در حال ویرایش احرام حج (فتاوای مراجع)

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#fce8ce; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
|-style="background:#feeaea;"
| '''توجه:''' این صفحه درباره [[احرام]] حج تمتع است، با [[میقات (فتاوای مراجع)|احرام عمره تمتع]] اشتباه نشود.
|}
{{مقاله فقهی۲
|احرام حج|احرام}}
==حکم==
{{فتاوی حج
 | مساله = 937
| [[واجب]] است بر [[مکلف]] که بعد از تمام شدن اعمال [[عمره]]، [[احرام]] ببندد برای [[حج تمتع]].
|{{ارجاع مساله|937}}‌ 
| نظر دیگر = ندارد
}}

==چگونگی==
{{فتاوی حج
 | مساله = 938
| اگر [[نیت]] کند حج تمتع را و لبیک‌های واجب را به طوری که در [[احرام عمره]] ذکر شد بگوید، [[محرم]] می‌شود و لازم نیست قصد کند [[احرام]] بستن را و همچنین لازم نیست قصد کند ترک [[محرمات]] را، چنان‌که در احرام عمره گذشت.  {{توضیح مساله|938|.
* به ذیل مسئله 251 مراجعه شود.
}}
|{{ارجاع مساله|938}}‌ 
}}
==نیت خالص==

{{فتاوی حج
 | مساله = 939
| نیت باید خالص برای اطاعت خداوند باشد  {{توضیح مساله|939|.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' در [[عبادت]] معتبر است که برای تذلّل و کرنش در پیشگاه خداوند انجام داده شود؛ خواه اطاعت صدق کند یا نکند.
}} و [[ریا]] موجب بطلان عمل است.
|{{ارجاع مساله|939}}‌ 
}}

==روش احرام==

{{فتاوی حج
 | مساله = 940
| کیفیت احرام بستن و لبیک گفتن همان نحو است که در احرام عمره  ذکر شد.
|{{ارجاع مساله|940}}‌ 
| نظر دیگر = ندارد
}}
==محرمات احرام حج==

{{فتاوی حج
 | مساله = 941
| تمام چیزهایی که در [[محرمات احرام]] بیان شد، در این احرام هم [[حرام]] است و آنچه [[کفاره]] داشت کفاره دارد، به همان ترتیب.
|{{ارجاع مساله|941}}‌ 
| نظر دیگر = ندارد
}}
==وقت احرام حج==

{{فتاوی حج
 | مساله = 942
| وقت احرام موسّع است و تا وقتی که بتواند بعد از احرام به وقوف اختیاری [[عرفه]] برسد، می‌تواند تأخیر بیندازد و از آن وقت نمی‌تواند عقب بیندازد.  {{توضیح مساله|942|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بنابراین تأخیر احرام تا وقتی که بتواند مقداری قبل از غروب روز نهم در [[عرفات]]، [[وقوف]] کند [[جایز]] است. 
* '''آیت‌الله سیستانی:''' کسی که می‌تواند وقوف اختیاری عرفه را درک کند، جایز نیست احرام را از وقت مذکور تأخیر بیندازد.
}}
|{{ارجاع مساله|942}}‌ 
}}
==حکم بیرون رفتن از مکه قبل از احرام==

