در حال ویرایش استمناء

{{در دست ویرایش|ماه=[[اردیبهشت]]|روز=[[۲۶]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}

'''استمناء''' ارضای جنسی بدون انجام [[آمیزش]]، و از [[محرمات احرام]] است.

== استمناء چیست؟ ==
استمناء در اصطلاح فقه، در نظر بیشتر فقیهان [[شیعه]]<ref>مسالک الافهام، ج۲، ص۴۷۷؛ مدارک الاحکام، ج۶، ص۶۱؛ ریاض المسائل، ج۵، ص۳۱۲.</ref> و [[اهل سنت]]<ref>مغنی المحتاج، ج۱، ص۴۳۰؛ حاشیه رد المحتار، ج۲، ص۴۳۹</ref> به معنای هرگونه [[التذاذ جنسی]] با انجام عملی غیر از [[آمیزش]] (چه بدون شریک جنسی یا با او) است، که به قصد خروج منی انجام شود؛ مانند دست کشیدن بر آلت، بوسیدن و لمس بدن همسر و خیال‌پردازیِ جنسی.<ref>الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸؛ صراط النجاه، تبریزی، ج۷، ص۱۰۵؛ الف مسئله فی بلاد الغرب، ص۲۶۰</ref> در برابر، برخی فقیهان شیعه استمناء را به معنای خارج کردن منی از خود تنها به وسیله دست (کشیدن بر آلت) دانسته‌اند.<ref>المختصر النافع، ص۱۰۷؛ الجامع للشرائع، ص۱۸۸؛ نک: جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۶۷.</ref>

خود ارضایی بدین معنا است که مرد یا زن به تنهایی و بدون داشتن شریک جنسی، خود را به اوج شهوت جنسی ـ که معمولاً برای مرد همراه با خارج شدن منی است ـ برساند. بنا بر تعریف مشهور فقیهان، مفهوم استمناء گسترده‌تر از خودارضایی در اصطلاح عرف است.

== حرمت ==
عموم فقیهان شیعه،<ref>المبسوط، الطوسی، ج۸، ص۲۳۸؛ تحریر الاحکام، ج۳، ص۵۲۹؛ جواهر الکلام، ج۴۱، ص۶۴۷، ۶۴۸</ref> [[مذهب شافعی|شافعی]]<ref>الام، ج۵، ص۱۰۱–۱۰۲؛ المجموع، ج۷، ص۲۹۲ و ج۱۶، ص۴۲۱</ref> و [[مذهب مالکی|مالکی]]<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ شرح مختصر خلیل، ج۲، ص۳۵۸</ref> معتقدند خودارضایی ـ بدون همراهی شریک جنسیِ حلال ـ حرام است. دلائل آنان آیاتی از [[قرآن]]، مانند آیات ۷–۵ سوره مؤمنون و احادیث<ref>الخصال، ص۱۰۶؛ شعب الایمان، ج۴، ص۳۷۸؛ الخرائج و الجرائح، ج۱، ص۲۴۶</ref> است؛ البته [[حنفیه|حنفیان]]<ref>البحر الرائق، ج۲، ص۴۷۵، الدر المختار، ج۲، ص۴۳۸؛ حاشیه رد المحتار، ج۴، ص۱۹۲</ref> و [[حنبلیه|حنبلیان]]<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۱۰، ص۳۶۳؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> خودارضایی را در مواردی مانند ترس از ارتکاب زنا یا تسکین شدّت شهوت جنسی جائز دانسته‌اند. در برابر، [[احمد بن حنبل]] امام حنبلیها و [[ابن حزم|ابن حزم اندلسی]] و برخی دیگر از اهل سنت استمناء را جائز دانسته‌اند.<ref>المحلی، ج۱۱، ص۳۹۲، ۳۹۳؛ البحرالمحیط، ج۶، ص۳۶۷؛ روح المعانی، ج۱۸، ص۱۰.</ref>

عموم فقهای شیعه<ref>صراط النجاه، تبریزی، ج۶، ص۴۹ و ج۷، ص۱۰۰–۱۰۴؛ الفتاوی المیسره، ص۴۳۱.</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۲۰، ص۳۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ کشاف القناع، ج۶، ص۱۵۹</ref> تفاوتی در حرمت خودارضایی برای مرد و زن قائل نبوده و خودارضایی زن را نیز حرام دانسته‌اند.

