بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
''' | '''اَذان و اِقامه'''، ذکرهای مخصوص اعلان وقت [[نماز]] و آمادگی برای آن. برطبق منابع [[شیعه امامیه|شیعه]]، اذان و اقامه پیش از [[هجرت]] [[پیامبر اسلام(ص)]] به [[مدینه]] تشریع شده‌اند؛ اما [[اهل سنت]] زمان تشریع اذان را سال‌های نخست پس از هجرت می‌دانند. آشکار ساختن [[اسلام]] و [[ایمان]]، اقرار به [[توحید]]، دعوت و ترغیب به [[عبادت]] خداوند را ازجمله حکمت‌های اذان دانسته‌اند. | ||
بیشتر [[فقیه|فقیهان]] [[امامیه|امامی]] و [[اهل سنت]] خواندن اذان واجب نمی‌دانند و مستحب می‌شمرند. همچنین به فتوای علماء شیعه و سنی، استحباب اذان و اقامه، مخصوص نمازهای واجب روزانه است. بر این اساس دیگر نمازهای واجب همچون [[نماز آیات]] و [[نماز میت]] و نیز نمازهای مستحب مانند نمازهای [[نماز باران|باران]]، [[نماز عید فطر|عید فطر]] و [[نماز عید قربان|عید قربان]] اذان و اقامه ندارند. | بیشتر [[فقیه|فقیهان]] [[امامیه|امامی]] و [[اهل سنت]] خواندن اذان را واجب نمی‌دانند و آن را [[مستحب]] می‌شمرند. همچنین به [[فتوا|فتوای]] علماء شیعه و سنی، استحباب اذان و اقامه، مخصوص [[نمازهای واجب روزانه]] است. بر این اساس دیگر نمازهای واجب همچون [[نماز آیات]] و [[نماز میت]] و نیز نمازهای مستحب مانند نمازهای [[نماز باران|باران]]، [[نماز عید فطر|عید فطر]] و [[نماز عید قربان|عید قربان]] اذان و اقامه ندارند. | ||
مذاهب مختلف اسلامی | مذاهب مختلف اسلامی درخصوص جملات اذان و اقامه اختلاف‌نظر دارند. برای مثال در برخی مذاهب در ابتدای اذان، چهار [[تکبیر]] گفته می‌شود و در برخی تنها دو بار. همچنین عبارت «حیَّ علیٰ خیر العمل»، به اذان مذهب شیعه اختصاص دارد و در اذان مذاهب اهل سنت وجود ندارد. در اذان بیشتر فِرَق اهل سنت، به جای آن، عبارت ««الصلاةُ خَیرٌ مِنَ النَّوْم» » قرائت می‌شود. | ||
مسلمانان به جز مواقع | مسلمانان به جز مواقع نماز، در موارد دیگری هم اذان می‌خوانند که برخی از آنها عبارت‌اند از اذان پیش از وقت به قصد آماده‌سازی مردم برای نماز، نه برای اعلان وقت، اذان بی‌موقع به قصد اعلان رخدادی مهم یا گردآوردن مردم به سببی خاص و اذان به قصد [[تبرک]]؛ مانند اذان گفتن [[پیامبر(ص)]] در گوش راستِ [[امام حسین(ع)]] و اذان هنگام ترس به قصد رهایی از مایه هراس. | ||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
واژه «أذان» مصدر یا اسم مصدر «تأذین»<ref>العین، ج۸، ص۲۰۰؛ معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۷۷، «اذن».</ref> به معنای اِعلان و فراخوانی است؛<ref>الصحاح، ج۵، ص۲۰۶۸؛ لسان العرب، ج۱۳، ص۹، «اذن».</ref> چنان‌که مفهوم این ماده را در [[آیه]] ۲۷ [[سوره حجّ]] ({{قلم رنگ|سبز|وَأَذِّن فِی النَّاسِ بِالحَجِّ}}) و آیه ۳ [[سوره توبه]] ({{قلم رنگ|سبز|وَأَذَانٌ مِنَ اللهِ وَرَسُولِهِ}}) اعلان یا نِدادادن دانسته‌اند.