{{فتاوی حج
 | مساله = 943
| [[احتیاط واجب]] آن است که کسی که از [[عمره تمتع]] فارغ شد و [[محل|مُحلّ]] گردید، از [[مکه]] خارج نشود بدون حاجت  {{توضیح مساله|943|.
*نظر '''آیات عظام''' در ذیل مسئله 910 گذشت.
}} و اگر حاجتی برای بیرون رفتن پیش آمد، احتیاط واجب آن است که [[محرم]] شود به [[احرام حج]] و بیرون رود و به همان [[احرام]] برای [[اعمال حج]] برگردد.
|{{ارجاع مساله|943}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 944
| اگر بدون حاجت و بدون [[احرام]] بیرون رفت از [[مکه]]، لیکن برگشت و احرام بست و [[حج]] به جا آورد، عملش صحیح است.  {{توضیح مساله|944|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' اگر خارج از [[حرم]] و مکه و [[میقات]] شد و عود نمود در غیر ماه احرام اولی، پس محتاج به [[احرام عمره]] است و عمره ثانیه را [[عمره تمتع]] قرار می‌دهد و لازمه آن، عدم ترتّب حکم متمتع بها بر عمره سابقه است و احتیاج آن به [[طواف نساء]] موافق با احتیاط است.
* '''آیت‌الله تبریزی:''' اگر از میقات گذشته و در ماهی که عمره را انجام داده بود برنگشته باشد، باید دوباره [[محرم]] شود و عمره را به جا آورد و همان عمره تمتع او محسوب می‌شود و برای عمره سابق احتیاطا طواف نساء به جا آورد. 
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' اگر بعد از انجام عمره تمتع از شهر مکه بدون احرام خارج شود، پس اگر در همان ماهی که عمره انجام داده به مکه برگردد، نیاز به تجدید احرام برای ورود به شهر مکه ندارد، ولی اگر در ماه بعد از ماه انجام عمره به مکه برگردد، مثل اینکه عمره را در [[ذیقعده|ذی‌قعده]] انجام دهد و خارج شود، و در ماه ذی‌حجه به مکه برگردد و یا در ذی‌قعده عمره انجام دهد و ذی‌الحجه خارج شده و مجدداً برگردد واجب است با احرام جدید برای عمره جهت دخول مکه مُحرم شود، و عمره تمتع وی که متصل به حج می‌شود همین عمرة تمتع دوم خواهد بود. و اگر مجدداً محرم نشود و عمره دوم را انجام ندهد حج تمتع وی صحیح نیست و احرام [[عمره تمتع]] جدید باید از یکی از [[میقات|مواقیت خمسه]] باشد.
* '''آیت‌الله خویی:''' اگر از میقات‌ها گذشت و در ماهی که عمره را انجام داده بوده برنگشته باشد، اعاده عمره لازم است، ولی اگر قبل از گذشت ماهی که عمره را انجام داده باشد اعاده عمره لازم نیست. 
* '''آیت‌الله زنجانی:''' چون بدون نیاز و عذر از مکه و حوالی آن خارج شده عمره تمتعش باطل می‌شود.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر در غیر ماهی که عمره انجام داده برگردد باید با احرام جدید وارد شود و عمره دوم او عمره تمتع است و محتمل است که عمره اول او به عمره دوم تبدیل شده باشد بنابراین احتیاطاً طواف نساء با نماز آن را به عنوان ما فی الذمه بیاورد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' اگر در ماه بعد وارد شود و دوباره نخواهد بیرون برود و در ماه بعد از آن وارد شود، باید با عمره تمتع وارد شود و اگر باز هم بخواهد خارج شود و در ماه بعد وارد شود، باید با عمره مفرده وارد شود؛ مانند اینکه در ماه شوال عمره تمتع انجام داده و خارج شده و در ماه ذی‌قعده وارد شده و باز هم می‌خواهد خارج شود و ماه ذی‌حجه وارد شود در این صورت عمره ماه ذی‌قعده او باید عمره مفرده باشد.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' اگر در همان ماهی که محرم به عمره تمتع شده و عمره را انجام داده از مکه بیرون رفتند و در همان ماه برگشتند، احرام لازم نیست و اگر یک ماه فاصله شده، باید مجدداً برای عمره تمتع محرم شود و عمره اولی، مفرده می‌شود و اگر یک ماه فاصله نشده، ولی در غیر ماهی که محرم به عمره تمتع شده بود، دوباره به مکه وارد می‌شود، احتیاطاً برای عمره تمتع دوباره محرم شود.
* '''آیت‌الله فاضل:''' مگر آنکه در ماه بعد وارد مکه شود، که در این صورت باید مجدداً عمره تمتع به جا آورد و بعد [[محرم]] به احرام حج تمتع بشود و عمره اول فاسد شده است، و اگر مجدداً محرم نشود حج تمتع او نیز باطل می‌شود.
* '''آیت‌الله مکارم:''' اگر در همان ماه قمری برگردد چیزی بر او نیست ولی اگر در ماه بعد برگردد و از میقات هم گذشته باشد (مثلاً در [[ذیقعده|ذی‌قعده]] به مدینه رفت و در ذی‌حجه برگشت) باید دوباره محرم شود و [[عمره]] به جا آورد و همان عمره تمتع او حساب می‌شود و برای عمره سابق احتیاطاً طواف نساء به جا آورد.
}}
|{{ارجاع مساله|944}}‌ 
}}
==روز مناسب احرام==

