اخبار مکه (ابن شبه): تفاوت میان نسخه‌ها

۳۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۱۸
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←‏منابع: اضافه کردن ناوبری)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
'''اخبار مکه'''، از کتاب‌های تاریخ محلی [[مکه]]، نوشته [[ابن شبه|عمر بن شَبَّه]] (۱۷۳-۲۶۲ق). نویسنده کتاب، از تاریخ‌نگاران و [[حافظ قرآن|حافظان]] برجسته قرن سوم هجری بوده است. نسخه‌ای از اخبار مکه در دست نیست؛ اما برپایه گزارش‌های کوتاهی که از آن به جا مانده است، به دست می‌آید که درباره تاریخ مکه، جغرافیا و اماکن آن بوده است. تاریخ‌نگارانی همچون [[ابن ظهیره]]، [[ابن حجر]] و [[سمهودی|سَمهودی]] از مطالب اخبار مکه ابن شَبَّه بهره برده‌اند. [[فأسی|فَأسی]] کتاب را دیده و نوشته است  که آن سبکی مانند کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[ازرقی]] و نیز کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[فاکهی]] داشته است. [[اخبار المدینه (ابن شبه)| اخبار المدینه]] یا تاریخ المدینة المنوره نام کتاب دیگر ابن شبه است.
'''اخبار مکه'''، از کتاب‌های تاریخ محلی [[مکه]]، نوشته [[ابن شبه|عمر بن شَبَّه]] (۱۷۳-۲۶۲ق). نویسنده کتاب، از تاریخ‌نگاران و [[حافظ قرآن|حافظان]] برجسته قرن سوم هجری بوده است. نسخه‌ای از اخبار مکه در دست نیست؛ اما برپایه گزارش‌های کوتاهی که از آن به جا مانده است، به دست می‌آید که درباره تاریخ مکه، جغرافیا و اماکن آن بوده است. تاریخ‌نگارانی همچون [[ابن ظهیره]]، [[ابن حجر]] و [[سمهودی|سَمهودی]] از مطالب اخبار مکه ابن شَبَّه بهره برده‌اند. [[تقی الدین فاسی|فاسی]] کتاب را دیده و نوشته است  که آن سبکی مانند کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[ازرقی]] و نیز کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[فاکهی]] داشته است. [[اخبار المدینه (ابن شبه)| اخبار المدینه]] یا تاریخ المدینة المنوره نام کتاب دیگر ابن شبه است.


==اطلاعات کم درباره کتاب==
==اطلاعات کم درباره کتاب==
خط ۱۱: خط ۱۱:


