در حال ویرایش اهل حدیث (بخش)

===اهل ظاهر===

سومین کاربرد این اصطلاح که اهل حدیث بیشتر با آن شناخته می‌شوند، این است که اصحاب حدیث در استنباط احکام شرعی منابع خود را به کتاب و سنت منحصر کرده، به نقش عقل در استنباط شریعت اعتنایی نداشتند.<ref>نک: الانتصار لاصحاب الحدیث، ص4-5، 75-82.</ref> به همین سبب، اصحاب حدیث را «اهل ظاهر» خوانده‌اند.<ref>اعتقاد ائمة السلف، ج1، ص220-221.</ref> بر پایه همین کاربرد، [[ابوحاتم رازی]]، منکران [[قیاس]] و رای و پیروان حدیث نبوی و روایات صحابه و تابعین را اصحاب حدیث خوانده است.<ref>الجرح و التعدیل، ج1، ص4، 13.</ref>

در برابر اصحاب حدیث، رای‌گرایان دریافت‌های عقلی خود را در استنباط احکام دخالت می‌دهند و از این رو به اهل قیاس نام‌بردارند.<ref>معجم الفاظ الفقه، ص75.</ref> در توصیفی دیگر، اصحاب قیاس چون در تبیین مشکلات حدیث یا موضوعاتی که حدیثی درباره آن نیامده، به رای خود رجوع می‌کنند، به اصحاب رای نام‌بردار شدند.<ref>شرح اصول کافی، ج11، ص257؛ ج12، ص334.</ref> از لحاظ مفهومی، رای در این کاربرد شامل نظر مخالف نص، گمان‌پردازی در [[دین]]، سخنان اهل [[بدعت]]، و تمسک جستن به قیاس و [[استحسان]] است.<ref>الانتصار لاهل الحدیث، ج1، ص11.</ref> شاید برای مخالفت مطلق با رای است که گاه در اصطلاح، اهل حدیث را در تقابل با اهل بدعت تعریف می‌کنند.<ref>اعتقاد ائمة السلف، ج1، ص220.</ref> مخالفت اصحاب حدیث با دانش کلام، در جهت بی‌اعتنایی آن‌ها به عقل ارزیابی شده است.<ref>کشف المراد، ص24، «پاورقی. </ref>

برای دوری از رای و قیاس، گاه اصطلاح [[سلف]] را به حدیث‌گرایانی چون مالک انس (م. 179ق.)، سفیان ثوری (م. 161ق.)، احمد حنبل (م. 241ق.)، و داود بن علی اصفهانی (م. 270ق.) اطلاق کرده‌اند؛ با این توجیه که اینان بر طریق متقدمان رفته و تابع آن‌ها بوده‌اند.<ref>نک: الملل و النحل، ص103.</ref>