{{فتاوی حج
 | مساله = 945
| مستحب است احرام بستن در [[روز ترویه]] بلکه احوط است.  {{توضیح مساله|945|.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' بهترین زمان احرام بستن، هنگام زوال (ظهر) روز ترویه (هشتم ذی‌حجه) است.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بلکه احوط استحبابی آن است که از روز ترویه به تأخیر نیندازد.
* '''آیت‌الله صافی:''' و پیش از روز ترویه نیز [[احرام]] بستن جایز است و احتیاط آن است که بیشتر از سه روز پیش از ترویه احرام نبندد؛ چنان‌که احتیاط آن است که اگر [[محرم]] شده، پیش از روز ترویه از [[مکه]] خارج نشود.
}}
|{{ارجاع مساله|945}}‌ 
}}
==محل احرام==

{{فتاوی حج
 | مساله = 946
| محل [[احرام حج]]، شهر [[مکه]] است  {{توضیح مساله|946|.
* '''آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، صافی:''' بنا بر [[احتیاط]] احرام حج باید از مکه قدیم باشد.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' [[میقات]] احرام حج تمتع، مکه مکرمه است، و بهتر آن است که برای حج تمتع از [[مسجدالحرام]] مُحرم شود، و مُحرم شدن در همه جای مکه، حتی بافت جدید شهر، صحیح است، اما احوط آن است که در مناطق قدیمی آن مُحرم شود، و در صورتی که شک کند که محلی جزء شهر است یا نه، مُحرم شدن در آن محل صحیح نیست.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' از نقاطی از شهر مکه که به علت توسعه خارج [[حرم مکی|حرم]] واقع شده، نباید احرام ببندد. 
* '''آیت‌الله سیستانی:''' و احوط و اولی احرام بستن از مکه قدیم است که در زمان رسول الله بوده است، اگرچه اظهر جواز احرام بستن از قسمت‌های جدید شهر است، مگر قسمت‌هایی که بیرون حرم باشد. 
* '''آیت‌الله مکارم:''' ولی از بیرون حرم (مانند مناطقی که بعد از [[مسجد تنعیم]] است و اکنون جزو مکه شده) خالی از اشکال نیست.
}} هر موضع که باشد، گرچه در محله‌های تازه‌ساز، ولی مستحب است در [[مقام ابراهیم]] یا [[حجر اسماعیل]] واقع شود.  {{توضیح مساله|946|.
* '''آیت‌الله فاضل، آیت‌الله نوری:''' در مسجد یا در مقام ابراهیم.
* '''آیت‌الله مکارم:''' مستحب است در مسجدالحرام احرام ببندد.
}}
|{{ارجاع مساله|946}}‌ 
}}
==در صورت انجام ندادن احرام==

