جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (added Category:قبیله قریش using HotCat) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۲۷]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=Hodjat p }} | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۲۷]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=Hodjat p }} | ||
'''تحنث'''، مجاورت [[رسول خدا(ص)]] در [[غار حراء]] برای [[عبادت]] | |||
یکی از اعمال عبادی [[قریش]] در [[ماه مبارک رمضان]] بود که [[پیامبر گرامی اسلام(ص)]] نیز تا زمان [[بعثت]] بدان ملتزم بود؛ لکن برای تکرار تحنث در بعد از بعثت، تاریخ حرفی برای گفتن ندارد. در [[مدینه]] نیز پیامبر هر سه دهه ماه مبارک رمضان را در مسجد [[اعتکاف]] می نمود. | |||
تحنث و اعتکاف در "خلوتگزینی برای تفکر و عبادت خداوند" مشترکند؛ ولی فرقهایی را هم دارند که عمده آنها مربوط به وجود [[احکام شرعی]] خاص برای اعتکاف است. | |||
نمی توان عنوان [[رهبانیت]] به تحنث داد؛ چراکه [[دین اسلام]] و شخص [[پیامبر(ص)]] همیشه مخالف رهبانیت بوده اند و از همین مخالفت، معلوم می شود کارهای پیامبر(ص) در زمان تحنث، با رهبانیت فرق داشته است؛ اگرچه تاریخ از کیفیت جزئیات کار پیامبر در تحنث، بیخبر است. | |||
==تحنث در لغت == | ==تحنث در لغت == | ||
«تحنُّث» مصدر باب تفعل، از ریشه «ح ـ ن ـ ث» یعنی گناه، <ref>العین، ج3، ص206؛ مفردات، ص260؛ المعجم الوسیط، ج1، ص201، «حنث.</ref> به معنای بندگی، عبادت کردن، <ref>الصحاح، ج1، ص280؛ تاج العروس، ج3، ص198-199، «حنث.</ref> نیکوکاری، <ref>اساس البلاغه، ج1، ص97، «حنث؛ السیرة النبویه، ج1، ص235؛ انساب الاشراف، ج1، ص84، 105.</ref> انجام کارهای دورکننده انسان از گناه، <ref>المعجم الوسیط، ج1، ص201؛ التحقیق، ج2، ص290-291، «حنث.</ref> و پرهیز از پرستش بتها است.<ref>الصحاح، ج1، ص280.</ref> برخی واژهشناسان، تحنُّث را از اندک موارد کاربرد لفظ در خلاف معنای آن و به معنای خودداری از اصل معنا (گناه) دانستهاند.<ref>الصحاح، ص154؛ تاج العروس، ج3، ص198-199.</ref> | «تحنُّث» مصدر باب تفعل، از ریشه «ح ـ ن ـ ث» یعنی گناه، <ref>العین، ج3، ص206؛ مفردات، ص260؛ المعجم الوسیط، ج1، ص201، «حنث.</ref> به معنای بندگی، عبادت کردن، <ref>الصحاح، ج1، ص280؛ تاج العروس، ج3، ص198-199، «حنث.</ref> نیکوکاری، <ref>اساس البلاغه، ج1، ص97، «حنث؛ السیرة النبویه، ج1، ص235؛ انساب الاشراف، ج1، ص84، 105.</ref> انجام کارهای دورکننده انسان از گناه، <ref>المعجم الوسیط، ج1، ص201؛ التحقیق، ج2، ص290-291، «حنث.</ref> و پرهیز از [[پرستش بتها]] است.<ref>الصحاح، ج1، ص280.</ref> برخی واژهشناسان، تحنُّث را از اندک موارد کاربرد لفظ در خلاف معنای آن و به معنای خودداری از اصل معنا (گناه) دانستهاند.<ref>الصحاح، ص154؛ تاج العروس، ج3، ص198-199.</ref> | ||
==تحنث در اصطلاح== | ==تحنث در اصطلاح== | ||
شماری از مستشرقان، تحنُّث را معرّب کلمه عبری «تحنوت» یا «تحنوث» به معنای | |||
شماری از مستشرقان، تحنُّث را معرّب کلمه عبری «تحنوت» یا «تحنوث» به معنای اعتکاف و توجه به خدا دانسته<ref>محمد (ص) فی مکه، ص109-110؛ تاریخ العرب فی الاسلام، ص163.</ref> و رفتار پیامبر گرامی(ص) را در پرتو روش راهبان یهودی و مسیحی یا پارهای تجارب شخصی پنداشتهاند<ref>محمد (ص) فی مکه، ص109.</ref> و در تداول لفظ تحنُّث یا رواج این سنّت در میان قریش پیش از اسلام تردید کردهاند و بر همین پایه، هرگونه ارتباط میان تحنُّث و [[تحنُّف]] یا [[حنفاء]] را انکار کردهاند.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج6، ص685.</ref> | |||
