در حال ویرایش آق قویونلوها (بخش)

==فعالیت‌های مربوط به حج==
===امن‌سازی راه حج===
آق قویونلوها بر بخش حساسی از [[راه حج]] تسلط داشتند و برخلاف میل [[ممالیک مصر]] و در راستای سیاست برخی دولت‌های پیش تلاش داشتند تا راه حج را در اختیار داشته باشند.<ref>عالم آرای امینی، خنجی، ص٢٢.</ref> بدین‌منظور، [[اوزون حسن]]، راهزنانی را که مزاحم حجاج می‌شدند، تا آسیای صغیر از میان برداشت و همین‌امر موجب شد در [[مکه]] به نام وی خطبه بخوانند.<ref>روابط سیاسی ایران عهد تیموریان بامصر و شامات عهد ممالیک، ص١46.</ref>
===اعزام محمل===
آق قویونلوها به سال ٨٧١ ه. ق پس از نزدیک دو دهه که اعزام محمل (کاروان هدایای کعبه) دچار توقف شده بود، محمل عراق را به‌راه‌ انداختند. در دوره حکومت اوزون حسن (٨٧٢ - ٨٨٢ق)، تجهیز محمل و کاروان عراق، هر ساله بدون وقفه ادامه داشت.<ref>درر الفوائد المنظمه، ص٣٣٢-٣44؛ درباره حکومت آق قویونلوها، ر. ک: تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله قاجاریه، ص655-66٠.</ref> 

چون مناسبات ممالیک مصر با آق قویونلوها در این زمان تیره و تار بود، تجهیز محمل گاه موجب درگیری صاحب‌منصبان حج دو دولت در حجاز می‌شد، چنان‌که نزاع‌ها و رقابت‌های آنها را از برخورد [[امیرالحاج]] مصر با محمل عراق می‌توان به‌دست آورد. تیرگی روابط امیرالحاج مصریان در سال‌های ٨٨٠ و ٨٨١ق موجب شد تا از ورود محمل همراه کاروان عراق به مکه جلوگیری شود و تنها حاجیان اجازه دخول به آن شهر را داشته باشند.<ref>اتحاف الوری، ج4، ص6٠4 و 6٠5؛ الدر الکمین، ج١، ص١١5؛ درر الفوائد المنظمه، ص٣٣٨.</ref>
 
اختلاف و رقابت آق قویونلوها با ممالیک در این دوره بارها برای حاجیان ایرانی مشکل‌ساز شد، چنان‌که در سال ٨٧6ق به این دلیل که محمل عراق می‌خواست بر محمل مصر پیشی بگیرد، اختلاف‌هایی روی داد و به حاجیان عراقی توهین شد.<ref>درر الفوائد المنظمه، ص٣٣٧.</ref>
===ارسال جامه کعبه===
به دستور اوزون حسن در سال ٨٧ق جامه‌ای برای [[کعبه]] دوختند که با کاروان عراقی و به سرپرستی فردی به نام رستم به حجاز حمل شد. امیر الحاج در [[مدینه]] با سخت‌گیری خود موفق شد خطبه را به نام اوزون حسن بخوانند. این‌کار با واکنش سخت [[قایتبای|قایت‌بای]]، سلطان مملوکی مصر مواجه شد.<ref>کعبه و جامه آن، ص١١5 و ١١6.</ref> هنگامی که این خبر در مدینه به آگاهی امیر مکه، [[محمد بن برکات]] رسید، وی، امیرالحاج عراق و برخی دیگر از بزرگان همراه کاروان عراقی را دستگیر و زندانی کرد تا آنها را نزد سلطان مصر بفرستد. تا ششم [[ذی‌حجه]] نیز به کاروان عراق اجازه ورود به مکه داده نشد.<ref>اتحاف الوری، ج4، ص55٨؛ درر الفوائد المنظمه، ص٣٣٧؛ تحصیل المرام، ج٢، ص٧65 و ٧66.</ref> جامه ارسالی نیز بر قامت کعبه پوشانیده نشد.

با رسیدن کاروان مصر، امیر مکه زندانیان را به امیرالحاج مصر تسلیم کرد. با پایان یافتن موسم حج، آنان به همراه امیر مکه و قاضی مکه به مصر برده و زندانی شدند. در پی آن، اوزون حسن تصمیم به لشکرکشی به مصر گرفت، اما سلطان اشرف قایت‌بای  زندانیان ایرانی را که حدود دو ماه از حبس آنان سپری نشده بود، آزاد کرد.<ref>بدایع الزهور، ج٣، ص٩٠ و ٩١.</ref>
با مرگ اوزون حسن، جانشینان او که بر سرقدرت اختلاف پیدا کرده و دولتشان به ضعف گراییده بود، نتوانستند با حجاز ارتباط مستمری داشته باشند.