{{فتاوی حج
 | مساله = 947
| اگر فراموش کند احرام بستن را و بیرون رود به [[منا]] و [[عرفات]]، واجب است برگردد به مکه و احرام ببندد و اگر ممکن نشد به واسطه تنگی وقت یا عذر دیگر، از همان جا که هست [[محرم|مُحرم]] شود.  {{توضیح مساله|947|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' و همچنین است اگر برگشتن به مکه برایش مشقت داشته باشد؛ البته این در صورتی است که به [[عرفات]] نرسیده باشد، اما اگر در عرفات یادش بیاید می‌تواند در همان جا محرم شود و باید قبل یا بعد از [[تلبیه]] بگوید: «أللَّهُمَّ عَلى کتابِک وَ سُنَّةِ نَبِیک» و احتیاط مستحب آن است که در این صورت نیز اگر می‌تواند به مکه برگردد و از آنجا محرم شود و اگر بعد از عرفات و قبل از [[حلق یا تقصیر]] نیز یادش بیاید همین‌گونه عمل کند و اگر بعد از حلق و تقصیر بفهمد حجش بی‌تردید صحیح است و این حج در تمام صورت‌ها کفایت از [[حجة الاسلام]] می‌کند مگر صورت سوم (که بعد از [[عرفات]] یادش بیاید) که کفایت نمی‌کند.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر بازگشت غیر ممکن یا حرجی باشد در همان نقطه‌ای که متوجه شد محرم می‌شود اگرچه آن نقطه عرفات باشد و پس از لبیک بگوید «اللهم على کتابک و سنة نبیک» و اگر در مشعر به خاطر آورد، در همان جا محرم می‌شود و خوب است جمله یاد شده را نیز بگوید. حکم خروج بدون احرام از روی ندانستن مسئله نیز همین است.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' [[احتیاط]] آن است که هر قدر می‌تواند برگردد و اگر نتوانست برگردد واجب است از همان جا که هست محرم شود.
* '''آیت‌الله مکارم:''' در عرفات یا مشعر یا منا، قبل از رمی جمرات و ذبح، ولی اگر بعد از آن متوجه شود وقت احرام گذشته و حجش صحیح است.
}}
|{{ارجاع مساله|947}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 948
| اگر یادش نیاید که احرام نبسته، مگر بعد از تمامی اعمال، حجش صحیح است ظاهراً و [[احتیاط مستحب]] آن است که اگر یادش آمد، بعد از [[وقوف به عرفات]] و [[وقوف به مشعر|مشعر]] یا قبل از فارغ شدن از اعمال ، {{توضیح مساله|948|.
* '''آیت‌الله بهجت، آیت‌الله نوری:''' احرام ببندد و تمام کند حج را.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' اگر بعد از وقوف به عرفات یادش بیاید یا حکم را یاد بگیرد، باید از جایی که هست احرام ببندد، هرچند متمکن از بازگشت به مکه و احرام از مکه باشد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' و همچنین است اگر برگشتن به مکه برایش مشقت داشته باشد؛ البته این در صورتی است که به عرفات نرسیده باشد، اما اگر در عرفات یادش بیاید می‌تواند در همان جا محرم شود و باید قبل یا بعد از [[تلبیه]] بگوید: «أللَّهُمَّ عَلى کتابِک وَ سُنَّةِ نَبِیک» و احتیاط مستحب آن است که در این صورت نیز اگر می‌تواند به مکه برگردد و از آنجا محرم شود و اگر بعد از عرفات و قبل از حلق یا تقصیر نیز یادش بیاید همین‌گونه عمل کند و اگر بعد از [[حلق و تقصیر]] بفهمد حجش بی‌تردید صحیح است و این حج در تمام صورت‌ها کفایت از حجة الاسلام می‌کند مگر صورت سوم (که بعد از عرفات یادش بیاید) که کفایت نمی‌کند.
* '''آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله فاضل:''' فوراً همان جا محرم شود و حج را تمام کند و احتیاط مستحب آن است که سال آینده دوباره به جا آورد.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' فوراً همان جا محرم شود و حج را تمام کند و احتیاط آن است که سال آینده دوباره به جا آورد، اگرچه بعید نیست جواز اکتفا به حج اول.
}} تمام کند حج را و در سال بعد اعاده کند . {{توضیح مساله|948|.
* '''آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی:''' و در صورتی که یادش نیامد و یا حکم را نداند تا بعد از فارغ شدن از اعمال حج، حجش صحیح است.
}}
|{{ارجاع مساله|948}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 949
| جاهل به مسئله اگر احرام نبندد، در حکم کسی است که به واسطه فراموشی احرام نبسته.  {{توضیح مساله|949|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' جاهل به مسئله مانند دو مسئله قبل عمل کند، ولی این حج، کفایت از حجة الاسلام نمی‌کند.
}}
|{{ارجاع مساله|949}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 950
| اگر کسی از روی علم و عمد ترک کند احرام را تا زمان فوت وقوف به عرفه و مشعر، حج او باطل است.  {{توضیح مساله|950|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' اگر از روی علم و عمد، احرام حج را ترک کند تا وقتی که نتواند محرم شده و قبل از غروب روز نهم، عرفات را درک کند حجش باطل است.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' اگر ترک کند احرام را از روی علم و عمد تا زمان فوت وقوف اختیاری عرفات، حجش باطل است و اگر به مقدار رکن درک کند، حجش صحیح است گرچه گناه کرده است.
}}
|{{ارجاع مساله|950}}‌ 
}}
==استفتائات==
{{فتاوی حج
 | مساله = 951
| سئوال: فاصله بعضی از محلات جدید الاحداث مکه تا مسجدالحرام بیش از 18 کیلومتر است و شاید عرفاً از «توابع» مکه حساب شوند نه اینکه «جزو» مکه باشند؛ چرا که تابلوهای راهنمایی با فلش، جهت مکه را مشخص نموده‌اند، با این کیفیت آیا می‌توان برای حج در محلات فوق الذکر محرم شد؟
جواب: اگر از محلات مکه است مانع ندارد  {{توضیح مساله|951|.
* به ذیل مسئله 946 مراجعه شود.
}} و اگر از محلات آن نیست یا مورد شک است کفایت نمی‌کند.
|{{ارجاع مساله|951}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 952
| سئوال: اشخاص معذوری که می‌توانند [[اعمال مکه]] را بر وقوفین مقدم بدارند، اگر جهلاً بدون [[احرام]]، اعمال مکه را قبل از [[وقوفین]] انجام دادند، چه صورتی دارد؟
جواب: کفایت نمی‌کند  {{توضیح مساله|952|.
* '''آیت‌الله بهجت:''' به آن اکتفا نکند و احتیاطاً [[طواف]] و [[نماز]] و [[سعی]] را اعاده کند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب.
}} و باید یا قبل از وقوفین آنها را با [[احرام]] اعاده کنند یا بعد از وقوفین و اعمال آنها را به جا آورند.
|{{ارجاع مساله|952}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 953
| سئوال: حاجی در [[عرفات]] یا [[منا]] فهمید که در [[احرامِ حج]]، [[تلبیه]] نگفته است، آیا در لحظه التفات، تلبیه کافی است و [[تکلیف]] او چیست؟
جواب: اگر می‌تواند به [[مکه]] برود و [[محرم]] شود و بقیه اعمال را ـ که باید با احرام انجام دهد ـ به جا آورد، باید چنین کند و اگر ممکن نیست، همان جا لبیک بگوید و اگر بعد از [[تقصیر]] یا [[حلق]] متذکر شده، عملش صحیح است و لازم نیست لبیک بگوید.  {{توضیح مساله|953|.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' و همچنین است اگر برگشتن به مکه برایش مشقت داشته باشد؛ البته این در صورتی است که به [[عرفات]] نرسیده باشد، اما اگر در عرفات یادش بیاید می‌تواند در همان جا محرم شود و باید قبل یا بعد از تلبیه بگوید: «أللَّهُمَّ عَلى کتابِک وَ سُنَّةِ نَبِیک» و [[احتیاط مستحب]] آن است که در این صورت نیز اگر می‌تواند به مکه برگردد و از آنجا محرم شود و اگر بعد از عرفات و قبل از حلق یا تقصیر نیز یادش بیاید همین‌گونه عمل کند و اگر بعد از حلق و تقصیر بفهمد حجش بی‌تردید صحیح است و این حج در تمام صورت‌ها کفایت از [[حجة الاسلام]] می‌کند مگر صورت سوم (که بعد از عرفات یادش بیاید) که کفایت نمی‌کند.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر بازگشت غیر ممکن یا حرجی باشد در همان نقطه‌ای که متوجه شد محرم می‌شود اگرچه آن نقطه عرفات باشد و پس از لبیک بگوید «اللهم على کتابک و سنة نبیک» و اگر در [[مشعر]] به خاطر آورد، در همان جا محرم می‌شود و خوب است جمله یاد شده را نیز بگوید. حکم خروج بدون احرام از روی ندانستن مسئله نیز همین است.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' احتیاط آن است که هر قدر می‌تواند برگردد و اگر نتوانست برگردد واجب است از همان جا که هست محرم شود.
* '''آیت‌الله مکارم:''' در عرفات یا [[مشعر]] یا منا، قبل از [[رمی جمرات]] و ذبح، ولی اگر بعد از آن متوجه شود وقت احرام گذشته و حجش صحیح است.
* به ذیل مسئله 948 مراجعه شود.
}}
|{{ارجاع مساله|953}}‌ 
}}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 954
| سئوال: شهر مکه را چند رشته کوه‌های طولانی و مرتفع فرا گرفته و هر دو جانب کوه ساختمان شده است، گاهی چند کیلومتر باید از اینجانب کوه رفت تا به جانب دیگر رسید و ساکنین احد الجانبین، جدای از جانب دیگرند؛ مثل شعب بنی‌عامر که نزدیک [[مسجدالحرام]] است و [[عزیزیه]] که 9 کیلومتر یا بیشتر در جانب دیگر است و به حسب مسامحه عرفی، به همه این قطعات مکه گفته می‌شود، آیا [[احرام حج تمتع]] از تمام این نقاط و نقاط مشابه صحیح است یا نه؟
جواب: اگر در مکه است، احرام حج از آنجا صحیح است، هرچند از ساختمان‌های جدید الإحداث باشد.  {{توضیح مساله|954|.
* به ذیل مسئله 946 مراجعه شود.
}}
|{{ارجاع مساله|954}}‌ 
}}

