عقد ازدواج (فتاوای مراجع)

عقد ازدواج (فتاوای مراجع)
دسته	محرمات احرام
مربوط به آیین	احرام در عمره و حج
مکان	حرم مکی
زمان	هنگام احرام
حکم	حرام است
کفاره	ندارد
پیامد فقهی	عقد در حال احرام باطل است
مفاهیم فقهی وابسته	محرمات احرام
جستارهای وابسته	عقد ازدواج

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام عقد ازدواج است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله عقد ازدواج.

چگونگی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عقد کردن زن
امام خمینی: [از محرمات احرام است:] عقد کردن زن از برای خود یا غیر، چه آن غیر، احرام بسته باشد یا نبسته باشد و مُحِلّ باشد.

شاهد عقد بودن[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 325
امام خمینی: جایز نیست^{[م325 ۱]} شخص محرم شاهد شود برای عقد، گرچه آن عقد برای غیر محرم باشد.
مراجع دیگر: ↑ تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است. مکارم و نوری: احتیاط واجب.

مسئله 326
امام خمینی: احتیاط آن^{[م326 ۱]} است که شهادت ندهد بر عقد، اگرچه شاهد عقد شده باشد، در حال محرم نبودن، اگرچه جایز بودن آن خالی از قوت نیست.
مراجع دیگر: ↑ بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم. صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

حکم خواستگاری در حال احرام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 327
امام خمینی: اقوی آن است که خواستگاری کردن در حال احرام جایز است و احتیاط^{[م327 ۱]} در ترک است.
مراجع دیگر: ↑ تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید. سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

رجوع به زن مطلقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 328
امام خمینی: رجوع کردن به زنی که طلاق رجعی داده است مانع ندارد.

حکم عقد زن[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 329
امام خمینی: اگر زنی را در حال احرام برای خود عقد کند، با علم به مسئله، آن زن بر او حرام دائمی می‌شود.^{[م329 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

در صورت جهل[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 330
امام خمینی: اگر زنی را با جهل به مسئله برای خود عقد کند، عقدی که کرده است باطل است، لیکن حرام دائمی نمی‌شود،^{[م330 ۱]} ولی احتیاط آن است که آن زن را نگیرد؛ خصوصاً اگر با او نزدیکی کرده باشد.
مراجع دیگر: ↑ بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر. سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند. نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

عمومیت حکم بین زن عقدی و صیغه‌ای[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 331
امام خمینی: ظاهراً فرقی بین زن عقدی و صیغه‌ای نیست در احکامی که ذکر شد.

عقد زن محرم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 332
امام خمینی: احتیاط آن است که زن اگر احرام بسته باشد و مرد محرم نباشد و او را عقد کند، با او نزدیکی نکند و او را طلاق دهد، و در صورت علم به مسئله، او را طلاق دهد و با او هیچ وقت ازدواج نکند^{[م332 ۱]}
مراجع دیگر: ↑ بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست. تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است). زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست. سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود. صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست. فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

کفاره[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مسئله 333
امام خمینی: اگر کسی عقد کند زنی را برای محرمی و محرم دخول کند، پس اگر هر سه عالم به حکم^{[م333 ۱]} باشند بر هر یک آنها یک شتر کفاره است و اگر دخول نکند کفاره نیست و در این حکم فرق نیست بین آنکه زن و عاقد مُحِلّ باشند یا مُحرم و اگر بعضی از آنها حکم^{[م333 ۲]} را می‌دانند و بعضی نمی‌دانند؛ بر آنکه می‌داند کفاره است.
مراجع دیگر: ↑ بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست. زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند. سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند. ↑ زنجانی: و موضوع.

جستار وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

منبع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از صفحه 194 تا 195 کتاب مناسک حج پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷ است.

[1] 
تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است.

مکارم و نوری: احتیاط واجب.

[2] تبریزی، خویی و سیستانی: شاهد شدن بر عقد، بنا بر قول مشهور، بر محرم حرام است و این قول موافق احتیاط است.

[3] مکارم و نوری: احتیاط واجب.

[2] 
بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم.

صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

[5] بهجت و مکارم: احتیاط واجب این است که محرم.

[6] صافی و گلپایگانی: شهادت بر عقد جایز نیست، اگرچه پیش از احرام شاهد شده باشد.

[3] 
تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید.

سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

[8] تبریزی، خویی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم و نوری: بنا بر احتیاط واجب محرم نباید خواستگاری نماید.

[9] سبحانی: خواستگاری در حال احرام مکروه است.

[4] 
سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

[11] سبحانی: چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه عالم به مسئله باشد یا نباشد.

[5] 
بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.

سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند.

نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

[13] بهجت: اگر جاهل بود حرام ابدی نمی‌شود، اگرچه دخول بنماید، بنا بر اظهر و اشهر.

[14] سبحانی: و بعداً می‌تواند او را برای خود عقد کند.

[15] نوری: در صورت عدم دخول، و در صورت دخول حرام دائمی می‌شود.

[6] 
بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.

تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).

زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.

سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.

صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.

فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

[17] بهجت: احوط اتحاد حکم مرد و زن است بلکه خالی از وجه نیست.

[18] تبریزی، خویی و سیستانی: در صورتی که زن محرم باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده است موجب حرمت ابدی هم می‌شود. (سیستانی حکم اخیر مبنی بر احتیاط است).

[19] زنجانی: در احکامی که در مسائل پیشین گفته شد بین مرد و زن محرم فرقی نیست.

[20] سبحانی: اگر یکی از آنان از حکم مسئله آگاه باشد و بداند که عقد در حال احرام حرام است چنین عقدی باطل و آن زن برای آن مرد حرام ابدی می‌شود.

[21] صافی و گلپایگانی: اگر زوجه محرم، عالم به حرمت عقد باشد و مرد محرم نباشد و عقد کند، احتیاط واجب آن است که دیگر با او ازدواج نکند، بلکه عدم جواز خالی از قوت نیست.

[22] فاضل: اگر زنی احرام بسته باشد و مردی که محرم نیست او را به عقد خود درآورد، این عقد باطل است و چنانچه زن عالم به حکم بوده، عقد باطل است و برای همیشه بر یکدیگر حرام می‌شوند.

[7] 
بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.

زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.

سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.

[24] بهجت: و نیز عالم به موضوع در موردی که محلّی برای جهل آن هست.

[25] زنجانی، سیستانی و فاضل: عالم به حکم و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد مُحرم است) باشند.

[26] سبحانی: البته در مورد زنی که محرم نیست علاوه بر آگاهی از حکم شرعی به موضوع یعنی محرم بودن زوج نیز آگاهی داشته باشد و اگر برخی از حکم شرعی آگاه بوده و برخی نبودند کفاره تنها بر کسانی واجب است که حکم شرعی را می‌دانسته‌اند.

[8] 
زنجانی: و موضوع.

[28] زنجانی: و موضوع.

[م325 ۱]

[م326 ۱]

[م327 ۱]

[م329 ۱]

[م330 ۱]

[م332 ۱]

[م333 ۱]

[م333 ۲]

ن ب و محرمات احرام
مشترک	جدال • فسوق • سرمه کشیدن • زینت • ازاله مو • ناخن گرفتن • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • نگاه کردن به آینه • کشتن جانوران بدن • شكار حيوان وحشى • کندن گیاهان • التذاذ جنسی • عقد ازدواج • آمیزش • استمناء • حمل سلاح
مخصوص مردان	لباس دوخته • پوشاندن پا • پوشاندن سر • استظلال
مخصوص زنان	پوشاندن دست • پوشاندن صورت