==محتوا==
==محتوا==
[[فأسی|فَأسی]] (درگذشت ۸۳۲ق) اخبار مکه را دیده و آن را به کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[ازرقی]] و نیز کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[فاکهی]] همانند دانسته است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۱۰.</ref> [[سخاوی|سَخاوی]] (درگذشت ۹۰۲ق) نیز در کتابشناسی آثار مربوط به [[مکه]]، از این کتاب نام برده و بدون اشاره به سخن فأسی، مدعی شده که وی از این اثر آگاهی نداشته است. در ‌گزارش سخاوی، دو نکته دیگر نیز هست: نخست اینکه [[ابن فهد]] نسخه‌ای در یک جلد از این کتاب دست‌نویس کرده و دیگر اینکه کتاب به شیوه و سبک دو کتاب اخبار مکه ازرقی و فاکهی ‌نگارش یافته است.<ref>الاعلان بالتوبیخ، ص۲۸۰.</ref> [[عز بن فهد]] هم از آن در دو جا بهره گرفته است: یکی در موضوع حکمرانی [[عبدالله بن خالد بن اسید قُرَشی]] بر مکه و دیگری حکومت [[خالد بن عبدالله قسری]] بر همین شهر.
[[تقی الدین فاسی|فاسی]] (درگذشت ۸۳۲ق) اخبار مکه را دیده و آن را به کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[ازرقی]] و نیز کتاب [[اخبار مکه (ازرقی)|اخبار مکه]] نوشته [[فاکهی]] همانند دانسته است.<ref>العقد الثمین، ج۱، ص۱۰.</ref> [[سخاوی|سَخاوی]] (درگذشت ۹۰۲ق) نیز در کتابشناسی آثار مربوط به [[مکه]]، از این کتاب نام برده و بدون اشاره به سخن فاسی، مدعی شده که وی از این اثر آگاهی نداشته است. در ‌گزارش سخاوی، دو نکته دیگر نیز هست: نخست اینکه [[ابن فهد]] نسخه‌ای در یک جلد از این کتاب دست‌نویس کرده و دیگر اینکه کتاب به شیوه و سبک دو کتاب اخبار مکه ازرقی و فاکهی ‌نگارش یافته است.<ref>الاعلان بالتوبیخ، ص۲۸۰.</ref> [[عز بن فهد]] هم از آن در دو جا بهره گرفته است: یکی در موضوع حکمرانی [[عبدالله بن خالد بن اسید قُرَشی]] بر مکه و دیگری حکومت [[خالد بن عبدالله قسری]] بر همین شهر.
<ref>غایة المرام، ج۱، ص۶۱، ۲۱۱.</ref><br />
<ref>غایة المرام، ج۱، ص۶۱، ۲۱۱.</ref><br />
[[ابن حجر]] (درگذشت ۸۵۲ق) در زندگی‌نامه [[صحابه]]، از آگاهی‌های این کتاب بهره جسته و ۱۵ گزارش از آن آورده است. وی در این گزارش‌ها نام کتاب را اخبار مکه یا کتاب مکه ثبت کرده است.<ref>الاصابه، ج۱، ص۴۵۷، ۶۰۳؛ ج۲، ص۳۳، ۲۰۹، ۴۷۵؛ ج۳، ص۴۵۱؛ ج۴، ص۶۳، ۲۶۶، ۳۵۶؛ ج۵، ص۹۹؛ ج۷، ص۱۹۹؛ تاریخ التراث العربی،، مج۱، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> [[سمهودی|سَمهودی]] در [[وفاء الوفاء]] با موضوع [[مدینه]] و مکان‌های آن، در چند جا از اخبار مکه ابن شبّه ‌گزارش کرده است.<ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۱۲۵، ۱۲۷، ۱۳۳؛ ج۴، ص۴۸۱.</ref> نقل مستقیم [[ابن ظهیره]] (درگذشت ۹۸۶ق) از این کتاب نشانه‌ای تقریبا روشن از دسترسی وی به کتاب است.<ref>الجامع اللطیف، ص۲۵.</ref> بر پایه این ‌گزارش‌ها، می‌توان موضوع کتاب اخبار مکه ابن شبّه را تاریخ مکه و وصف مکان‌ها، مساجد وکوه‌های مکه، سیره نبوی، کعبه، حدود حرم، و خانه‌ها و جغرافیای منازل مکه دانست.
[[ابن حجر]] (درگذشت ۸۵۲ق) در زندگی‌نامه [[صحابه]]، از آگاهی‌های این کتاب بهره جسته و ۱۵ گزارش از آن آورده است. وی در این گزارش‌ها نام کتاب را اخبار مکه یا کتاب مکه ثبت کرده است.<ref>الاصابه، ج۱، ص۴۵۷، ۶۰۳؛ ج۲، ص۳۳، ۲۰۹، ۴۷۵؛ ج۳، ص۴۵۱؛ ج۴، ص۶۳، ۲۶۶، ۳۵۶؛ ج۵، ص۹۹؛ ج۷، ص۱۹۹؛ تاریخ التراث العربی،، مج۱، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> [[سمهودی|سَمهودی]] در [[وفاء الوفاء]] با موضوع [[مدینه]] و مکان‌های آن، در چند جا از اخبار مکه ابن شبّه ‌گزارش کرده است.<ref>وفاء الوفاء، ج۱، ص۱۲۵، ۱۲۷، ۱۳۳؛ ج۴، ص۴۸۱.</ref> نقل مستقیم [[ابن ظهیره]] (درگذشت ۹۸۶ق) از این کتاب نشانه‌ای تقریبا روشن از دسترسی وی به کتاب است.<ref>الجامع اللطیف، ص۲۵.</ref> بر پایه این ‌گزارش‌ها، می‌توان موضوع کتاب اخبار مکه ابن شبّه را تاریخ مکه و وصف مکان‌ها، مساجد وکوه‌های مکه، سیره نبوی، کعبه، حدود حرم، و خانه‌ها و جغرافیای منازل مکه دانست.
خط ۳۸: خط ۳۸:
*''' سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (درگذشت ۷۴۸ق)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.
*''' سیر اعلام النبلاء''': الذهبی (درگذشت ۷۴۸ق)، به کوشش گروهی از محققان، بیروت، الرساله، ۱۴۱۳ق.
*''' شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (درگذشت ۱۰۸۹ق)، به کوشش الارنؤوط، بیروت،‌دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
*''' شذرات الذهب''': عبدالحی بن العماد (درگذشت ۱۰۸۹ق)، به کوشش الارنؤوط، بیروت،‌دار ابن کثیر، ۱۴۰۶ق.
*''' العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفأسی (درگذشت ۸۳۲ق)، به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق.
*''' العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین''': محمد الفاسی (درگذشت ۸۳۲ق)، به کوشش فؤاد سیر، مصر، الرساله، ۱۴۰۶ق.
*''' غایة المرام باخبار سلطنة البلد الحرام''': عبدالعزیز بن فهد المکی (درگذشت ۹۲۰ق)، به کوشش شلتوت،‌دار المدنی، ۱۴۰۶ق.
*''' غایة المرام باخبار سلطنة البلد الحرام''': عبدالعزیز بن فهد المکی (درگذشت ۹۲۰ق)، به کوشش شلتوت،‌دار المدنی، ۱۴۰۶ق.
*''' الفهرست''': ابن الندیم (درگذشت ۴۳۸ق)، به کوشش تجدد.
*''' الفهرست''': ابن الندیم (درگذشت ۴۳۸ق)، به کوشش تجدد.
۲٬۱۰۴

ویرایش