در حال ویرایش الجزایر (بخش)

===سفرنامه‌های حج الجزایری===

احمد بن محمد مقری، نویسنده [[نفح الطیب فی غصن الاندلس الرطیب]]، از تلمسان برخاست. به مصر و سپس حجاز رفت و حج ‌گزارد و دانش آموخت. او ‌گزارشی کوتاه از سفر خود در نفح ‌الطیب به جای نهاده است. [[احمد بجائی]] معروف به ابی‌عصیده نیز [[رسالة الغریب الی الحبیب]] را در شرح سفر حج خود نوشته است. [[احمد بن قاسم بونی]] [[الروضة الشهیة فی الرحلة الحجازیه]] را نگاشت. اما از این سفرنامه تنها نامی در میان است. در عوض احمد ابن‌عمار که چندی مجاور حرمین بود و دیدارهایی با دانشوران آن سرزمین داشت، دیده‌هایش را در [[نحلةاللبیب فی اخبارالرحلة الی الحبیب]] نگاشت که اکنون در دسترس است. در الجزایر عثمانی، سفرنامه‌های [[ابن‌مسایب]] و [[ورثیلانی]] از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.<ref>نفح الطیب، ج1، ص41-54.</ref>ابن مسایب پس از ‌گزاردن مناسک حج قصیده‌ای به نام «الحرم یا رسول الله» سرود که نمونه‌ای نیکو از شعر ملحون (عامیانه) است. به گفته تازی، این سروده تا امروز در ذهن و زبان مردم الجزایر نشسته و خانه‌ای در الجزایر نیست که در آن از خواندن قصیده ابن مسایب لذت نبرند. ابن‌مسایب همچنین منازلی را که از تلمسان تا مکه پشت سر نهاده، در این سفرنامه وصف کرده است.<ref>الحج و العمره، سال58، ش6، ص67-68، «رحلات الحج الجزائریة مصدراً للتاریخ الثقافی فی الحجاز؛ رحلة الرحلات، ج1، ص364-367.</ref>در [[نزهة الانظار فی فضل علم التاریخ و الاخبار ورثیلانی|نزهة الانظار فی فضل علم التاریخ و الاخبارِ ورثیلانی]] نیز آگاهی‌هایی سودمند درباره حج، حاجیان و مساجد و بازارهای حرمین در سده دوازده ق. و نیز دیدار وی با حاکم وقت مکه می‌یابیم.<ref>الرحلة الورثیلانیه، ج2، ص452-495.</ref>از سفرنامه احمد بن عبدالقادر راشدی معسکری نیز می‌توان یاد کرد که آن را به عنوان فصلی از خاطراتش در کتاب [[فتح الاله و منّته فی التحدث بفضل ربی و نعمته]] آورده است.<ref>رحلة الرحلات، ج2، ص455-457.</ref>شریف قاضی، پزشک همراه بعثه حج که فرانسوی‌ها پس از جنگ جهانی اول برای حاجیان الجزایری برپا کرده بودند، نیز سفرنامه‌ای به زبان فرانسوی دارد.<ref>الحج و العمره، سال58، ش6، ص70، «رحلات الحج الجزائریة مصدراً للتاریخ الثقافی فی الحجاز. </ref>کورتلمون فرانسوی ساکن الجزایر نیز از کسانی بود که اسلام آورد و خود را عبدالله بن بشیر نامید و به مکه سفر کرد و سفرنامه‌ای نگاشت. ماموریت او در این سفر گویا گرفتن تاییدی از شرفای مکه برای حاکمیت فرانسوی‌ها بر الجزایر و تونس بوده است.<ref>رحلتی الی مکه، ص9، 19-21.</ref>سفرنامه وی را [[محمد الحنّاش]] با عنوان [[رحلتی الی مکه]] ترجمه کرده است.