کوه عیر

از ویکی حج
کوه عیر
اطلاعات اوليه
مکان در جنوب مدینه و در شرق وادی عقیق و منطقه ابیار علی، نزدیک مسجد شجره.
نام‌های دیگر عایر، عیر الوارد

عَیر یا عایِر، کوهی است که در جنوب مدینه و در شرق وادی عقیق، نزدیک مسجد شجره بوده و حضرت محمد(ص) آن را یکی از حدود حرم مدینه دانسته است.

نام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

واژه عَیر، به معنی خر چموش و وحشی است.[۱] گفته شده این خر، از آنِ مویلع کافر بوده که مورد خشم خدا قرار گرفته و خدا بر قنات یا ملک او آتشی زده، آن را سوزانده است.[۲] به گمانِ برخی، علت نامگذاری آن به عیر، شباهت پشت و کمر این کوه به پشت خر وحشی است.[۳]

به کوه عیر، عایِر نیز گفته شده است.[۴]

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کوه عیر، در جنوب مدینه و در شرق وادی عقیق و منطقه آبار علی، نزدیک مسجد شجره است.[۵]

ویژگی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کوه عیر کوه بزرگی است، که طول آن پنج و نیم کیلومتر و عرض آن از یک و نیم تا سه و نیم کیلومتر و ارتفاع آن سیصد متر از سطح دریا است.[۵] بخشی از این کوه، دارای آب فراوانی است.[۶]

حدّ حرم مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این کوه، حدّ حرم مدینه است؛ چنانچه بر پایه روایتی، حضرت محمد(ص) مدینه را حرمی میان دو کوه عیر و ثَوْر دانسته است.[یادداشت ۱][۷]

دو کوه به نام عیر[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در جنوب و نزدیک کوه عیر، کوه دیگری است که آن نیز به نام عیر شناخته می‌شود. برای تشخیص دادن بین آن دو، به کوه اول، «عیر الوارد» و به کوه دیگر «عیر الصادر» گفته می‌شود.[۸]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. قاموس المحیط، ص 574.
  2. الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، ج1، ص44؛ الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، ص169؛ معجم البلدان، ج4، ص172
  3. معالم المدینة المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۴۱.
  4. تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، ص۳۲۲ و ۳۳۹.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۵۵.
  6. معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص339.
  7. دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام‏، ج1، ص295؛ دلائل النبوه، ج7، ص227 ؛ مجمع البلدان، ج2، ص87
  8. مراصد الاطلاع علی اسماع الامکنه و البقاع، ج۲، ص۹۷۴ ؛ فتح الباری، ج۱، ص۴۵۱ ؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۱، ص۷۸؛ معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۴۱.
  1. المَدِینَة حَرَمٌ مَا بَیْنَ عَیْرٍ إلی ثَوْر.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله بررسی جغرافیای طبیعی مدینه یحیی جهانگیری و علی اصغر کریم خانی، فصلنامه میقات حج، دوره ۲۶، ش۱۰۳، بهار ۱۳۹۷، ص۷۹–۱۰ است.
  • الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، محمد بن موسی حازمی، بی‌نا، بی جا، بی تا.
  • الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، ۱۴۲۵ق.
  • تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق‏.
  • الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، محمدامین شنطیقی، مؤسسه علوم قرآن، بیروت.
  • دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام‏، قاضی نعمان، موسسة آل البیت، قم، ۱۳۸۵ش.
  • دلائل النبوه، احمد بیهقی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۰۵ق.
  • فتح الباری، احمد بن حجر عسقلانی، دارالمکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۴ق.
  • قاموس المحیط، مجدالدین فیروز آبادی، المیریه، مصر، ۱۴۰۲ق.
  • مراصد الاطلاع علی اسماع الامکنه و البقاع، صفی الدین ابن عبد الحق بغدادی، دارالجیل، بیروت، ۱۴۱۲ق.
  • المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، محمد محمد حسن شراب، دار الشامیه-دار القلم، بیروت-دمشق، ۱۴۱۱ق.
  • معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
  • معجم البلدان، یاقوت حموی، دار صادر، بیروت، ۱۹۹۵م.