پوشاندن صورت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۲: خط ۴۲:


در باور همه فقیهان امامی<ref>منتهی المطلب، ج2، ص790؛ مجمع الفائده، ج6، ص332؛ کفایة الاحکام، ج1، ص305.</ref> و اهل‌‌سنت،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص7؛ المغنی، ج3، ص305؛ المجموع، ج7، ص250.</ref> پوشاندن صورت برای زن روا نیست. اما در باور برخی دیگر، این‌کار برای مرد نیز در حال احرام جایز نیست و به تعبیر دیگر، اسفار (آشکار کردن) صورت واجب است.<ref>المهذب، ج2، ص187؛ الدر المنضود، ص77؛ جواهر الکلام، ج18، ص389.</ref> شماری از فقیهان این حکم را اجماعی<ref>الاستذکار، ج4، ص14؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص337؛ جواهر الکلام، ج18، ص389.</ref> و برخی آن را مطابق نظر همه فقیهان امامی و اهل سنت شمرده‌اند.<ref>منتهی المطلب، ج12، ص73.</ref>
در باور همه فقیهان امامی<ref>منتهی المطلب، ج2، ص790؛ مجمع الفائده، ج6، ص332؛ کفایة الاحکام، ج1، ص305.</ref> و اهل‌‌سنت،<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص7؛ المغنی، ج3، ص305؛ المجموع، ج7، ص250.</ref> پوشاندن صورت برای زن روا نیست. اما در باور برخی دیگر، این‌کار برای مرد نیز در حال احرام جایز نیست و به تعبیر دیگر، اسفار (آشکار کردن) صورت واجب است.<ref>المهذب، ج2، ص187؛ الدر المنضود، ص77؛ جواهر الکلام، ج18، ص389.</ref> شماری از فقیهان این حکم را اجماعی<ref>الاستذکار، ج4، ص14؛ تذکرة الفقهاء، ج7، ص337؛ جواهر الکلام، ج18، ص389.</ref> و برخی آن را مطابق نظر همه فقیهان امامی و اهل سنت شمرده‌اند.<ref>منتهی المطلب، ج12، ص73.</ref>
==حکمت حرمت پوشش صورت==
حکمتِ حرمت پوشش بخش‌هایی از بدن، از جمله صورت، در حال احرام، چشیدن سختی حالت احرام،<ref>مصباح الهدی، ج12، ص586.</ref> دوری از آسایش‌طلبی و تن‌آسایی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص351؛ اعانة الطالبین، ج2، ص359.</ref> به‌ویژه با توجه به اهتمام و توجه ویژه زنان به حفظ پوست صورت خود و رنگ آن در برابر آفتاب و سرما<ref>الکافی، ج4، ص344.</ref> است. برخی برآنند که باز بودن روی زنان، آزمایشی برای مردان است که نگاه خود را از آنان فروبندند.<ref>لوامع صاحبقرانی، ج7، ص571.</ref>


==مستندات فقهی فقیهان==
==مستندات فقهی فقیهان==
از جمله پشتوانه‌های فقیهان برای این حکم، روایاتی مانند «احرام المراة فی وجهها»<ref>الکافی، ج4، ص346؛ سنن الدارقطنی، ج2، ص258؛ السنن الکبری، ج5، ص47.</ref> و احادیثی است که زنان احرام‌گزار را از پوشاندن صورت با نقاب نهی کرده‌اند.<ref>صحیح البخاری، ج2، ص215؛ سنن ابی داوود، ج1، ص410؛ الکافی، ج4، ص344-346.</ref> البته در برخی از این روایات<ref>الکافی، ج4، ص344؛ التهذیب، ج5، ص74.</ref> تعبیر «کراهت» آمده که فقیهان یا مقصود از آن را حرمت شمرده‌اند<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص379؛ کشف اللثام، ج5، ص299؛ الحدائق، ج15، ص132.</ref> و یا کراهت را ویژه نقابی دانسته‌اند که به صورت اِسدال باشد.<ref>کشف اللثام، ج5، ص298.</ref> اسدال بدین‌معنا است که پارچه‌ای با قدری فاصله در برابر صورت قرار گیرد، به گونه‌ای که با صورت تماس نداشته باشد. در برخی منابع فقهی و روایی [[امامیان]]<ref>منتهی المطلب، ج12، ص73-75.</ref> و [[اهل‌‌سنت]]،<ref>التمهید، ج15، ص107-109؛ الاستذکار، ج4، ص15؛ المغنی، ج3، ص305.</ref> دو روایت منقول از [[اسماء]] و [[عایشه]] که از پوشاندن صورت خود در حال [[احرام]] گزارش داده‌اند، بر اسدال حمل شده است.
از جمله پشتوانه‌های فقیهان برای این حکم، روایاتی مانند «احرام المراة فی وجهها»<ref>الکافی، ج4، ص346؛ سنن الدارقطنی، ج2، ص258؛ السنن الکبری، ج5، ص47.</ref> و احادیثی است که زنان احرام‌گزار را از پوشاندن صورت با نقاب نهی کرده‌اند.<ref>صحیح البخاری، ج2، ص215؛ سنن ابی داوود، ج1، ص410؛ الکافی، ج4، ص344-346.</ref> البته در برخی از این روایات<ref>الکافی، ج4، ص344؛ التهذیب، ج5، ص74.</ref> تعبیر «کراهت» آمده که فقیهان یا مقصود از آن را حرمت شمرده‌اند<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص379؛ کشف اللثام، ج5، ص299؛ الحدائق، ج15، ص132.</ref> و یا کراهت را ویژه نقابی دانسته‌اند که به صورت اِسدال باشد.<ref>کشف اللثام، ج5، ص298.</ref> اسدال بدین‌معنا است که پارچه‌ای با قدری فاصله در برابر صورت قرار گیرد، به گونه‌ای که با صورت تماس نداشته باشد. در برخی منابع فقهی و روایی [[امامیان]]<ref>منتهی المطلب، ج12، ص73-75.</ref> و [[اهل‌‌سنت]]،<ref>التمهید، ج15، ص107-109؛ الاستذکار، ج4، ص15؛ المغنی، ج3، ص305.</ref> دو روایت منقول از [[اسماء]] و [[عایشه]] که از پوشاندن صورت خود در حال [[احرام]] گزارش داده‌اند، بر اسدال حمل شده است.