<ref>جامع البیان، ج۱۷، ص۱۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۳۸؛ غریب القرآن، ص۵۲۹.</ref> واژه «اِقامه» نیز مصدر باب اِفعال، به معنای ادامه‌دادن و برپاداشتن است.<ref>الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷، «قوم».</ref> در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، اذان و اقامه به ذکرهایی خاص گفته می‌شود که برای اعلان پای‌نهادن به وقت نماز و ایجاد آمادگی برای برپایی آن اَدا می‌شوند.<ref>ذکری، ج۳، ص۱۹۷؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۱۳۳؛ جواهر الکلام، ج۹، ص۲.</ref> اهمیت اذان و اقامه از آن روست که از شعارها و نشانه‌های آشکار [[اسلام]] در هر منطقه به شمار می‌روند.<ref>المغنی، ج۱، ص۴۲۷؛ المجموع، ج۳، ص۸۱-۸۲؛ جواهر الکلام، ج۹، ص۱۳۳.</ref> افزون بر این، [[حدیث|حدیث‌های]] گوناگون در فضیلت اذان و مؤذنان وارد شده است.<ref>صحیح مسلم، ج۲، ص۵؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۲۴۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۲۹۲-۲۹۳.</ref> البته میان مذاهب گوناگون اسلامی درباره چگونگی آن دو تفاوت‌هایی دیده می‌شود. | واژه «أذان» مصدر یا اسم مصدر «تأذین»<ref>العین، ج۸، ص۲۰۰؛ معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۷۷، «اذن».</ref> به معنای اِعلان و فراخوانی است؛<ref>الصحاح، ج۵، ص۲۰۶۸؛ لسان العرب، ج۱۳، ص۹، «اذن».</ref> چنان‌که مفهوم این ماده را در [[آیه]] ۲۷ [[سوره حجّ]] ({{قلم رنگ|سبز|وَأَذِّن فِی النَّاسِ بِالحَجِّ}}) و آیه ۳ [[سوره توبه]] ({{قلم رنگ|سبز|وَأَذَانٌ مِنَ اللهِ وَرَسُولِهِ}}) اعلان یا نِدادادن دانسته‌اند.<ref>جامع البیان، ج۱۷، ص۱۹۰؛ تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۳۸؛ غریب القرآن، ص۵۲۹.</ref> واژه «اِقامه» نیز مصدر باب اِفعال، به معنای ادامه‌دادن و برپاداشتن است.<ref>الصحاح، ج۵، ص۲۰۱۷، «قوم».</ref> در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، اذان و اقامه به ذکرهایی خاص گفته می‌شود که برای اعلان پای‌نهادن به وقت نماز و ایجاد آمادگی برای برپایی آن اَدا می‌شوند.<ref>ذکری، ج۳، ص۱۹۷؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۱۳۳؛ جواهر الکلام، ج۹، ص۲.</ref> اهمیت اذان و اقامه از آن روست که از شعارها و نشانه‌های آشکار [[اسلام]] در هر منطقه به شمار می‌روند.<ref>المغنی، ج۱، ص۴۲۷؛ المجموع، ج۳، ص۸۱-۸۲؛ جواهر الکلام، ج۹، ص۱۳۳.</ref> افزون بر این، [[حدیث|حدیث‌های]] گوناگون در فضیلت اذان و مؤذنان وارد شده است.<ref>صحیح مسلم، ج۲، ص۵؛ سنن ابن ماجه، ج۱، ص۲۴۰؛ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۲۹۲-۲۹۳.</ref> البته میان مذاهب گوناگون اسلامی درباره چگونگی آن دو تفاوت‌هایی دیده می‌شود. | ||