| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی'''، آتش‌سوزی بزرگی که در سال 654ق بخشی از [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را تخریب کرد. گفته شده که این آتش‌سوزی در اثر اشتباه یکی از خادمان حرم رخ داده است. در این آتش‌سوزی سقف [[مسجدالنبی]] و سقف [[ضریح پیامبر|حجره نبوی]] از بین رفت. درها، [[منبر پیامبر|منبر]]، [[ضریح پیامبر|مقصوره]] و کتاب‌ها در آتش سوختند. بنابر نقل منابع، تنها [[گنبد]] خزاین وسط [[صحن]] برجامانده بود.
| | آتش‌سوزی اول در مسجدالنبی، در سال 654ه.ق روی داد. بنابر آنچه در اکثر منابع شده، این آتش‌سوزی در اثر اهمال یکی از خدام حرم رخ داده‌است. |
|
| |
|
| این آتش‌سوزی اواخر دوره [[بنی‌عباس|عباسی]] و در زمان [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|مستعصم]] رخ داد و کار بازسازی از سال 655ق توسط منیف بن شیحه امیر [[مدینه]] آغاز شد؛ البته با تسلط [[مغولان]] بر [[بغداد]] و پایان کار عباسیان، بازسازی مسجد ناتمام ماند. [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]] [[مصر]] (حکومت 792-648ق) با در اختیار گرفتن [[حرمین]]، کار بازسازی مسجدالنبی را دنبال کردند. | | در اثر این آتش‌سوزی سقف مسجد و نیز سقف حجره نبوی از بین رفت. درها، منبر، مقصوره، کتب و خزائن نیز د رآتش سوختند. بنابر نقل منابع تنها، گنبد خزائن وسط صحن برجامانده بود. |
| | |
| | این آتش‌سوزی اواخر دوره عباسی و در زمان مستعصم رخ داد و کار بازسازی از سال 656 توسط منیف بن شیحه امیر مدینه آغاز شد اما با استیلاء مغولان بر بغداد و پایان کار عباسیان کار بازسازی ناتمام ماند. |
| | |
| | ممالیک بحری مصر (792-648ه.ق) با در اختیار گرفتن حرمین، کار بازسازی مسجدالنبی را دنبال کردند. |
|
| |
|
| ==زمان آتش‌سوزی== | | ==زمان آتش‌سوزی== |
| اواخر دوره [[بنی‌عباس|عباسی]] (حکومت ۶۵۶-۱۳۲ق)، در اول رمضان 654 قمری، آتش سوزی بزرگی در مسجدالنبی روی داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> | | اواخر دوره عباسی، در اولین شب جمعه ماه رمضان سال 654ه.ق، آتش سوزی بزرگی در مسجدالنبی روی داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> |
|
| |
|
| ==علت آتش‌سوزی== | | ==علت آتش‌سوزی== |
| بنا بر آنچه در بیشتر منابع آمده، علت آتش‌سوزی نخست مسجدالنبی، بی احتیاطی یکی از خادمان مسجدالنبی بوده است. ابوبکر بن اوحد، یکی از خادمان مسجد، هنگام ورود به انبار، آتشی که در دست داشت به زمین افتاد و موجب شروع آتش‌سوزی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص371.]</ref> | | بنا بر آنچه در اکثر منابع آمده، علت این حریق بی احتیاطی یکی از خادمان مسجدالنبی بوده‌است. بدین ترتیب که یکی از خدام مسجد،ابابکر بن اوحد وارد انبار شده در حالی‌که آتش همراه وی بوده است و این آتش به ناگاه می‌افتد و موجب آتش‌سوزی و گسترش آن به تمام مسجد می‌شود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> |
|
| |
|
| ==اثرات آتش سوزی== | | ==اثرات آتش سوزی== |
| در اثر آتش‌سوزی اول مسجدالنبی که از سمت شمال غربی مسجد آغاز شد،<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref> سقف مسجد از میان رفت. همچنین سقف بالای [[ضریح پیامبر|حجره نبوی]] تخریب و به داخل حجره فرو ریخت. | | در اثر این آتش‌سوزی که از سمت شمال غربی آغاز شده بود<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=371 وفاالوفا، ج2، ص 371]</ref>، سقف مسجد از بین رفت. همچنین سقف بالای حجره نبوی تخریب و به داخل حجره شریفه فروریخت. |
|
| |
|
| [[منبر پیامبر(ص)|منبر]]، درها، پنجره‌ها، مقصوره‌ها، پوشش حجره و نیز تمام کتاب‌ها از بین رفت. سرب بعضی از ستون‌ها ذوب شد و سقوط کرد. فقط گنبد وسط صحن، که حافظ ذخایر گرانبها مانند قرآن عثمان و دیگر کتاب‌ها بود، سالم ماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=117 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 117]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=118 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 118]</ref>
| | منبر، درها و خزائن و پنجره‌ها، مقصوره‌ها، پوشش حجره و نیز تمام کتاب‌ها از بین رفت. |
| | |
| | سرب بعضی از ستون‌ها ذوب شد و سقوط کرد. |
| | |
| | فقط گنبد وسط صحن که حافظ ذخائر بود، سالم ماند.<ref>مدینه منوره، ص 98</ref> |
|
| |
|
| ==مرمت آثار آتش سوزی== | | ==مرمت آثار آتش سوزی== |
| {{بیشتر|بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)}} | | {{بیشتر|بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)}} |
| مرمت مسجد در سال 655 قمری در دوره خلافت [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)|المستعصم بالله]] (حکومت ۶۴۰-۶۵۶ق) آغاز شد. در این دوره، در زمان امارت منیف بن شیحه بر مدینه، سقف [[حجره نبوی]] و اطراف آن تا دیوار شرقی، تا [[باب جبرئیل]] و از جنوب تا دیوار قبله تا منبر ساخته شد؛ البته با غلبه [[مغول|مغولان]] بر [[بغداد]] در سال 656 قمری، کار بازسازی ناتمام ماند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref> | | مرمت مسجد در سال 655ه.ق در دوره خلافت المستعصم بالله آغاز شد اما با غلبه مغولان بر بغداد در سال 656 ه.ق، کار بازسازی ناتمام ماند. |
|
| |
|
| پس از آن در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ممالیک بحری)|ممالیک بحری]]، [[بازسازی مسجدالنبی]] ادامه یافت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=79 المدینه المنوره، ص 79]</ref>
| | در این دوره، در زمان امارت منیف بن شیحه بر مدینه، سقف حجره نبوی و اطراف تا دیوار شرقی، تا باب جبرئیل و از جنوب تا دیوار قبله تا منبر ساخته شد.<ref>مدینه منوره، 98-99</ref> |
|
| |
|
| ==جستارهای وابسته==
| | پس از آن در دوره ممالیک بحری، بازسازی مسجدالنبی ادامه یافت.<ref>مدینه منوره، ص 99-101</ref> |
| | |
| * [[آتش‌سوزی در مسجدالنبی]]
| |
| * [[آتش‌سوزی دوم در مسجدالنبی]]
| |
|
| |
|
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
| ==منابع==
| |
| {{منابع}}
| |
| * '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.
| |
|
| |
| * '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
| |
|
| |
| *'''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ق-2001م.
| |
|
| |
| [[رده:آتش‌سوزی مسجدالنبی]]
| |