در برابر، گروهی تحنُّث و تحنُّف را به یک معنا دانسته<ref>اساس البلاغه، ج1، ص97.</ref> و حتی تحنُّث را شکل تبدیل یافته تحنُّف شمردهاند<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235؛ الصحاح، ج1، ص280؛ تاج العروس، ج3، ص198-199، «حنث.</ref> و باور دارند که تحنّث استمرار سنّتی حنیفانه است که برخی از قریش که به حنفاء شناخته میشدند، پی میگرفتند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235.</ref> | در برابر، گروهی تحنُّث و تحنُّف را به یک معنا دانسته<ref>اساس البلاغه، ج1، ص97.</ref> و حتی تحنُّث را شکل تبدیل یافته تحنُّف شمردهاند<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235؛ الصحاح، ج1، ص280؛ تاج العروس، ج3، ص198-199، «حنث.</ref> و باور دارند که تحنّث استمرار سنّتی حنیفانه است که برخی از قریش که به حنفاء شناخته میشدند، پی میگرفتند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235.</ref> | ||
==ریشه تاریخی تحنث == | ==ریشه تاریخی تحنث == | ||
بر پایه گزارش تاریخنگاران و سیرهنگاران، تحنُّث [[سنت]] برخی از قریش است که در [[ماه مبارک رمضان]] در غار حراء عبادت و تهجد نموده، فقیران را اطعام میکردند و سپس به [[طواف]] [[کعبه]] میپرداختند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص116؛ السیرة النبویه، ج1، ص235؛ تاریخ طبری، ج2، ص300.</ref> [[بلاذری]]، [[عبدالمطلب]]، جد پیامبر گرامی(ص) را پایهگذار این سنت در میان قریش میداند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص92؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص382.</ref> از افرادی دیگر مانند [[ورقة بن نوفل]] و [[ابوامیة بن مغیره]] نیز در این شمار نام بردهاند.<ref>المنمق، ص422؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص237.</ref> برخی چون [[ابن هشام]] ضمن بیان ارتباط واژگانی تحنُّف و تحنُّث، این سیره را مربوط به حنفاء و افرادی از جمله زید بن عمرو بن نفیل دانستهاند که برای پرهیز از پرستش بتها و آداب جاهلی و دور ماندن از آزار بتپرستان، به غار حراء میرفتند و به اطعام مساکین میپرداختند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235و 222-232؛ المنمق، ص422؛ سیره رسول الله(ص)، ص79-81.</ref> | بر پایه گزارش تاریخنگاران و سیرهنگاران، تحنُّث [[سنت]] برخی از قریش است که در [[ماه مبارک رمضان]] در غار حراء عبادت و تهجد نموده، فقیران را اطعام میکردند و سپس به [[طواف]] [[کعبه]] میپرداختند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص116؛ السیرة النبویه، ج1، ص235؛ تاریخ طبری، ج2، ص300.</ref> [[بلاذری]]، [[عبدالمطلب]]، جد پیامبر گرامی(ص) را پایهگذار این سنت در میان قریش میداند.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص92؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص382.</ref> از افرادی دیگر مانند [[ورقة بن نوفل]] و [[ابوامیة بن مغیره]] نیز در این شمار نام بردهاند.<ref>المنمق، ص422؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص237.</ref> برخی چون [[ابن هشام]] ضمن بیان ارتباط واژگانی تحنُّف و تحنُّث، این سیره را مربوط به حنفاء و افرادی از جمله زید بن عمرو بن نفیل دانستهاند که برای پرهیز از پرستش بتها و آداب جاهلی و دور ماندن از آزار بتپرستان، به غار حراء میرفتند و به اطعام مساکین میپرداختند.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص235و 222-232؛ المنمق، ص422؛ سیره رسول الله(ص)، ص79-81.</ref> | ||
==تحنث پیامبر== | ==تحنث پیامبر== | ||
