در حال ویرایش اوقات نماز (بخش)

==نماز مغرب==

فقیهان امامی به پشتوانه ادله‌ای چون احادیث<ref>الکافی، ج3، ص278-279؛ من لا یحضره الفقیه، ج1، ص216، 218؛ الاستبصار، ج1، ص262-264.</ref> و اجماع<ref>الخلاف، ج1، ص262؛ ذکری، ج2، ص340.</ref> آغاز وقت [[نماز مغرب]] را هنگام غروب خورشید (پنهان شدن قرص خورشید یا از میان رفتن سرخی مشرق) می‌دانند.<ref>المقنعه، ص93؛ المعتبر، ج2، ص40؛ منتهی المطلب، ج4، ص63.</ref> البته بر پایه نظر اول (پنهان شدن قرص خورشید) مستحب است ‌گزاردن نماز مغرب تا از میان رفتن حمره مشرقیه به تاخیر افتد.<ref>ذخیرة المعاد، ج2، ص208؛ توضیح المسائل، ص124.</ref> فقیهان اهل سنت نیز به پشتوانه احادیث<ref>سنن الترمذی، ج1، ص100؛ سنن النسائی، ج1، ص250، 258؛ المستدرک، ج1، ص194.</ref> آغاز وقت نماز مغرب را هنگام پنهان شدن قرص دانسته‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج1، ص144؛ المغنی، ج1، ص390؛ المجموع، ج3، ص28.</ref> فقیهان امامی<ref>قواعد الاحکام، ج1، ص437؛ المهذب البارع، ج1، ص299؛ مفتاح الکرامه، ج5، ص86.</ref> و اهل سنت<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص62؛ کشاف القناع، ج1، ص299-300؛ المجموع، ج8، ص133.</ref> به پشتوانه روایات<ref>صحیح مسلم، ج2، ص933؛ سنن ابی داود، ج1، ص431-432؛ الکافی، ج4، ص468.</ref> بر آنند که تاخیر‌انداختن نماز مغرب و اقامه آن همراه [[نماز عشا]] در [[مناسک حج]] برای حاجیان در شب [[عید قربان]] تا رسیدن به [[مزدلفه]] مستحب است.