== از محرمات احرام ==
{{همچنین ببینید|محرمات احرام}}به فتوای همه فقیهان شیعه<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۲۲۵؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۱۷۸؛ مجمع الفائده، ج۷، ص۱۴</ref> و اهل سنت<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> با توجه به روایات،<ref>المصنّف، ابن ابی شیبه، ج۴، ص۲۰۰؛ الکافی، ج۴، ص۳۷۵، ۳۷۷؛ الاستبصار، ج۲، ص۱۹۲–۱۹۳.</ref> خود ارضایی از [[محرمات احرام|محرّمات احرام]] است.

=== کفاره خودارضایی در حال احرام ===
{{همچنین ببینید|کفاره}}

در مورد مقدار کفاره خودارضایی در حال [[احرام]]، در صورت‌های گوناگون اختلاف نظر وجود دارد:
*'''خودارضایی با دست و مانند آن''': شیعیان،<ref>الکافی فی الفقه، ص۲۰۳؛ السرائر، ج۱، ص۵۵۲؛ مناسک حج، تبریزی، ص۱۰۲.</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ شرح مختصر خلیل، خرشی، ج۲، ص۳۵۸، ۳۶۰؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸.</ref> و حنبلیان<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰.</ref> کفّاره آن را برای احرامگزار [[قربانی|قربانی کردنِ]] شتر، ولی شافعیان<ref>فتح العزیز، ج۷، ص۴۸۱؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۹، ۲۴۰؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۲۲</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۶.</ref> کفاره آن را ذبح گوسفند دانسته‌اند.
*'''خود ارضایی به وسیله نگاه شهوت آلود مداوم''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): در نظر شیعیان،<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ جامع المقاصد، ج۳، ص۳۵۱</ref> مالکیان<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و حنبلیان<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۹، ۳۳۰؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> کفاره آن شتر است. شیعیان به استناد احادیث، این کفاره را در مورد نگاه به غیر همسر به گونه ترتیبی دانسته‌اند: شخص توانگر، شتر، شخص معمولی، گاو و شخص فقیر، گوسفند باید قربانی کند.<ref>شرایع الاسلام، ج۱، ص۲۲۶؛ تحریر الاحکام، ج۲، ص۶۱؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۴.</ref> در برابر، شافعیان<ref>حواشی الشروانی، ج۴، ص۱۷۴؛ اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> و حنفیان<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰–۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵</ref> خودارضایی بوسیله نگاه مداوم را موجب کفاره نمی‌دانند.
*'''خود ارضایی به وسیله خیال پردازی''' (بدون تماس چیزی یا جایی از بدن با آلت): مالکیان<ref>مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> و بیشتر شیعیان<ref>الدروس، ج۱، ص۳۷۱؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۷؛ مناسک حج، محشی، ص۲۰۵</ref> این مورد را موجب کفاره دانسته‌اند؛ البته اینان خیالی که بی‌اختیار بر انسان چیره شود و موجب خروج منی شود را مستلزم کفاره نمی‌دانند.<ref>منتهی المطلب، ج۱۲، ص۴۳۶؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۳؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> بنا بر فقه شافعی،<ref>اعانه الطالبین، ج۲، ص۳۶۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۰</ref> حنبلی<ref>الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۴۱؛ کشاف القناع، ج۲، ص۵۳۰</ref> و به نظر برخی شیعیان<ref>مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵</ref> خود ارضایی بوسیله خیال پردازی کفاره‌ای در پی نخواهد داشت.
*'''خود ارضایی ناشی از بوسیدن شهوت آمیز همسر یا غیر او''': به نظر فقیهان شیعه کفاره آن- به استناد برخی احادیث- نحر شتر<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷، ۳۳۸؛ رسائل المرتضی، ج۳، ص۷۰.</ref> و به نظر بیشتر فقهای اهل‌سنت ذبح گوسفند است.<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴، ۳۲۸؛ البحر الرائق، ج۳، ص۲۵.</ref>
*'''خود ارضایی در اثر لمس شهوت آلود دیگری''': به نظر فقهای شیعه<ref>تحریر الاحکام، ج۲، ص۶۲؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۰۳، ۳۸۹؛ المعتمد، ج۴، ص۱۰۱.</ref> ـ به استناد احادیث ـ و به نظر مشهور فقهای اهل‌سنت<ref>المجموع، ج۲، ص۱۹۴؛ المغنی، ج۳، ص۳۲۸.</ref> کفاره آن گوسفند است؛ ولی برخی از اهل سنت کفاره آن را [[آمیزش|کفاره آمیزش]] یعنی شتر دانسته‌اند.<ref>ر. ک. المغنی، ج۳، ص۳۲۲؛ الموسوعه الفقهیه، ج۳، ص۹۵.</ref>