به باور فقیهان [[حنفی]]،<ref>بدائع الصنائع، ج1، ص308؛ الجوهر النقی، ج3، ص392.</ref> [[مالکی]]<ref>شرح مختصر خلیل، ج2، ص127؛ فقه العبادات، ج1، ص254.</ref> و مشهور فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص382؛ ذکری، ج1، ص318؛ جواهر الکلام، ج4، ص183.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>سنن الترمذی، ج2، ص214؛ الکافی، ج4، ص368؛ التهذیب، ج1، ص330.</ref> پوشاندن صورت هنگام [[تکفین]] کسی که در حال احرام مرده، جایز است. در برابر، فقیهان شافعی<ref>فتح الوهاب، ج1، ص162؛ اعانة الطالبین، ج2، ص129.</ref> و حنبلی<ref>المغنی، ج2، ص407؛ کشاف القناع، ج2، ص115.</ref> درباره زن؛ و‌ اندکی از امامیان<ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص381؛ الحدائق، ج3، ص431-432.</ref> درباره زن و مرد، به پشتوانه روایاتی دیگر<ref>صحیح مسلم، ج4، ص24؛ سنن ابی داود، ج2، ص87-88.</ref> بر آنند که پوشاندن صورت کسی که در حال احرام مرده، جایز نیست.
به باور فقیهان [[حنفی]]،<ref>بدائع الصنائع، ج1، ص308؛ الجوهر النقی، ج3، ص392.</ref> [[مالکی]]<ref>شرح مختصر خلیل، ج2، ص127؛ فقه العبادات، ج1، ص254.</ref> و مشهور فقیهان امامی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص382؛ ذکری، ج1، ص318؛ جواهر الکلام، ج4، ص183.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>سنن الترمذی، ج2، ص214؛ الکافی، ج4، ص368؛ التهذیب، ج1، ص330.</ref> پوشاندن صورت هنگام [[تکفین]] کسی که در حال احرام مرده، جایز است. در برابر، فقیهان شافعی<ref>فتح الوهاب، ج1، ص162؛ اعانة الطالبین، ج2، ص129.</ref> و حنبلی<ref>المغنی، ج2، ص407؛ کشاف القناع، ج2، ص115.</ref> درباره زن؛ و‌ اندکی از امامیان<ref>تذکرة الفقهاء، ج1، ص381؛ الحدائق، ج3، ص431-432.</ref> درباره زن و مرد، به پشتوانه روایاتی دیگر<ref>صحیح مسلم، ج4، ص24؛ سنن ابی داود، ج2، ص87-88.</ref> بر آنند که پوشاندن صورت کسی که در حال احرام مرده، جایز نیست.
===حکمت حرمت پوشش صورت===
حکمتِ حرمت پوشش بخش‌هایی از بدن، از جمله صورت، در حال احرام، چشیدن سختی حالت احرام،<ref>مصباح الهدی، ج12، ص586.</ref> دوری از آسایش‌طلبی و تن‌آسایی،<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص351؛ اعانة الطالبین، ج2، ص359.</ref> به‌ویژه با توجه به اهتمام و توجه ویژه زنان به حفظ پوست صورت خود و رنگ آن در برابر آفتاب و سرما<ref>الکافی، ج4، ص344.</ref> است. برخی برآنند که باز بودن روی زنان، آزمایشی برای مردان است که نگاه خود را از آنان فروبندند.<ref>لوامع صاحبقرانی، ج7، ص571.</ref>