=== احرام از جده ===
{{فتاوی حج
 | مساله = 1403
|  شخصی از روی جهل به مسئله در فرودگاه جده برای عمره مفرده محرم می‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعی متوجه می‌شود که می‌بایست به یکی از مواقیت برود، تکلیف او در این صورت چیست؟{{توضیح مساله|1403|.
* '''آیت‌الله تبریزی:''' احتیاطاً به یکی از مواقیت ولو به جحفه برود و برای عمره مفرده احرام ببندد و اعمال عمره مفرده را انجام دهد، والله العالم.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' فعلاً تکلیفی ندارد، بلی اگر از طرف کسی نایب بوده و یا به سبب نذر عمره واجب شده باشد کفایت نمی‌کند.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' اگر مسیرش از مواقیت و نزدیکی آنها نباشد، احرام از جده صحیح است، لذا اگر این شخص مستقیماً به مکه رود، احرامش صحیح است.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' اگر نیت احرام او تا مرز حرم ادامه داشته، ظاهرا صحیح است ولی احتیاط این است که به تنعیم برگردد و دوباره محرم شود گرچه احتیاط بالاتر این است که بعد از تقصیر و طواف نساء و نماز آن به ادنی الحل رفته و محرم شود و اعمال عمره را به عنوان تکلیف فعلی انجام دهد.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' عمره او باطل است و اگر نمی‌تواند به میقات برود می‌تواند از ادنی ‌الحل؛ مانند مسجد تنعیم، دوباره مُحرم شود و اعمال را انجام دهد.
* '''آیت‌الله صافی:''' در فرض سؤال، احتیاطاً بقیه اعمال عمره را اتمام کند و چنانچه عمره مفرده به نذر و غیره واجب بوده اکتفا به آن نکند و از ادنی‌ الحل محرم شود و عمره واجبه خود را انجام دهد، والله العالم.
* '''آیت‌الله فاضل:''' در فرض سؤال، عمره باطل است و تکلیف خاصی ندارد و چنانچه عمره به جهتی بر او واجب بوده است یا بخواهد یک عمره مستحبی انجام دهد باید به یکی از مواقیت برگردد ولو به ادنی‌ الحل و محرم شود و اعمال را انجام دهد.
* '''آیت‌الله مکارم:''' احرام عمره مفرده منحصر به مواقیت معروف نیست. اگر این شخص توجه می‌داشت و نیت احرام را در حدیبیه که نقطه‌ای است میان جده و مکه یا محاذات آن تجدید می‌کرد، عمره‌اش صحیح بود و همچنین اگر در جده نذر احرام کرده بود عمره او بی‌اشکال بود ولی حالا که هیچ‌یک از این دو کار را انجام نداده احرامش باطل است و باید به تنعیم که ادنی‌ الحل محسوب می‌شود و امروز در کنار شهر مکه قرار گرفته، برود و از آنجا محرم شود و عمره را تجدید کند.
* '''آیت‌الله نوری:''' اگر بعد از اعمال متوجّه شود عمره او صحیح است.
}}
|{{ارجاع مساله|1403}}‌ 
}}
{{سخ}}