همچنین به باور فقیهان امامی<ref>النهایه، ص594؛ السرائر، ج3، ص136؛ الجامع للشرائع، ص393.</ref> و اهل سنت،<ref>مواهب الجلیل، ج3، ص308-309؛ البحر الرائق، ج1، ص441؛ نیل الاوطار، ج1، ص407.</ref> به پشتوانه احادیث<ref>صحیح البخاری، ج1، ص164؛ المحاسن، ج2، ص423؛ التهذیب، ج2، ص265.</ref> تاخیر نماز مغرب برای روزه‌داری که افطار نکردن در اول وقت برای او دشوار است یا کسانی برای افطار منتظر او هستند و به باور شماری از آنان، تاخیر هر نماز به سبب آماده بودن غذا و رفع گرسنگی، مستحب است.
===پایان وقت نماز مغرب===
به باور مشهور فقیهان امامی، پایان وقت اختیاریِ نماز مغرب نیمه شب<ref>تذکرة الفقهاء، ج2، ص311؛ مجمع الفائده، ج2، ص20؛ جامع المقاصد، ج2، ص19.</ref> و پایان وقت اضطراری آن [[طلوع فجر]] است.<ref>العروة الوثقی، ج2، ص249.</ref> پشتوانه آنان، آیه 78 اسراء/17<ref>مختلف الشیعه، ج2، ص21.</ref> و چندین حدیث<ref>التهذیب، ج2، ص28، 270؛ الاستبصار، ج1، ص261، 288.</ref> است.‌ اندکی از فقیهان امامی، پایان وقت اختیاری نماز مغرب را ناپدید شدن شفق و پایان وقت اضطراری آن را گذشتن یک چهارم شب شمرده‌اند.<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص74-75؛ الکافی فی الفقه، ص137.</ref> اندکی دیگر از فقیهان امامی میان مسافر و غیر مسافر تفاوت نهاده، بر آنند که وقت نماز مغرب برای شخص غیر مسافر تا غایب شدن شفق و برای مسافر تا یک چهارم شب است.<ref>المقنعه، ص93-95.</ref> پشتوانه این دو نظر غیر مشهور نیز احادیثی<ref>الکافی، ج3، ص280؛ وسائل الشیعه، ج4، ص187-188.</ref> است که فقیهان دیگر در مقام سازگاری آن‌ها با ادله دیگر، آن‌ها را بر اختلاف در مراتب وقت فضیلت حمل کرده‌اند.<ref>موسوعة الامام الخوئی، ج11، ص116.</ref> حنفیان،<ref>المبسوط، سرخسی، ج1، ص144؛ تحفة الفقهاء، ج1، ص101؛ بدائع الصنائع، ج1، ص123.</ref> حنبلیان،<ref>المغنی، ج1، ص390؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج1، ص438؛ کشاف القناع، ج1، ص300.</ref> مشهور شافعیان<ref>المجموع، ج3، ص29-34؛ فتح الوهاب، ج1، ص55؛ الاقناع، ج1، ص100.</ref> و برخی مالکیان<ref>مواهب الجلیل، ج2، ص24-29.</ref> وقت خاص نماز مغرب را تا از میان رفتن شفق (سرخی آسمان در مغرب) دانسته‌اند. اما مشهور مالکیان<ref>حاشیة الدسوقی، ج1، ص178؛ الثمر الدانی، ص93.</ref> و برخی شافعیان<ref>الاقناع، ج1، ص100.</ref> وقت اختیاری نماز مغرب را از غروب خورشید تا زمانی به‌اندازه انجام دادن مقدمات آن همچون تطهیر بدن و لباس و خواندن اذان و اقامه و نیز ‌گزاردن نماز مغرب با نوافل آن دانسته‌اند. پشتوانه این سخنان، روایت امامت جبرئیل،<ref>سنن ابی داود، ج1، ص97؛ سنن الترمذی، ج1، ص100؛ السنن الکبری، ج1، ص364.</ref> حدیث عبدالله بن عمر<ref>صحیح مسلم، ج1، ص426.</ref> و حدیث ابوهریره<ref>صحیح مسلم، ج1، ص424؛ الموطّا، ج1، ص10.</ref> است که مفاد آن‌ها با یکدیگر تفاوت‌هایی دارد. به باور همه فقیهان اهل سنت، وقت اضطراری نماز مغرب تا طلوع فجر صادق ادامه دارد.<ref>مختصر المزنی، ص11؛ مختصر خلیل، ص17؛ اضواء البیان، ج1، ص300-301.</ref> 
===وقت فضیلت نماز مغرب===
به باور مشهور فقیهان امامی، وقت فضیلت نماز مغرب از آغاز وقت تا غایب شدن شفق است<ref>تذکرة الفقهاء، ج2، ص311؛ جامع المقاصد، ج2، ص17.</ref> و به باور شافعیان، اول وقت<ref>فتح العزیز، ج3، ص20؛ المجموع، ج3، ص34.</ref> است که به تصریح روایات<ref>صحیح البخاری، ج1، ص140؛ التهذیب، ج2، ص40؛ الخرائج و الجرائح، ج1، ص338.</ref> هرچه به اول وقت نزدیک‌تر باشد، فضیلتش بیشتر است. حنبلیان و حنفیان در صورت صاف بودن آسمان به استحباب نماز در اول وقت باور دارند و هنگام ابری بودن آسمان، به دلیل نیاز به یقین به دخول وقت نماز، استحباب تاخیر‌انداختن نماز مغرب را پذیرفته‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج1، ص147-148؛ المغنی، ج1، ص401-403؛ کشاف القناع، ج1، ص299-300.</ref>