==نوع پوشش==  
==نوع پوشش==  
خط ۵۵: خط ۵۵:
در باور فقیهان، نهی از پوشش صورت در حال احرام، شامل هر‌گونه پوشش اعم از لباس و غیر لباس<ref>المجموع، ج7، ص261؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص55؛ جواهر الکلام، ج18، ص390.</ref> مانند پوشاندن صورت با گِل و بادبزن یا فروبردن صورت در آب<ref>سداد العباد، ص298؛ مناسک الحج، سیستانی، ص132؛ مناسک حج، فاضل، ص76.</ref> می‌شود. پشتوانه آن‌ها افزون بر اطلاق روایات و نیز تعلیل آن‌ها بر این حکم،<ref>الکافی، ج4، ص345-346؛ سنن الدارقطنی، ج2، ص258؛ السنن الکبری، ج4، ص47.</ref> روایاتی دیگر است که جز پوشاندن صورت با لباس و نقاب، از پوشاندن صورت با چیزهایی مانند بادبزن هم نهی کرده‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص346؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص342.</ref> همچنین به یکسانی حکم پوشش صورت با پوشش سر که در آن تفاوتی میان لباس و غیر لباس نیست، استناد شده است.<ref>جواهر الکلام، ج18، ص390.</ref> البته برخی از فقیهان حکم را تنها شامل لباس شمرده و این تعمیم را نپذیرفته‌اند.<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص360؛ ذخیرة المعاد، ص603.</ref>  
در باور فقیهان، نهی از پوشش صورت در حال احرام، شامل هر‌گونه پوشش اعم از لباس و غیر لباس<ref>المجموع، ج7، ص261؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص55؛ جواهر الکلام، ج18، ص390.</ref> مانند پوشاندن صورت با گِل و بادبزن یا فروبردن صورت در آب<ref>سداد العباد، ص298؛ مناسک الحج، سیستانی، ص132؛ مناسک حج، فاضل، ص76.</ref> می‌شود. پشتوانه آن‌ها افزون بر اطلاق روایات و نیز تعلیل آن‌ها بر این حکم،<ref>الکافی، ج4، ص345-346؛ سنن الدارقطنی، ج2، ص258؛ السنن الکبری، ج4، ص47.</ref> روایاتی دیگر است که جز پوشاندن صورت با لباس و نقاب، از پوشاندن صورت با چیزهایی مانند بادبزن هم نهی کرده‌اند.<ref>الکافی، ج4، ص346؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص342.</ref> همچنین به یکسانی حکم پوشش صورت با پوشش سر که در آن تفاوتی میان لباس و غیر لباس نیست، استناد شده است.<ref>جواهر الکلام، ج18، ص390.</ref> البته برخی از فقیهان حکم را تنها شامل لباس شمرده و این تعمیم را نپذیرفته‌اند.<ref>مدارک الاحکام، ج7، ص360؛ ذخیرة المعاد، ص603.</ref>  


==دامنه پوشش==
==مقدار پوشش==


در این‌که آیا حرمت پوشاندن صورت به پوشاندن همه آن اختصاص دارد یا پوشاندن بخشی از صورت را هم در بر می‌گیرد، دیدگاه‌ها متفاوت است. بیشتر فقیهان امامی بر آنند که میان پوشاندن همه یا قسمتی از صورت تفاوت نیست.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص264؛ کشف الغطاء، ج2، ص453؛ جواهر الکلام، ج18، ص391.</ref> از جمله پشتوانه‌های آن‌ها، روایات نهی از پوشیدن نقاب<ref>الکافی، ج4، ص346؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص342.</ref> است، حتی اگر بخشی از صورت را بپوشاند.<ref>جواهر الکلام، ج18، ص391.</ref>  
در این‌که آیا حرمت پوشاندن صورت به پوشاندن همه آن اختصاص دارد یا پوشاندن بخشی از صورت را هم در بر می‌گیرد، دیدگاه‌ها متفاوت است. بیشتر فقیهان امامی بر آنند که میان پوشاندن همه یا قسمتی از صورت تفاوت نیست.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص264؛ کشف الغطاء، ج2، ص453؛ جواهر الکلام، ج18، ص391.</ref> از جمله پشتوانه‌های آن‌ها، روایات نهی از پوشیدن نقاب<ref>الکافی، ج4، ص346؛ من لا یحضره الفقیه، ج2، ص342.</ref> است، حتی اگر بخشی از صورت را بپوشاند.<ref>جواهر الکلام، ج18، ص391.</ref>  
۱۳۶

ویرایش