===احرام از حدیبیه===
{{فتاوی حج
 | مساله = 1404
|  خواهشمند است بفرمایید آیا زائران ایرانی بیت الله الحرام در موسم حج و یا عمره می‌توانند از میقات حدیبیه محرم شوند؟ و آیا حدیبیه نیز مانند سایر مواقیت از قبیل میقات شجره و جحفه می‌باشد یا خیر؟{{توضیح مساله|1404|.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' حکم مواقیت خمسه را ندارد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' حدیبیه از مواقیت پنج‌گانه نیست، البته کسی که از مواقیت و نزدیکی آنها عبور نمی‌کند می‌تواند از هر مکانی خارج حرم مانند حدیبیه محرم شود.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' حدیبیه میقات عمره تمتع است در صورتی که شخص به یکی از میقات‌های معروف و محاذات آنها مرور نکند.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' حدیبیه مانند تنعیم میقات عمره مفرده است برای کسانی ‌که داخل مکه هستند چه اهل مکه باشند و چه حاجیانی که پس از اعمال حج می‌خواهند عمره مفرده انجام دهند.
* '''آیت‌الله صافی:''' حجاج ایرانی برای انجام عمره تمتع باید از یکی از مواقیت پنج‌گانه معروفه محرم شوند مانند مسجد شجره و جحفه و از حدیبیه مجزی نیست و همین طور برای عمره مفرده، لکن در عمره مفرده اگر عصیاناً از میقات عبور کرده و از حدیبیه محرم شود عمره صحیح است و چیزی بر او نیست. والله العالم.
* '''آیت‌الله فاضل:''' میقات عمره تمتع یکی از مواقیت پنج‌گانه معروفه است که در مسئله 98 تا 107 مناسک حج بیان شده است. و در صورت عدم عبور از آنها، لازم است از محاذی یکی از آنها محرم شود. لذا کسانی ‌که برای حج تمتع از جده به مکه می‌روند. باید به جحفه یا یکی از مواقیت معروفه دیگر بروند و از آنجا محرم شوند والاّ از محاذی یکی از آنها محرم بشوند. و در غیر این صورت احرام عمره تمتع صحیح نیست. ولی میقات برای احرام عمره مفرده علاوه بر مواقیت پنج‌گانه معروفه ادنی ‌الحل نیز می‌باشد اما افضل این است که در حدیبیه یا جِعرانه یا تنعیم محرم شوند. بلی اگر کسی برای عمره مفرده از یکی از مواقیت پنج‌گانه با تمکن از احرام، بدون احرام عبور کند مرتکب معصیت شده است ولی احرامش از حدیبیه یا جعرانه یا تنعیم صحیح است. بنابراین کسانی ‌که از جده برای عمره مفرده به مکه می‌روند می‌توانند از حدیبیه یا جعرانه یا تنعیم محرم شوند و معصیتی نیز مرتکب نشده‌اند چون از مواقیت پنج‌گانه عبور نکرده‌اند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' 1. حدیبیه میقات عمره مفرده است (نه میقات عمره تمتع) برای کسانی ‌که از جده به سوی مکه می‌آیند؛ 2. از جواب بالا معلوم شد.
* '''آیت‌الله نوری:''' کسانی ‌که از جده به مکه می‌روند لازم است که به جحفه بروند و از آنجا محرم شوند و افرادی که از مدینه به مکه می‌روند باید از مسجد شجره محرم شوند. و در این حکم فرقی بین اینکه قصد عمره تمتع و انجام حج تمتع داشته باشد یا قصد عمره مفرده داشته باشد نیست. بلی کسی که در مکه است و می‌خواهد عمره مفرده انجام دهد می‌تواند به حدیبیه برود و از آنجا محرم شود.
}}
|{{ارجاع مساله|1404}}‌ 
}}
{{سخ}}

