در حال ویرایش ابن ادریس حلی

{{جعبه اطلاعات اشخاص
| نام کامل = محمد بن ادریس حلی
| لقب = فخرالدین
| زادروز = ۵۴۳ق.
| محل زندگی = [[حله]]
| آرامگاه = [[حله]]
| خویشاوندان سرشناس = [[شیخ طوسی]]
| مذهب = [[شیعه]]
| تاریخ درگذشت = ۵۹۷ یا ۵۹۸ق.
| کشور درگذشت = [[عراق]]
| شهر درگذشت = [[حله]]
| کنیه = ابوعبدالله
| تالیفات = السرائر، خلاصة الاستدلال، مناسک الحج
}}

'''ابن ادریس حلی''' (۵۴۳-۵۹۷ یا ۵۹۸ق)، از فقیهان [[شیعه]] بوده و دارای آثاری مانند السرائر، خلاصة الاستدلال و مناسک حج است. او را یگانه عصر خود، شیخ العلماء و رئیس مذهب خوانده‌اند. مدفن او در [[حله|حلّه]]، در محله جامعین قرار دارد.

==تبار==
ابن ادریس حلّی، ملقب به فخرالدین و مکنی به ابوعبدالله بوده<ref name=":0" /><ref name=":1" /> و در نسب وی اختلاف است. [[ابن فوطی|ابن فوطی]]، نسب وی را «محمد بن ادریس بن محمد»،<ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref> [[ذهبی]]، «محمد بن ادریس بن احمد بن ادریس»<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref> و صاحب روضات‌الجنات، نسب وی را «محمد بن احمد بن ادریس» دانسته‌اند.<ref>روضات الجنّات، ج6، ص٢54.</ref>

او از [[شهر حله]] و از خاندان عجلی است.<ref name=":0">تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣٠٨.</ref><ref name=":1">تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref>

==ولادت==
تاریخ تولد وی را حدود سال ۵۴۳ق، گفته‌اند. او پسر خواهر [[شیخ طوسی]] و مادرش، دختر فاضله مرحوم ورام و خود جد مادری، نجیب‌الدین یحیی هذلی (از علمای شیعه) بود.<ref>تلخیص مجمع الآداب، ج4، ص٣١٠.</ref> او ساکن حله بوده و یاران و شاگردانی داشته است.

==جایگاه علمی==
فقها و شرح‌حال‌نگاران، از اهل سنّت و شیعه، ابن ادریس را به علو مقام و کثرت فهم و علم ستوده و از وی با اوصافی چون بی‌نظیر در علم فقه، یگانه عصر خویش، محقق و رئیس مذهب یاد کرده‌اند.

ذهبی که از متعصبان اهل‌سنت است و درباره بسیاری از شخصیت‌های شیعه از روی کینه و تعصب سخن می‌گوید، درباره جایگاه فقهی ابن‌ادریس نزد [[شیعه]] می‌گوید: «او در دانش فقه بی‌نظیر بود، ... و در زمان وی، میان شیعه همانند وی، وجود نداشت».

به گفته این مورخ، یکی از شاعران شیعه، قصیده‌ای در مدح وی سرود که در آن، وی را بر محمد بن ادریس شافعی (مؤسس مذهب شافعی) ترجیح و تفضیل داده بود.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref>

[[شهید اول]]، وی را با عناوینی همچون «امام علامه، شیخ علما و رئیس مذهب» و شهید ثانی را با کلماتی، چون «امام، علامه و محقق» ستوده است. البته متقدمانی، همچون محقق حلی و علامه حلی، او را به‌علت زبان تندش در نقد دیگران، تخطئه کرده‌اند.<ref>فهرس التراث، ج١، ص6٠٩.</ref>

==آثار و تالیفات==
ابن‌ادریس دارای تالیفاتی بوده که مشهورترین آنها، «الحاوی لتحریر الفتاوی»، معروف به کتاب «السرائر» است و از دیگر آثار وی نیز می‌توان به خلاصة الاستدلال، منتخب کتاب التبیان (در فقه) و «مناسک الحج»، اشاره کرد.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref>

==وفات==
به نظر برخی مؤلفان، ابن ادریس در حدود ۵۹۷،<ref>الفهرست، ج1، ص398.</ref><ref>لسان‌المیزان، ج5، ص693.</ref> و به گفته فرزندش صالح<ref>الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج12، ص155.</ref> درحدود ۵۹۸ درگذشته است؛ بنابراین، وفات او در ۲۵ یا ۳۵ سالگی، که در بعضی منابع به آن اشاره شده،<ref>منتهی‌المقال فی احوال الرجال، ج5، ص348.</ref> نادرست است و به نظر برخی ناشی از [[تصحیف]] کلمه تسعین به سبعین بوده است.

به گفته [[خوانساری]]، ابن‌ادریس در ظهر روز جمعه، هجدهم شوال سال ۵۹۸ه. ق، در سن ۵۵ سالگی، در شهر حله وفات کرد و در همانجا، به خاک سپرده شد.<ref>روضات الجنات، ج6، ص٢5٨.</ref> اما ذهبی، نام وی را جزو درگذشتگان سال ۵۹۷ه.ق، ذکر کرده است.<ref>تاریخ الاسلام، ج4٢، ص٣١4.</ref>

==مدفن==
مرقد او در محله «جامعین» [[حله|حلّه]] قرار دارد و در ۱۳۴۰ش تجدید بنا شده است.<ref>لؤلؤةالبحرین، ج1، ص277ـ278، پانویس20.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==


*'''تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر والاعلام'''، شمس‌الدین محمد بن احمد بن عثمان الذهبی، تحقیق: عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی.

*'''تلخیص مجمع الآداب فی معجم الالقاب'''، عبدالرزاق بن احمد الشیبانی (ابن الفوطی)، تحقیق: مصطفی جواد، دمشق، وزارة الثقافة والارشاد القومی - مطبوعات مدیریة احیاء التراث القدیم، (لا ت).

*'''الذریعة الی تصانیف الشیعة'''، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

*'''روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات'''، محمد باقر الموسوی الخوانساری، ط ۱، بیروت، دار الاسلامیة، ۱۴۱۱ه. ق - ۱۹۹۱م.

*'''الذریعة الی تصانیف الشیعة'''، محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.

*'''فهرس التراث'''، السید محمدحسین الحسینی الجلالی، قم، دلیل ما، ۱۴۲۲ه. ق.

*'''لؤلؤة البحرین'''، یوسف بن احمد بحرانی، چاپ محمدصادق بحرالعلوم، قم.

*'''منتهی‌المقال فی احوال الرجال'''، محمد بن اسماعیل مازندرانی حائری، قم ۱۴۱۶.
{{پایان}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]