پیامبر گرامی هر سال پیش از [[بعثت]]، مدتی مجاور غار حراء بود<ref>نهج البلاغه، خطبه192؛ فتح الباری، ج10، ص356.</ref> و در | |||
پیامبر گرامی هر سال پیش از [[بعثت]]، مدتی مجاور غار حراء بود<ref>نهج البلاغه، خطبه192؛ فتح الباری، ج10، ص356.</ref> و در آنجا خلوت گزیده، به عبادت و تهجد میپرداخت و در آن هنگام و پس از بازگشت از حراء، فقیران را اطعام مینمود و پیش از بازگشت به خانه، کعبه را طواف میکرد.<ref>سیره ابن اسحق، ص121؛ الطبقات، ج1، ص153؛ تاریخ طبری، ج2، ص300.</ref> | |||
در باره چگونگی و علت تحنُّث پیامبر(ص)، آگاهیهای چندان در روایات در دست نیست؛ اما تحنُّث در همه یا بخشی از ماه رمضان و در غار حراء صورت میپذیرفت و بیشتر با توشهای اندک، معمولاً روغن زیتون و نان خشک، همراه بود.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص381.</ref> بر پایه بیشتر گزارشها، پیامبر(ص) به تنهایی درون غار میرفت و در آن جا بیتوته میکرد تا کنار عبادت، مجالی بیشتر برای تفکر و تامل داشته باشد.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص30؛ الطبقات، ج1، ص153؛ جوامع السیرة النبویه، ص36؛ تاریخ قرآن، ص36.</ref> روایاتی نیز از همراهی [[علی(ع)]] با پیامبر(ص) در غار حراء حکایت دارد.<ref>نهج البلاغه، خطبه 192؛ اعیان الشیعه، ج1، ص372.</ref> برخی روایاتی را که در باره همراهی [[حضرت خدیجه(ع)]] یا دیگران در این ایام آمده<ref>سیره ابن اسحق، ص121؛ السیرة النبویه، ج1، ص236-237؛ تاریخ طبری، ج2، ص300؛ امتاع الاسماع، ج1، ص20.</ref> نشانگر همراهی تا محل تحنُّث یا برای بردن توشه و آب دانستهاند.<ref>تاریخ قرآن، ص36.</ref> پیامبر(ص) هنگام آغاز [[وحی]] در غار تنها بود و از آن جا نزد خدیجه(ع) رفت.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص237؛ الطبقات، ج1، ص153؛ تاریخ قرآن، ص36.</ref> | در باره چگونگی و علت تحنُّث پیامبر(ص)، آگاهیهای چندان در روایات در دست نیست؛ اما تحنُّث در همه یا بخشی از ماه رمضان و در غار حراء صورت میپذیرفت و بیشتر با توشهای اندک، معمولاً روغن زیتون و نان خشک، همراه بود.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص381.</ref> بر پایه بیشتر گزارشها، پیامبر(ص) به تنهایی درون غار میرفت و در آن جا بیتوته میکرد تا کنار عبادت، مجالی بیشتر برای تفکر و تامل داشته باشد.<ref>تاریخ طبری، ج2، ص30؛ الطبقات، ج1، ص153؛ جوامع السیرة النبویه، ص36؛ تاریخ قرآن، ص36.</ref> روایاتی نیز از همراهی [[علی(ع)]] با پیامبر(ص) در غار حراء حکایت دارد.<ref>نهج البلاغه، خطبه 192؛ اعیان الشیعه، ج1، ص372.</ref> برخی روایاتی را که در باره همراهی [[حضرت خدیجه(ع)]] یا دیگران در این ایام آمده<ref>سیره ابن اسحق، ص121؛ السیرة النبویه، ج1، ص236-237؛ تاریخ طبری، ج2، ص300؛ امتاع الاسماع، ج1، ص20.</ref> نشانگر همراهی تا محل تحنُّث یا برای بردن توشه و آب دانستهاند.<ref>تاریخ قرآن، ص36.</ref> پیامبر(ص) هنگام آغاز [[وحی]] در غار تنها بود و از آن جا نزد خدیجه(ع) رفت.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص237؛ الطبقات، ج1، ص153؛ تاریخ قرآن، ص36.</ref> | ||