=== فساد حج یا عمره ===
{{همچنین ببینید|فساد حج|فساد عمره}}
فقیهان مالکی<ref>مختصر خلیل، ص۷۳؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۲۴۱، ۲۴۲؛ الشرح الکبیر، ابو البرکات، ج۲، ص۶۸</ref> خودارضایی قبل از [[تحلل|تحلّلِ اول]] و شماری از فقیهان شیعه<ref>المبسوط، طوسی، ج۱، ص۳۳۷؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۱۵۴؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۲۶۳.</ref> خود ارضایی قبل از [[وقوف در مشعر]] را موجب [[فساد حج]] دانسته‌اند. به فتوای آنان خودارضایی قبل از پایان [[سعی]] در [[عمره]] نیز، موجب [[فساد عمره]] می‌شود. در برابر، فقهای شافعی،<ref>المجموع، ج۷، ص۲۹۲؛ الاقناع، ج۱، ص۲۴۰</ref> حنفی،<ref>المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۱۲۱؛ بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۹۵؛ الدر المختار، ج۲، ص۶۱۰</ref> حنبلی<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۲–۳۲۳؛ الشرح البیر، ابن قدامه، ج۳، ص۳۱۵، ۳۱۷</ref> و گروهی از فقیهان شیعه<ref>مجمع الفائده، ج۶، ص۲۷۹ و ج۷، ص۱۲، ۱۳؛ مدارک الاحکام، ج۷، ص۳۱۴ و ج۸، ص۴۱۷، ۴۱۸؛ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۲۸، ۳۲۹</ref> خود ارضاییِ احرامگزار را موجب فساد حج یا عمره وی نمی‌دانند.

شماری دیگر از فقیهان شیعه مانند [[سید ابوالقاسم خویی]] و [[سید علی سیستانی]] بر آن‌اند که اگر استمناءِ احرامگزار بوسیله مالش دست یا چیز دیگر بر آلت یا ملاعبه با دیگری انجام شود، موجب فساد حج یا عمره است و اگر به وسیله بوسیدن، لمس یا خیال پردازی انجام شود، موجب فساد نیست.<ref>المعتمد، ج۴، ص۱۱۰–۱۱۱؛ مناسک الحج، سیستانی، ص۱۱۵؛ مناسک الحج، تبریزی، ص۱۱۴، ۱۱۵</ref> شماری از فقهای اهل‌سنت<ref>المغنی، ج۳، ص۳۲۴–۳۲۵؛ حاشیه الدسوقی، ج۲، ص۶۸؛ بدایه المجتهد، ج۱، ص۲۹۷.</ref> (از جمله برخی مالکیان و حنبلیان) بر آن‌اند که خود ارضایی در اثر بوسیدن دیگری موجب فساد حج یا عمره است.

