در حال ویرایش آیه هجرت (بخش)

==مصادیق آیه==
[[روایت|روایت‌های]] مربوط به [[شأن نزول]] این آیه، مختلفند و هریک مصداق‌هایی را برای آیه معرفی کرده‌اند:
* طبق برخی روایات، آیه درباره گروهی است که در مکه به خدا و رسولش ایمان آوردند، اما از هجرت با ایشان تخلف کردند و به سبب تهدید سران قریش<ref>البدایة و النهایه، ج۳، ص۳۶۰؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۰۵.</ref> همراه مشرکان به [[جنگ بدر]] رفتند و به دست مسلمانان کشته شدند. پس از جنگ، مسلمانان با این پندار که چون این گروه با کراهت در صف مشرکان قرار گرفته و کشته شده‌اند، برای آنان استغفار کردند. بدین جهت آیه هجرت نازل شد<ref>جامع البیان، ج۵، ص۳۱۶؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۰۵.</ref> و از حال آنان خبر داد.<ref>جامع البیان، ج۵، ص۳۱۵-۳۱۶؛ تفسیر قرطبی، ج۵، ص۳۴۵.</ref> 

بر پایه برخی گزارش‌ها<ref>جامع البیان، ج۵، ص۳۱۷-۳۱۸؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۰۵؛ فتح القدیر، ج۱، ص۵۰۴.</ref> و روایتی از [[امام باقر(ع)]]<ref>التبیان، ج۳، ص۳۰۳؛ نور الثقلین، ج۱، ص۵۳۶.</ref> کسانی که در [[غزوه]] بدر کشته شدند و آیه هجرت درباره آنان نازل شد، پنج نفر بودند: قیس بن فاکه بن مغیره، حارث بن زمعه،‌ قیس بن ولید، ابوالعاص بن میته و علی بن امیة بن خلف.

* بر پایه روایتی دیگر گروهی در مکه اظهار ایمان کردند، اما هنگام مشاهده کم‌شمار بودن مسلمانان در غزوه بدر دچار تردید شدند و ‌پنداشتند که مسلمانان به واسطه دینشان دچار غرور گشته‌اند.<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۱۵۰؛ روض الجنان، ‌ج۶، ص۷۸؛ فتح القدیر، ج۱، ص۵۰۱.</ref> به گفته اینان مقصود از {ظَالِمِی أَنفُسِهِم} در آیه هجرت، کفر آنان است<ref>التبیان، ج۳، ص۳۰۳؛ مجمع البیان، ج۳، ص۱۵۱؛ التفسیر الکبیر، ج۱۱، ص۱۲.</ref> و نشان می‌دهد که در حال ارتداد کشته شدند.<ref>تفسیر قرطبی، ج۵، ص۳۴۵.</ref> 
*در برخی روایات هم آمده است که در غزوه بدر هنگامی که [[عباس]] عموی پیامبر(ص)، [[عقیل]] و [[نوفل]] به دست مسلمانان اسیر شدند، پیامبر به عباس گفت که فدیه آزادی خود و برادرزاده‌اش عقیل را بپردازد. عباس پاسخ داد: ما به سوی [[قبله]] تو نماز گزاردیم و به آنچه تو [[شهادت]] دادی، شهادت دادیم. پیامبر گفت: شما دشمنی کردید و با شما دشمنی شد. سپس آیه هجرت را تلاوت کرد:<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۴۵؛ الدر المنثور، ج۲، ص۲۰۶.</ref>