کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۱: تفاوت میان نسخه‌ها

دحوالارض که در روایات به‌طور صریح به کار رفته،<ref>الکافی، ج4، ص198؛ علل الشرایع، ج2، ص404؛ الامالی، ص715.</ref> اصطلاحی به معنای گستردن زمین از زیر کعبه است.<ref>مسالک الافهام، ج2، ص77؛ ذخیرة المعاد، ج1، ق3، ص519؛ مدارک الاحکام، ج6، ص265.</ref> برخی دیگر آن را به معنای گسترش خشکی‌ها دانسته‌اند به این صورت که سطح زمین در اول خلقت پر از آب بود که به تدریج به گودال‌ها و پستی‌ها سرازیر شد تا اینکه خشکی‌ها نمایان شدند.<ref>نثر طوبی، ج1، ص17؛ نمونه، ج26، ص101؛ ج27، ص43؛ زمین و آسمان، ص51-53.</ref>

بر پایه روایات پرشماری، دحوالارض( گسترش زمین) از مکه و زیر خانه کعبه بوده است.<ref>الدر المنثور، ج8، ص412؛ وسائل الشيعه، ج10، ص449-451؛ بحار الانوار، ج54، ص64؛ الکافي، ج4، ص189؛ من لا يحضره الفقيه، ج2، ص241.</ref> به گفته علامه طباطبایی، مضمون این روایات با آیات قرآن و براهین عقلی ناسازگاری ندارد.<ref>الميزان، ج3، ص356.</ref> اما شهرستانی از هیئت‌شناسان معاصر شیعه، ضمن بررسی معنای لغوی دحو و برخی آیات و روایات، مراد از دحوالارض را حرکت وضعی و انتقالی زمین دانسته و برداشت بسط و گسترش را از واژه دحو خطا تلقی کرده است.<ref>اسلام و هيئت، ص141-161؛ آسمان و زمين، ص55.</ref> وی پس از بررسی احادث قدسی نیز به این نتیجه رسیده که خداوند اول سبب و علت حرکت را در محل کعبه از زمین ایجاد کرد، سپس زمین را از زیر کعبه به سمت شرق به حرکت درآورد و در نتیجه گردش وضعی شبانه‌روزی زمین تمام و تکمیل گردید.<ref>اسلام و هيئت، ص157.</ref> در روایتی آمده که هنگامی که خداوند زمین را آفرید، آن را از زیر کعبه حرکت داد و پس از آن، بر آب گسترشش داد.<ref>تفسير منسوب به امام عسکري7، ص145؛ بحار الانوار، ج54، ص88.</ref> در روایتی نیز آمده که مردی شامی از امام علی(ع) پرسید که مکه  چرا ام‌القری نامیده شد؟ امام فرمود: برای اینکه خدا زمین را از زیر آن حرکت داد.<ref>علل الشرايع، ج2، ص593.</ref>

در برخی دعاها از خداوند به «داحی» (گستراننده) و از زمین به «مدحو» (گسترده شده) نام‌برده شده است.<ref>تاج العروس، ج19، ص401، «دحا».</ref> در نهج البلاغه نیز بیان شده: «وسکنت الارض مدحوه فی لجه تیاره؛ زمین به حالت گسترده در دریایی مواج و روان آرام گرفت»<ref>نهج البلاغه، خطبه91.</ref> و شروع دعای دحوالارض با این جمله است: «اللهم داحی الکعبه؛ ای خدایی که گستراننده کعبه‌ای».<ref>اقبال الاعمال، ج2، ص28.</ref>

برپایه مباحث وارده درباره دحوالارض، باید خانه کعبه بلندترین نقطه زمین باشد، زیرا کعبه نخستین بخش از زمین بوده که از زیر آب بیرون آمده، درحالی‌که بلندترین نقطه نیست؛ در پاسخ گفته‌اند که دحوالارض میلیون‌ها سال پیش اتفاق افتاده و در این مدت زمین تحولاتی را از سر گذرانده، قله‌ها به قعر دریا و قعر دریاها تبدیل به قله شده‌اند.<ref>نمونه، ج5، ص345.</ref> چنانکه برخی گزارش‌های زمین‌شناسان درباره جزیرة العرب و مکه نشانگر این است که صحراهای خشک کنونی آن روزگار بسیار کهن و سرسبز بوده و باران‌های زیادی در آنجا می‌باریده؛ اما به مرور زمان کاهش رطوبت ابرها باعث خشکی طبیعی محیط شده است.<ref>معالم مکة التاريخية الاثريه، ص328.</ref> همچنین در پاسخ اینکه لازمه گسترش زمین از زیر کعبه، آفرینش خانه کعبه پیش از دحوالارض است، گفته شده که منظور موضع کعبه است نه خود کعبه.<ref>جواهر الکلام، ج17، ص102.</ref>