در حال ویرایش اسماعیل بن جعفر(ع) (بخش)

=== تشکیک در وفات ===
مهمترین گزارش‌هایی که در منابع اسماعیلیه و امامیه درباره اسماعیل آمده است به وفات و تشییع جنازه او مربوط می‌شود. بر پایه این گزارش‌ها، امام صادق(ع) برحاشیه کفن او نوشت: «اسماعیل به یگانگی خداوند شهادت می‌دهد».<ref>بحار الانوار، ج۴۷، ص۲۴۸.</ref> سپس در حالی که بسیار اندوهگین بود و بی‌کفش و ردا پیشاپیش جنازه حرکت می‌کرد،<ref>کمال الدین، ص۷۲؛ بحار الانوار، ج۴۷، ص۲۴۹.</ref> بارها فرمان داد جنازه را بر زمین گذارند و چهره او را آشکار کنند<ref>کمال الدین، ص۷۱؛ المناقب، ج۱، ص۲۲۹ و ۲۳۰.</ref> تا مردم جنازه را ببینند و مرگش را باور نمایند. نیز با گرفتن [[نایب]] برای گزاردن [[حج]] از جانب فرزند درگذشته‌اش،<ref>المناقب، ج۱، ص۲۲۹ و ۲۳۰؛ بحارالانوار، ج۴۷، ص۲۵۵.</ref> بر زنده نبودن وی تأکید کرد. 

برخی منابع غیر امامی از نگاشتن گواهی‌نامه‌ای به دست امام صادق(ع) برای مرگ اسماعیل با امضای نامداران و بزرگان و نیز حکمران [[بنی‌عباس|عباسی]] مدینه سخن گفته‌اند.<ref>الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۷.</ref> این تمهیدات به جهت باورمندی شماری از شیعیان به امامت اسماعیل پس از امام صادق(ع)<ref>رجال کشی، ج۲، ص۶۱۲.</ref> بود و امام به صراحت آن را رد می‌کرد.<ref>رجال کشی، ج۲، ص۶۱۸.</ref> به رغم این تدابیر، باز هم گروهی از هواداران اسماعیل، این تمهیدات را [[تقیه]] و تدبیری برای فریب دستگاه عباسی و حفظ جان او دانسته و بر زندگی وی در شهر بصره پس از این رویداد تأکید داشتند.<ref>الملل و النحل، ج۱، ص۱۶۷.</ref> بر خلاف اندکی از اسماعیلیه که به [[مهدویت]] او اعتقاد داشتند،<ref>الملل و النحل، ج۱، ص۳۰ و ۱۶۷.</ref> بیشتر آنان درگذشت وی را باور داشتند و آرامگاه وی را محترم می‌شمردند. اهتمام دولت‌مردان اسماعیلی در ساختن آرامگاه بر قبر وی در [[مدینه]]، از نشانه‌های این باور است.<ref>وفاء الوفاء، ج۳، ص۳۰۶.</ref>