در حال ویرایش اسرار طواف (بخش)

== اسرار اخلاقی و معنوی ==
منابع اخلاقی و تربیتی، طواف را تمرینی برای چند ارزش مهم معنوی می‌دانند:

* '''تواضع:''' طواف انبوه انسان‌ها با لباس یکسان پیرامون خانه [[کعبه]] را نمودی از کوچکی بنده و بزرگی خداوند شمرده‌اند.<ref>دانشنامه حج و حرمین شریفین، ج۶، ص۳۷۲ و ۳۷۳.</ref>
* '''عدم تکیه بر مردم''': زائر از اینکه در زندگی دلش به غیر خدا مشغول بوده و به مردم تکیه کرده، پشیمان می‌شود و با بازگشت به «کعبۀ حقیقیِ دل»، فقط به خدا اعتماد می‌کند.<ref>اسرار عرفانی حج، ص360.</ref>
* '''توبه:''' یکی از اسرار توحیدی طواف، توبه به درگاه الهی و پاک شدن از گناهان است.<ref>علل الشرایع، ج2، ص310؛ کافی، ج4، ص188.</ref>
* '''طواف معنوی''': طواف حقیقی، طواف معنوی است نه صرفاً چرخش جسم. در این طواف، دل و باطن انسان به حرکت درمی‌آید و زائر، کعبۀ حقیقی را در عالم معنا ملاقات می‌کند. این طواف تنها با شوق، اراده و صفای درون به دست می‌آید.<ref>اسرار عرفانی حج، ص361.</ref>
* '''همدلی و یگانگی:''' همه حاجیان با نظمی واحد و حرکتی هماهنگ، الگویی از همزیستی و در کنار یکدیگر قرار گرفتن را تجربه می‌کنند.<ref>پیش درآمدی بر فرهنگ نامه اسرار و معارف حج، ج1، ص206.</ref>
* '''یاد قیامت:''' تجمع بزرگ انسان‌ها، یادآور اجتماع عمومی در روز رستاخیز است و ورود و خروج مداوم مردم می‌تواند اشاره به حرکت انسان از دنیا به آخرت باشد.<ref>پیش درآمدی بر فرهنگ نامه اسرار و معارف حج، ج1، ص209.</ref>