[[ابن حزم]] باور دارد هیچ کس رسول خدا(ص) را به این کار دستور نداده و ایشان این رفتار را با الگوگیری از کسی انجام نداده است<ref>جوامع السیرة النبویه، ص36؛ سیره رسول خدا(ص)، ص227.</ref> ؛ بلکه از 10 سال پیش از بعثت، ندا و نور غیبی و آواز سنگها و درختان را میشنید تا پرده از دیدگانش کنار رفت. اینکه از عادتشکنیها و دلیلهای [[نبوت]] پیامبر (اِرهاصات) به شمار میآید، <ref>السیرة النبویه، ج1، ص234-235؛ بحار الانوار، ج39، ص327-328.</ref> او را به تفکر و ژرفاندیشی | [[ابن حزم]] باور دارد هیچ کس رسول خدا(ص) را به این کار دستور نداده و ایشان این رفتار را با الگوگیری از کسی انجام نداده است<ref>جوامع السیرة النبویه، ص36؛ سیره رسول خدا(ص)، ص227.</ref> ؛ بلکه از 10 سال پیش از بعثت، ندا و نور غیبی و آواز سنگها و درختان را میشنید تا پرده از دیدگانش کنار رفت. اینکه از عادتشکنیها و دلیلهای [[نبوت]] پیامبر ([[اِرهاصات]]) به شمار میآید، <ref>السیرة النبویه، ج1، ص234-235؛ بحار الانوار، ج39، ص327-328.</ref> او را به تفکر و ژرفاندیشی درباره جهان و انسان و آفریدگار هستی که انگیزه اصلی مجاورت در غار حراء بود، وامیداشت. از همین رو، وی در این مدت، بیشتر به تفکر و عبادت خدا و مشاهده کعبه مشغول بوده است.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص383؛ سبل الهدی، ج2، ص245-246.</ref> خداوند این خلوت و تنهایی را برای او محبوب گرداند؛ به گونهای که انوار معرفت بر قلب وی تابید و چیزی محبوبتر از این خلوت برایش نبود.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص381.</ref> در پی آن، حقایقی از جهان برایش کشف شد و سرانجام [[وحی]] رسالت در غار حراء بر او نازل گشت. | ||
از تحنُّث یا اعتکاف پیامبر(ص) پس از بعثت در [[مکه]] خبری در دست نیست.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج9، ص355.</ref> ایشان در هر سه دهه ماه مبارک رمضان در [[مسجد مدینه]] اعتکاف انجام میداد.<ref>الکافی، ج4، ص175.</ref> | از تحنُّث یا اعتکاف پیامبر(ص) پس از بعثت در [[مکه]] خبری در دست نیست.<ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج9، ص355.</ref> ایشان در هر سه دهه ماه مبارک رمضان در [[مسجد مدینه]] اعتکاف انجام میداد.<ref>الکافی، ج4، ص175.</ref> | ||
خط ۲۶: | خط ۳۲: | ||
==تحنث و اعتکاف== | ==تحنث و اعتکاف== | ||
تحنُّث قرابتی فراوان با اعتکاف دارد؛ از جمله اینکه هر دو خلوتگزینی برای تفکر و عبادت خداوند هستند که بهترین هنگام آن ماه مبارک رمضان است؛ ولی اعتکاف از دیدگاه شرعی دارای شرایط و احکام خاص مانند روزه و حضور دستکم سه روز در مسجد است. | تحنُّث قرابتی فراوان با اعتکاف دارد؛ از جمله اینکه هر دو خلوتگزینی برای تفکر و عبادت خداوند هستند که بهترین هنگام آن ماه مبارک رمضان است؛ ولی اعتکاف از دیدگاه شرعی دارای شرایط و احکام خاص مانند روزه و حضور دستکم سه روز در مسجد است. | ||
==تحنث و رهبانیت== | ==تحنث و رهبانیت== | ||
خط ۳۲: | خط ۳۸: | ||
تحنث از دیدگاه قصد و انگیزه و طول مدت و ارتباط با جامعه، با رهبانیت متفاوت است. [[رهبانیت]] هرگز از تایید اسلام و پیامبر(ص) بهره نبرده و ایشان دین خود را بر پایه حنفیت سهل و آسان و نه رهبانیت خوانده<ref>الامالی، ص528؛ میزان الحکمه، ج2، ص951.</ref> و افرادی چون [[ابوعامر راهب]] را به دلیل وارد کردن رهبانیت به دین ابراهیم حنیف، فاسق دانسته است.<ref>مجمع البیان، ج4، ص769</ref> | تحنث از دیدگاه قصد و انگیزه و طول مدت و ارتباط با جامعه، با رهبانیت متفاوت است. [[رهبانیت]] هرگز از تایید اسلام و پیامبر(ص) بهره نبرده و ایشان دین خود را بر پایه حنفیت سهل و آسان و نه رهبانیت خوانده<ref>الامالی، ص528؛ میزان الحکمه، ج2، ص951.</ref> و افرادی چون [[ابوعامر راهب]] را به دلیل وارد کردن رهبانیت به دین ابراهیم حنیف، فاسق دانسته است.<ref>مجمع البیان، ج4، ص769</ref> | ||
== | ==برای مطالعه بیشتر== | ||
*'''نقد دلالی روایات «تحنّث» پیامبر اکرم (ص)'''، عبدالهادی فقهی زاده، مجتبی محمدی انویق. | |||
==پیوند به بیرون== | |||