===لباس احرام بانوان===
{{فتاوی حج
 | مساله = 1405
|  شرایط لباس احرام بانوان چیست؟{{توضیح مساله|1405|.
* '''آیت‌الله تبریزی:''' زنان می‌توانند در لباس دوخته محرم شوند ولی سایر شرایط لباس احرام مردان را در آن باید رعایت نمایند، والله العالم.
* '''آیت‌الله خامنه‌ای:''' زنان می‌توانند در لباس خودشان محرم شوند و لباس احرام زنان شرط خاصی ندارد؛ مشروط به اینکه شرایط لباس نمازگزار رعایت شده باشد و از حریر خالص نباشد.
* '''آیت‌الله زنجانی:''' بانوان برای احرام لباس خاصی ندارند، ولی لباسی را که محرم می‌پوشد باید حلال و پاک بوده و از ابریشم خالص نباشد و تمام شرایط لباس نمازگزار را داشته باشد، البته این امور شرط صحت احرام نیست.
* '''آیت‌الله سبحانی:''' شرایط آن همان شرایط لباس احرام مرد است و احتیاط لازم آن است که زنان نیز علاوه بر جامه‌هایی که بر تن دارند، دو جامه احرامی که مردان به تن می‌کنند بپوشند و طواف و سعی را نیز با آن انجام دهند.
* '''آیت‌الله سیستانی:''' می‌توانند در لباس‌های معمولی خود احرام ببندند، مشروط به اینکه: 1. به احتیاط واجب از حریر خالص نباشد. 2. از اجزای درندگان نباشد بلکه به احتیاط واجب از اجزای حیوانات حرام‌گوشت نباشد. 3. زربافت نباشد. 4. نجس نباشد مگر نجاستی که در نماز معفو است؛ مانند خون زخم یا خونی که کمتر از بندِ سر انگشت ابهام است و زن نباید دستکش بپوشد.
* '''آیت‌الله صافی:''' پوشیدن لباس احرام برای بانوان واجب نیست بلی استحباب دارد و اگر بخواهند به استحباب عمل کنند، شرایط آن با لباس احرام مردان تفاوت ندارد، والله العالم.
* '''آیت‌الله فاضل:''' لباس احرام بانوان شرط خاصی ندارد واحتیاط مستحب آن است که در حال نیت و تلبیه بانوان نیز دو لباس احرام را بپوشند.
* '''آیت‌الله مکارم:''' برای زن لباس خاصی شرط نیست، خواه دوخته باشد یا غیر دوخته و هر رنگی که باشد، هرچند انتخاب رنگ سفید بهتر است ولی جنس آن باید حریر خالص نباشد.
* '''آیت‌الله نوری:''' بانوان می‌توانند در لباس خودشان به هر نحوی که هست احرام ببندند، چه دوخته باشد یا نباشد ولی حریر خالص نباشد.
}}
|{{ارجاع مساله|1405}}‌ 
}}
==مستحبات احرام حج==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مستحبات احرام
|-style="background:#f9f9fe;"
| مستحبات احرام حج تا [[وقوف به عرفات]]  {{توضیح مساله|*|
* '''آیت‌الله مکارم:''' این مستحبات را به قصد [[رجا]] به جا آورد.}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|*}}
|}
{{سخ}}