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
* الاستبصار: الطوسی (م. ۴۶۰ق)، به کوشش موسوی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
* اعانة الطالبین: السید البکری الدمیاطی (م. ۱۳۱۰ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۸ق.
* الاقناع فی حل الفاظ ابی شجاع: محمد بن احمد الشربینی (م. ۹۷۷ق)، بیروت، دار المعرفه.
* الفتاوی المیسَّرة: سید علی حسینی سیستانی، دفتر حضرت آیة الله سیستانی، محقق، سید عبد الهادی حکیم، قم، ۱۴۱۷ق.
* الام: الشافعی (م ۲۰۴ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۳ق.
* ألف مسألة فی بلاد الغرب: سید صادق حسینی شیرازی، محقق/ مصحح جلال عبد الرزاق معاش، بیروت، دار العلوم، ۱۴۲۸ق.
* البحر الرائق: زین الدین ابن نجیم المصری (م. ۹۷۰ق)، تحقیق زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
* البحر المحیط: ابن حیان الاندلسی (م. ۷۵۴ق)، تحقیق عادل احمد و دیگران، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۲ق.
* بدایة المجتهد: محمد بن احمد ابن رشد القرطبی (م. ۵۹۵ق)، تحقیق خالد عطار، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق.
* بدائع الصنائع: علاء الدین الکاسانی (م. ۵۸۷ق)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، ۱۴۰۹ق.
* تحریر الاحکام الشرعیه: العلامة الحلی (م. ۷۲۶ق)، تحقیق ابراهیم بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق۷، ۱۴۲۰ق.
* جامع المقاصد فی شرح القواعد: علی بن الحسین عاملی الکرکی (م. ۹۴۰ق)، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق.
* جامع المقاصد: الکرکی (م. ۹۴۰ق)، قم، آل البیت، ۱۴۰۸ق.
* الجامع للشرائع: یحیی بن سعید الحلی (م. ۶۹۰ق)، تحقیق تحت اشراف جعفر سبحانی، قم، سید الشهداء، ۱۴۰۵ق.
* جواهر الکلام: النجفی (م. ۱۲۶۶ق)، تحقیق عباس قوچانی؛ تهران؛ دارالکتب الاسلامیه؛ ۱۳۶۵ش.
* حاشیة الدسوقی: الدسوقی (م. ۱۲۳۰ق)، بیروت، احیاء الکتب العربیه.
* حاشیة رد المحتار: ابن عابدین (م. ۱۲۵۲ق)، تحقیق مکتب بحوث والدراسات، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
* حواشی الشروانی والعبادی: الشروانی (م. ۱۳۰۱ق) و العبادی (م. ۹۹۴ق)، بیروت، دار احیاءالتراث العربی.
* الخرائج والجرائح: قطب الدین الراوندی (م. ۵۷۳ق)، تحقیق سید محمد باقر الموحد الابطحی، قم، مؤسسة الامام المهدی، ۱۴۰۹ق.
* الخصال: الصدوق (م. ۳۸۱ق)، تحقیق علی اکبر غفاری، قم، النشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
* خلفیات کتاب مأساة الزهراء(ع): السید جعفر مرتضی العاملی، بیروت، دار السیرة، ۱۴۱۸.
* الدر المختار: الحصکفی (م. ۱۰۸۸ق)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق.
* الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه: الشهید الاول (م. ۷۸۶ق)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
* رسائل المرتضی: السید المرتضی (م. ۴۳۶ق)، تحقیق سید احمد حسینی و سید مهدی رجائی، قم، دار القرآن، ۱۴۰۵ق.
* روح المعانی: الآلوسی (م. ۱۲۷۰ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
* ریاض المسائل: سید علی الطباطبائی (م. ۱۲۳۱ق)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۴ق.
* السرائر: ابن ادریس الحلی (م. ۵۹۸ق)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۱ق.
* شرائع الاسلام: المحقق الحلی (م. ۶۷۶ق)، تحقیق سید صادق شیرازی، تهران، استقلال، ۱۴۰۸ق.
