آیات عظام زنجاني، سبحاني، صافي، فاضل، گلپايگانی:''' به ذيل مسئله ۵۹۵ مراجعه شود.}} در دور زدن دور شد اظهر آن است که آن جزء را اعاده کند و از مطاف دور بزند.