{{فتاوی حج
 | مساله = 955
| اموری که در احرام عمره [[مستحب]] بود، در احرام حج نیز مستحب است و پس از اینکه شخص، احرام بسته و از [[مکه]] بیرون آمد، همین که بر ابطح مشرِف شود به آواز بلند تلبیه بگوید و چون متوجه منا شود بگوید: «أَللَّهُمَّ اِيّاکَ أَرْجُو وَاِيّاکَ أَدْعُو فَبَلِّغْنی أمَلِی وَأصْلِحْ لی عَمَلی».
و با تن و دل آرام با تسبیح و ذکر حق تعالی برود و چون به [[منا]] رسید بگوید: «اَلحَمْدُ للهِ الَّذی أقْدَمَنِیها صالِحاً فی عافِيَة وَبَلَّغَنی هذا المَکانِ».
پس بگوید: «أَللَّهُمَّ هذِهِ مِنی وَهِيَ مِمّا مَنَنْتَ بِهِ عَلَيْنا مِنَ المَناسِک فَأَسْأَلُکَ أنْ تَمُنَّ عَلَيَّ بِما مَنَنْتَ عَلى أَنْبِیائِکَ فَإنَّما أَنَا عَبْدُکَ وَفی قَبْضَتِکَ».
و مستحب است  {{توضیح مساله|955|.
* '''آیت‌الله مکارم:''' انجام بعضی از این مستحبات در حال حاضر ممکن نیست یا مشکل است، بنابراین نباید اصراری بر آن داشته باشد و دردسر برای خود و دیگران ایجاد کند، هرگاه نیتش انجام آن باشد خداوند به فضل خود به او ثواب می‌دهد.
}} [[شب عرفه]] را در منا بوده و به اطاعت الهی مشغول باشد و بهتر آن است که [[عبادات]] و خصوصاً نمازها را در [[مسجد خیف|مسجد خِیف]] به جا آورد و چون نماز صبح را خواند تا طلوع آفتاب تعقیب گفته پس به [[عرفات]] روانه شود و اگر خواسته باشد بعد از طلوع صبح روانه شود مانعی ندارد، ولی سنت  {{توضیح مساله|955|.
* '''آیات عظام بهجت، صافی، گلپایگانی:''' بلکه احوط.
}} آن است که تا آفتاب طلوع نکرده از [[وادی محسر|وادی مُحَسِّر]] رد نشود و روانه شدن پیش از صبح مکروه  {{توضیح مساله|955|.
* '''آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی:''' بلکه خلاف احتیاط است مگر از جهت ضرورتی مثل بیمار و یا خائف از ازدحام.}} است و چون به [[عرفات]] متوجه شود این [[دعا]] را بخواند:
«أَللَّهُمَّ اِلَيْکَ صَمَدْتُ وَاِيّاکَ اعْتَمَدْتُ وَوَجْهَکَ أَرَدْتُ أَسْأَلُکَ أنْ تُبارِکَ لِی فی رِحْلَتی وَأنْ تَقْضِيَ لِی حاجَتی وَأنْ تَجْعَلَنی مِمَّنْ تُباهی بِهِ اليَوْمَ مَنْ هُوَ أفْضَلُ مِنّی».

|{{ارجاع مساله|955}}‌ 
}}

== مقالات مرتبط ==
* [[احرام]]
{{ناوبری فتواها}}

==منبع==
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = صفحه 441 تا 448 کتاب مناسک حج
 | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=441
 | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}

[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]