* الشرح الکبیر: ابولبرکات (م. ۱۲۰۱ق)، بیروت، دار احیاء الکتب العربیه.
* الشرح الکبیر: عبدالرحمن بن قدامه (م. ۶۸۲ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه.
* شرح مختصر خلیل: محمد بن عبدالله الخرشی (م. ق۱۱۰۱ق؛ بیروت، دار الفکر.
* شعب الایمان: احمد بن الحسن البیهقی (م. ۴۵۸ق)، تحقیق محمد سعیدبن بسیونی، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.
* صراط النجاة: جواد بن علی تبریزی (م. ۱۴۲۷ ق)، قم، دار الصدیقة الشهیدة، ۱۴۲۷ ق.
* فتح العزیز: عبدالکریم بن محمد الرافعی (م. ۶۲۳ق)، بیروت، دار الفکر.
* الکافی فی الفقه: ابوالصلاح الحلبی (م. ۴۴۷ق)، تحقیق رضا استادی، اصفهان، مکتبة امیرالمؤمنین علیه السلام، ۱۴۰۳ق.
* الکافی: محمد بن یعقوب الکلینی (م. ۳۲۹ق)، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۳ش.
* المبسوط فی فقه الامامیه: الطوسی (م. ۴۶۰ق)، تحقیق محمد باقر البهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه، ۱۳۸۸ق.
* المبسوط: احمد بن طیب السرخسی (م. ۴۸۳ق)، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۶ق.
* مجمع الفائدة والبرهان: المحقق الاردبیلی (م. ۹۹۳ق)، تحقیق عراقی و دیگران، قم، النشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
* مجمع الفائدة والبرهان: المحقق الاردبیلی (م. ۹۹۳ق)، تحقیق عراقی و دیگران، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۰۳ق.
* المجموع شرح المهذب: محی الدین النووی (م. ۶۷۶ق)، بیروت، دار الفکر.
* المحلی: ابن حزم الاندلسی (م. ۴۵۶ق)، مصحح احمد شاکر، بیروت، دار الفکر.
* مختصر المزنی: المزنی (م. ۲۶۳ق)، بیروت، دار المعرفه.
* المختصر النافع: المحقق الحلی (م. ۶۷۶ق)، تهران، البعثه، ۱۴۰۲ق.
* مختصر خلیل: خلیل بن اسحاق الجندی (م. ۷۶۷ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
* مختلف الشیعه: العلامة الحلی (م. ۷۲۶ق)، قم، النشر الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
* مدارک الاحکام: سید محمد بن علی الموسوی العاملی (م. ۱۰۰۹ق)، قم، آل البیت، ۱۴۱۰ق.
* مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام: الشهید الثانی (م. ۹۶۵ق)، قم، معارف اسلامی، ۱۴۱۶ق.
* مستند الشیعه: احمد النراقی (م. ۱۲۴۵ق)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۵ق.
* المصنّف: ابن ابی شیبه الکوفی (م. ۲۳۵ق)، تحقیق سعید محمد اللحام، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ق.
* المعتمد فی شرح المناسک: محاضرات سید ابوالقاسم الخوئی (م. ۱۴۱۳ق)، الخلخالی، قم، مدرسة دارالعلم، ۱۴۱۰ق.
* مغنی المحتاج: محمد بن احمد الشربینی (م. ۹۷۷ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۷ق.
* مناسک الحج: سید علی السیستانی، قم، چاپخانه شهید، ۱۴۱۳ق.
* مناسک حج: المیرزا جواد التبریزی، قم، دارالصدیقه الشهیده، ۱۴۱۵ق.
* مناسک حج (محشّٰی): محمد رضا محمودی، تهران، نشر مشعر، ۱۴۲۹ق.
* منتهی المطلب: العلامة الحلی (م. ۷۲۶ق)، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۴۱۲ق.
* مواهب الجلیل: الحطاب الرعینی (م. ۹۵۴ق)، تحقیق زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
* الموسوعة الفقهیة المسیرة: محمد علی الانصاری، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۰ق.
{{پایان}}

[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]