امیر محمل: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش|ماه=[[فروردین]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=Sajjadd  }}

==وجه تسمیه==

امیر کسی است که سرپرستی و زعامت کاری را بر عهده داشته باشد.<ref>لسان العرب، ج4، ص31، «امر. </ref>محمل به کجاوه و هودج تعبیه شده بر روی شتر و نیز به کاروانی که [[هدایای کعبه]] همچون پرده آن و گاه پرده [[مسجد نبوی]] را حمل می‌کرده، اطلاق می‌شده است.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج3، ص570.</ref>امیر محمل عهده‌دار حمل و انتقال محمل حاوی هدایای کعبه و سرپرستی و حفاظت آن تا رسیدن به مقصد زیرنظر [[امیر الحاج]] بود.

در ‌گزارش مشهور، آغاز حرکت محمل به [[حجاز]] را به سال 645 یا 648ق.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص328؛ التاریخ القویم، ج5، ص189، 196.</ref>و به دوران شجرة الدر ایوبی در [[مصر]] بازگردانده‌اند<ref>تاریخ مکه، ص247.</ref>که در راس قافله‌ای بر محملی به شکل کجاوه به [[حج]] آمد.<ref>الرحلة الحجازیه، ص270.</ref>برخی احتمال داده‌اند که پیشینه این کار به پیش از اسلام یا آغاز [[اسلام]] برگردد؛ چنان‌که ‌گزارشی از ارسال هدایا به [[بیت الله]] از سوی [[پیامبر]] حکایت دارد.<ref>الرحلة الحجازیه، ص271.</ref>البته در آن هنگام، به آن محمل گفته نمی‌شد. به ‌گزارش [[بتنونی]]، در روز بیرون آمدن محمل از مصر، جشنی بزرگ که از دوران [[ایوبیان]] (حک: 567-648ق.)  رسم شده بود، برپا می‌گشت<ref>الرحلة الحجازیه، ص273.</ref>و محمل در خیابان‌های قاهره به حرکت درمی‌آمد و مردم به تماشای آن می‌پرداختند. این محمل را که مرکب از حاجیان و هدایا بود، دسته‌‏ای از سپاه حفاظت می‌کرد.<ref>الرحلة الحجازیه، ص272.</ref>

==مشهور‌ترین محمل‌ها و امیران‌شان==

با پدید آمدن این منصب، امیر محمل مصری و نیز خود محمل از نظر جایگاه، از این‌رو که پرده کعبه و اموال متعلق به [[حرمین]] را حمل می‌کرد، بر دیگر محمل‌ها مقدم بود.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج3، ص571.</ref>با نزدیک شدن محمل مصر به مکه، شریف آن شهر، به استقبال محمل می‌آمد؛ چنان‌که [[شریف برکات]]، از [[امیران مکه]]، به سال 849ق. در موسم حج به پیشواز محمل مصر آمد. امیر محمل نیز از او دلجویی کرد.<ref>صبح الاعشی، ج4، ص281-282؛ تاریخ امراء البلد الحرام، ص192.</ref>

سال‌های پیاپی حمل محمل با امیران گوناگون ادامه داشت تا این‌که در دوره اول [[حکومت آل سعود]]، به‌دلیل آن‌که در [[منا]] به دستور امیر محمل مصری، تعدادی از نیروی اخوان کشته شدند، [[سعود بن عبدالعزیز]] حمل محمل را [[بدعت]] شمرد و دستور آتش زدن محمل مصری را صادر کرد و از آن‌پس از مصر، محمل اعزام نشد.<ref>تاریخ امراء البلد الحرام، ص352؛ امراء البلد الحرام، ص326.</ref>در پی سقوط دولت سعودی اول و تسلط دیگر بار [[محمدعلی پاشا]] بر حجاز، ارسال محمل مصری مانند پیش از سر گرفته شد.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج3، ص584.</ref>این روند تا جنگ جهانی اول (1914م.)  ادامه داشت. در پی هم‌پیمانی عثمانی‌ها با آلمان و نیز شکست آنان از متفقین، انگلیسی‌ها از ورود محمل مصر پیش‌گیری کردند. با تسلط دیگر بار [[آل سعود]] بر مکه، آنان با مصری‌ها برای ارسال پرده کعبه به توافق رسیدند و از این‌هنگام، امیر محمل دیگر بار تعیین و از مصر اعزام می‌شد. اما از آن‌پس که ملک سعود بن عبدالعزیز به سال 1346ق. به کارگاه پرده بافی در [[اجیاد]]، از نواحی مکه، دستور ساختن [[پوشش کعبه]] را داد، اعزام محمل مصر متوقف شد.<ref>الدرر الفرائد، ج1، ص440-448؛ موسوعة مکة المکرمه، ج3، ص586.</ref> (جدول شماره 9)

===امیران محمل عراقی===

===امیران محمل یمنی===

===امیران محمل رومی (عثمانی)===

در برخی منابع، از محمل کرک و حلب نیز یاد شده<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج3، ص571 به بعد.</ref>؛ اما از امیران آن‌ها سخنی به میان نیامده است.

{{مناصب حج}}

[[رده:مناصب حج]]

[[رده:مناصب اسلامی]]

[[رده:امیران حج]]