[http://www.irip.ir/Home/Single/5011 موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، «حنفا، حنفیت و رابطه آن با اسلام».] | |||
[http://rch.ac.ir/article/Details/7459 دانشنامه جهان اسلام، تحنث] | |||
* | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع == | ==منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http://phz.hajj.ir/422/7502 | |||
| عنوان = تحنُّث | |||
| نویسنده = اباذر جعفري | |||
}} | }} | ||
*'''اساس البلاغه''': الزمخشری (م 538ق.) ، به کوشش عبدالرحیم، دفتر تبلیغات. | |||
*'''اساس البلاغه''': الزمخشری (م 538ق.) ، به کوشش عبدالرحیم، دفتر | *'''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م. 1371ق.) ، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعارف. | ||
*'''الامالی''': الطوسی (م. 460ق.) ، قم، دار الثقافه، 1414ق. | |||
*'''انساب الاشراف''': البلاذری (م. 279ق.) ، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، 1417ق. | |||
*'''بحار الانوار''': المجلسی (م. 1110ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1403ق. | |||
*'''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م. 1371ق.) ، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار | *'''تاج العروس''': الزبیدی (م. 1205ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، 1414ق. | ||
*'''تاریخ العرب فی الاسلام''': جواد علی، قم، رضی، 1414ق. | |||
*'''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م. 310ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث العربی. | |||
*'''تاریخ قرآن''': محمود رامیار، تهران، امیر کبیر، 1346ش. | |||
*'''الامالی''': الطوسی (م. 460ق.) ، قم، دار الثقافه، | *'''التحقیق''': المصطفوی، تهران، وزارت ارشاد، 1374ش. | ||
*'''جوامع السیرة النبویه''': ابن حزماندلسی (م. 456ق.) ، بیروت، دار الکتب العلمیه. | |||
*'''دانشنامه جهان اسلام''': زیر نظر حداد عادل و دیگران، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، 1378ش. | |||
*'''دائرة المعارف بزرگ اسلامی''': زیر نظر بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، 1372ش. | |||
*'''انساب الاشراف''': البلاذری (م. 279ق.) ، به کوشش زکار و زرکلی، بیروت، دار الفکر، | *'''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (م. 942ق.) ، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق. | ||
*'''السیرة الحلبیه''': الحلبی (م. 1044ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1400ق. | |||
*'''السیرة النبویه''': ابن هشام (م. 213ق./218ق.) ، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار المعرفه. | |||
*'''سیره ابن اسحق (السیر و المغازی)''': ابن اسحق (م. 151ق.) ، به کوشش زکار، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1368ش. | |||
*'''بحار الانوار''': المجلسی (م. 1110ق.) ، بیروت، دار احیاء التراث العربی، | *'''سیره رسول الله(ص)''': عباس زریاب خویی، تهران، سروش، 1370ش. | ||
*'''الصحاح''': الجوهری (م. 393ق.) ، به کوشش العطار، بیروت، دار العلم للملایین، 1407ق. | |||
*'''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م. 230ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق. | |||
*'''العین''': خلیل (م. 175ق.) ، به کوشش المخزومی و السامرائی، دار الهجره، 1409ق. | |||
*'''تاج العروس''': الزبیدی (م. 1205ق.) ، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، | *'''فتح الباری''': ابن حجر العسقلانی (م. 852ق.) ، بیروت، دار المعرفه. | ||
