در حال ویرایش آیه اکمال دین (بخش)

==تفسیر اکمال دین==
در [[روایت|روایت‌هایی]] فراوانی از امامان شیعه، اِکمال دین به معنای نصب [[امام علی(ع)]] به جانشینی [[پیامبر]] در بازگشت از [[حجة الوداع]] دانسته شده است.<ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۹۳؛ الکافی، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۹؛ ج۸، ص۲۷؛ نک: شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref> بر این اساس، همه [[مفسران]] شیعه به همین نظر گراییده‌اند.<ref>التبیان، ج۳، ص۴۳۵؛ جوامع الجامع، ج۱، ص۴۷۴؛ الصافی، ج۲، ص۱۰.</ref> 

[[علامه طباطبایی]] با بررسی تناسب میان بخش‌های آیه و ذکر ادله فراوان قرآنی و روایی، بخش معروف به آیه اکمال را جمله‌ای معترضه در میان آیه شمرده و موضوع اکمال دین را در پیوند با نومیدی کافران دانسته و گفته است که هر دو ناظر به روز مشخص واحدی هستند؛ آنگاه با بررسی یکایک احتمال‌های مفسران، موارد نقض هریک را ذکر کرده، روز مورد نظر آیه را لزوماً روز تعیین جانشین پیامبر(ص) دانسته است که در غدیر خم رخ داد و سبب شد کافران از امکان نابودی اسلام پس از پیامبر نومید گردند و بدین سان، دین خداوند کامل شد.<ref>نک المیزان، ج۵، ص۱۷۰-۱۷۵.</ref> 

[[ابن عباس]] و [[سدی|سدّی]] و گروهی دیگر از [[مفسران]] آن را ناظر به کامل شدن [[فرایض]] و [[حدود]] و [[واجبات]] و [[نواهی]] و [[حلال|حلال‌ها]] و [[حرام|حرام‌ها]] شمرده‌اند؛ بدین‌سان که هیچ زیادت و نقصانی در [[شریعت]] نماند و از این رو، بعد از آن هیچ آیه‌ای حاوی این مضامین نازل نشد.<ref>تفسیر مقاتل، ج۱، ص۴۵۳؛ مجمع البیان، ج۳، ص۲۷۳.</ref> [[فخر رازی]] با گستردن این دیدگاه، اکمال دین را در همه ابعاد و ناظر به تکامل تدریجی آن در طول تاریخ نزول ادیان الهی دانسته است.<ref>التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۱۳۸؛ قس: فی ظلال القرآن، ج۲، ص۸۴۳.</ref> [[زجاج|زَجّاج]] گفته است که به قرینه نومیدی مشرکان، اکمال ناظر به استواری دین اسلام و نبود هیچ واهمه‌ای از کافران برای استمرار و گسترش آن است.<ref>التبیان، ج۳، ص۴۳۵؛ الکشاف، ج۱، ص۵۹۳.</ref> گروهی نیز آن را به معنای اکمال [[حج]] و انجام فرایض و مناسک [[توحید|توحیدی]] آن بدون هیچ نگرانی و ترس از [[مشرکان]] شمرده‌اند.<ref>جامع البیان، ج۶، ص۵۳؛ التبیان، ج۳، ص۴۳۵؛ مجمع البیان، ج۳، ص۲۴۵-۲۴۶.</ref>