| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی'''، آتش‌سوزی بزرگی که در سال 654ق بخشی از [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را تخریب کرد. گفته شده که این آتش‌سوزی در اثر اشتباه یکی از خادمان حرم رخ داده است. در این آتش‌سوزی سقف [[مسجدالنبی]] و سقف [[ضریح پیامبر|حجره نبوی]] از بین رفت. درها، [[منبر پیامبر|منبر]]، [[ضریح پیامبر|مقصوره]] و کتاب‌ها در آتش سوختند. بنابر نقل منابع، تنها [[گنبد]] خزاین وسط [[صحن]] برجامانده بود. | | '''آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی'''، آتش‌سوزی بزرگی بود که در سال 654 قمری بخشی از مسجدالنبی را تخریب کرد. گفته شده که این آتش‌سوزی در اثر اشتباه یکی از خدام حرم رخ داده‌است. در این آتش‌سوزی سقف [[مسجدالنبی]] و نیز سقف [[حجره نبوی]] از بین رفت. درها، منبر، مقصوره، کتب و خزائن نیز در آتش سوختند. بنابر نقل منابع تنها [[گنبد]] خزائن وسط [[صحن]] برجامانده بود. |
|
| |
|
| این آتش‌سوزی اواخر دوره [[بنی‌عباس|عباسی]] و در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|مستعصم]] رخ داد و کار بازسازی از سال 655ق توسط منیف بن شیحه امیر [[مدینه]] آغاز شد؛ البته با تسلط [[مغولان]] بر [[بغداد]] و پایان کار عباسیان، بازسازی مسجد ناتمام ماند. [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]] [[مصر]] (حکومت 792-648ق) با در اختیار گرفتن [[حرمین]]، کار بازسازی مسجدالنبی را دنبال کردند. | | این آتش‌سوزی اواخر دوره عباسی و در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|مستعصم]] رخ داد و کار بازسازی از سال 655 قمری توسط منیف بن شیحه امیر [[مدینه]] آغاز شد اما با استیلاء مغولان بر بغداد و پایان کار عباسیان، بازسازی مسجد ناتمام ماند. [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]] [[مصر]] (792-648ق.) با در اختیار گرفتن [[حرمین]]، کار بازسازی مسجدالنبی را دنبال کردند. |
|
| |
|
| ==زمان آتش‌سوزی== | | ==زمان آتش‌سوزی== |
| اواخر دوره [[بنی‌عباس|عباسی]] (حکومت ۶۵۶-۱۳۲ق)، در اول رمضان 654 قمری، آتش سوزی بزرگی در مسجدالنبی روی داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> | | اواخر دوره عباسی، در اولین شب جمعه ماه رمضان سال 654 قمری، آتش سوزی بزرگی در مسجدالنبی روی داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> |
|
| |
|
| ==علت آتش‌سوزی== | | ==علت آتش‌سوزی== |
| بنا بر آنچه در بیشتر منابع آمده، علت آتش‌سوزی نخست مسجدالنبی، بی احتیاطی یکی از خادمان مسجدالنبی بوده است. ابوبکر بن اوحد، یکی از خادمان مسجد، هنگام ورود به انبار، آتشی که در دست داشت به زمین افتاد و موجب شروع آتش‌سوزی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص371.]</ref> | | بنا بر آنچه در اکثر منابع آمده، علت این حریق بر اثر بی احتیاطی یکی از خادمان مسجدالنبی بوده است. بدین ترتیب که یکی از خدام مسجد، ابابکر بن اوحد، وارد انبار شده در حالی‌که آتشی در دست داشته و این آتش ناگهان افتاده و موجب آتش‌سوزی و گسترش آن به تمام مسجد می‌شود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> |
|
| |
|
| ==اثرات آتش سوزی== | | ==اثرات آتش سوزی== |
| در اثر آتش‌سوزی اول مسجدالنبی که از سمت شمال غربی مسجد آغاز شد،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> سقف مسجد از میان رفت. همچنین سقف بالای [[ضریح پیامبر|حجره نبوی]] تخریب و به داخل حجره فرو ریخت. | | در اثر این آتش‌سوزی که از سمت شمال غربی آغاز شده بود،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> سقف مسجد از بین رفت. همچنین سقف بالای حجره نبوی تخریب و به داخل حجره شریفه فروریخت. |
|
| |
|
| [[منبر پیامبر(ص)|منبر]]، درها، پنجره‌ها، مقصوره‌ها، پوشش حجره و نیز تمام کتاب‌ها از بین رفت. سرب بعضی از ستون‌ها ذوب شد و سقوط کرد. فقط گنبد وسط صحن، که حافظ ذخایر گرانبها مانند قرآن عثمان و دیگر کتاب‌ها بود، سالم ماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=117 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 117]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=118 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 118]</ref>
| | منبر، درها و خزائن و پنجره‌ها، مقصوره‌ها، پوشش حجره و نیز تمام کتاب‌ها از بین رفت. سرب بعضی از ستون‌ها ذوب شد و سقوط کرد. فقط گنبد وسط صحن، که حافظ ذخائر بود، سالم ماند.<ref>مدینه منوره، ص 98</ref><ref>تعمیر و وسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 131</ref> |
|
| |
|
| ==مرمت آثار آتش سوزی== | | ==مرمت آثار آتش سوزی== |
| {{بیشتر|بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)}} | | {{بیشتر|بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)}} |
| مرمت مسجد در سال 655 قمری در دوره خلافت [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|المستعصم بالله]] (حکومت ۶۴۰-۶۵۶ق) آغاز شد. در این دوره، در زمان امارت منیف بن شیحه بر مدینه، سقف [[حجره نبوی]] و اطراف آن تا دیوار شرقی، تا [[باب جبرئیل]] و از جنوب تا دیوار قبله تا منبر ساخته شد؛ البته با غلبه [[مغول|مغولان]] بر [[بغداد]] در سال 656 قمری، کار بازسازی ناتمام ماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref> | | مرمت مسجد در سال 655 قمری در دوره خلافت [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|المستعصم بالله]] آغاز شد اما با غلبه [[مغول|مغولان]] بر [[بغداد]] در سال 656 قمری کار بازسازی ناتمام ماند. |
|
| |
|
| پس از آن در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]]، [[بازسازی مسجدالنبی]] ادامه یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref> | | در این دوره، در زمان امارت منیف بن شیحه بر مدینه، سقف [[حجره نبوی]] و اطراف آن تا دیوار شرقی، تا [[باب جبرئیل]] و از جنوب تا دیوار قبله تا منبر ساخته شد.<ref>مدینه منوره، 98-99</ref> |
| | |
| | پس از آن در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]]، بازسازی مسجدالنبی ادامه یافت.<ref>مدینه منوره، ص 99-101</ref> |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته== | | ==جستارهای وابسته== |
| | [[مسجدالنبی]] |
| | [[بازسازی مسجدالنبی]] |
| | [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)]] |
| | [[آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی]] |
|
| |
|
| * [[آتش‌سوزی در مسجدالنبی]]
| |
| * [[آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی]]
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| خط ۳۰: |
خط ۳۴: |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.
| |
|
| |
|
| * '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. | | *'''تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ'''، ناجی محمدحسن عبدالقادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، مشعر، 1378 |
|
| |
|
| *'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ق-2001م. | | *'''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372 |
|
| |
|
| [[رده:آتش‌سوزی مسجدالنبی]]
| | *'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001 |