*'''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.) ، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش. | |||
*'''مجمع البیان''': الطبرسی (م. 548ق.) ، بیروت، دار المعرفه، 1406ق. | |||
*'''محمد(ص) فی مکه''': عبدالرحمن عبدالله شیخ حسین عیسی، قاهره، الهیئة المصریه، 2002م. | |||
*'''تاریخ العرب فی الاسلام''': جواد علی، قم، رضی، | *'''المصباح المنیر''': الفیومی (م. 770ق.) ، قم، دار الهجره، 1405ق. | ||
*'''المعجم الوسیط''': ابراهیم انیس و دیگران، تهران، فرهنگ اسلامی، 1375ش. | |||
*'''مفردات''': الراغب (م. 425ق.) ، به کوشش صفوان داودی، دمشق، دار القلم، 1412ق. | |||
*'''المنمق''': ابن حبیب (م. 245ق.) ، به کوشش احمد فاروق، بیروت، عالم الکتب، 1405ق. | |||
*'''تاریخ طبری (تاریخ الامم و الملوک)''': الطبری (م. 310ق.) ، به کوشش محمد ابوالفضل، بیروت، دار احیاء التراث | *'''میزان الحکمه''': ریشهری، قم، دار الحدیث، 1416ق. | ||
*'''تاریخ قرآن''': محمود رامیار، تهران، امیر کبیر، | |||
*'''التحقیق''': المصطفوی، تهران، وزارت ارشاد، | |||
*'''جوامع السیرة النبویه''': ابن حزماندلسی (م. 456ق.) ، بیروت، دار الکتب | |||
*'''دانشنامه جهان اسلام''': زیر نظر حداد عادل و دیگران، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، | |||
*'''دائرة المعارف بزرگ اسلامی''': زیر نظر بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ، | |||
*'''سبل الهدی''': محمد بن یوسف الصالحی (م. 942ق.) ، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، | |||
*'''السیرة الحلبیه''': الحلبی (م. 1044ق.) ، بیروت، دار المعرفه، | |||
*'''السیرة النبویه''': ابن هشام (م. 213ق./218ق.) ، به کوشش السقاء و دیگران، بیروت، دار | |||
*'''سیره ابن اسحق (السیر و المغازی)''': ابن اسحق (م. 151ق.) ، به کوشش زکار، قم، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، | |||
*'''سیره رسول الله(ص)''': عباس زریاب خویی، تهران، سروش، | |||
*'''الصحاح''': الجوهری (م. 393ق.) ، به کوشش العطار، بیروت، دار العلم للملایین، | |||
*'''الطبقات الکبری''': ابن سعد (م. 230ق.) ، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، | |||
*'''العین''': خلیل (م. 175ق.) ، به کوشش المخزومی و السامرائی، دار الهجره، | |||
*'''فتح الباری''': ابن حجر العسقلانی (م. 852ق.) ، بیروت، دار | |||
*'''الکافی''': الکلینی (م. 329ق.) ، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، | |||
*'''مجمع البیان''': الطبرسی (م. 548ق.) ، بیروت، دار المعرفه، | |||
*'''محمد(ص) فی مکه''': عبدالرحمن عبدالله شیخ حسین عیسی، قاهره، الهیئة المصریه، | |||
*'''المصباح المنیر''': الفیومی (م. 770ق.) ، قم، دار الهجره، | |||
*'''المعجم الوسیط''': ابراهیم انیس و دیگران، تهران، فرهنگ اسلامی، | |||
*'''مفردات''': الراغب (م. 425ق.) ، به کوشش صفوان داودی، دمشق، دار القلم، | |||
*'''المنمق''': ابن حبیب (م. 245ق.) ، به کوشش احمد فاروق، بیروت، عالم الکتب، | |||
*'''میزان الحکمه''': ریشهری، قم، دار الحدیث، | |||
*'''نهج البلاغه''': صبحی صالح، تهران، دار الاسوه، 1415ق. | *'''نهج البلاغه''': صبحی صالح، تهران، دار الاسوه، 1415ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[Category:مقالههای در دست ویرایش]] | |||
[[Category:واژه شناسی]] | |||
[[Category:سیره عبادی پیامبر]] | |||
[[Category:قبیله قریش]] | |||
[[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] |