در حال ویرایش بئر غرس

| تصویر = چاه_غرس.png

| باورها = وضو گرفتن پیامبر(ص) در محدوده این چاه

| وضعیت بنا = موجود

| بخش‌های بنا = مسجد در کنار چاه

| عرض جغرافیایی = 24.445064

| طول جغرافیایی = 39.627111

'''چاه غَرس''' را «مالک بن نُحاط» حفر کرد. مالک برده ای سیاه داشت که سرپرستی آن چاه را بر عهده داشت. این غلام را با لقب «غَرس» صدا می‌کردند و چاه به اسم او  شناخته شد و آن را «چاه غَرس» نامیدند.<ref name=":02">انساب الاشراف، ج۱، ص۵۹۱.</ref>

غرس در لغت به معناى قلمه درخت يا نهالى است كه در زمين می‌نشانند تا برويد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AB%D9%8A%D8%B1%D8%A9_%D9%81%D9%8A_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%86%D8%A9_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D8%A9_-_%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%A8_-_%D8%B7_%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%84%D9%85_%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9_p.d.f_%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8_4047.pdf&page=208 المعالم الأثيرة في السنة والسيرة، 208.]</ref> بنابر برخی گزارش‌ها مالک از آب چاه، راهی به سوی درختانی که خودش کاشته بود کشید. به همین دلیل آن را  بئر الغرس(به معنای کاشتن) می‌نامیدند.<ref name=":02" /> تعبیر های دیگر همچون "بئر غُریس" و «أغرس» نیز درباره نام چاه شنیده شده است.<ref>المساجد والأماكن الأثرية المجهولة لزائر المدينة الميمونة، عبدالرحمن خويلد، ص ۶۱</ref>

'''چاه غَرس''' یکی از اماکن تاریخی و مذهبی مهم در شهر [[مدینه]] منوره است که در شمال خیابان «طریق علی بن ابی‌طالب» قرار دارد.<ref>[https://www.google.com/maps/place/Ghars+well/@24.4447334,39.6265399,346m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbf95c9b0511b:0xdfed1dd10f44ce20!8m2!3d24.4451856!4d39.6272167!16s%2Fg%2F12195n4m?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDkzMC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه جهان نمای گوگل مپ.]</ref> این چاه در منطقه قبا<ref name=":12">عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات زکریای قزوینی ص۱۷۹.</ref> در حدود یک کیلومتری جنوب [[مسجد النبی]] و یک کیلومتری شرق [[مسجد قبا]] واقع شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D8%A7%D8%A8%D9%87.pdf&page=456 مغانم المطابة فی معالم الطابة، ص456.]؛ مرآه الحرمین، ص۴۸۳.</ref> امروزه چاه غرس مکانی شناخته شده در روستای «قربان» در باغ غرس می‌باشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=246 آثار المدینه المنوره، ص246.]؛ موسوعة العتبات المقدسة، ج٣، جعفر الخليلي، ص۶۲.</ref>

گفته شده است که پیامبر (ص) با آب این چاه وضو گرفته <ref name=":22">المساجد والأماكن الأثرية المجهولة لزائر المدينة الميمونة، ص۶۱؛ المواهب اللدونیة بالمنحة المحمدیة، ج۳، ص۵۷۷.</ref>و غسل کردند<ref>طبقات الکبری، ج1، ص502.</ref>،پیامبر خدا (ص) آب این چاه را خوش‌طعم می‌دانست و آن را تبرک کرده است.<ref name=":12" /> همچنین از پیامبر روایت شده که در آن چاه از چشمه‌های بهشت جریان دارد و آنرا، از چاه‌های بهشت دانسته‌اند.<ref>المواهب اللدونیة بالمنحة المحمدیة، ج ۳، شیخ احمد بن محمد قسطلانی، ص ۵۷۷؛  سبل الهدى والرشاد، ج ۳، الصالحي الشامي، ص۳۲۲.</ref>

در نقل ها آمده است آبی که از آن کشیده می‌شده در درمان برخی بیماری‌ها مؤثر بوده است.<ref name=":22" /> روایت شده که در دورانی آب چاه بسایر کم بوده و با معجزه [[پیامبر(ص)]] ناگهان چاه از آب جوشان و پرآب شده است<ref>سبل الهدى والرشاد، جلد ۹، صفحه ۴۶۰.</ref>

مطابق نقل محمد مطری، مدینه شناس (م.741ق.) این چاه تا پیش از دوران اون، قرن‌ها به صورت مخروبه بود، ولی بعد از آن تعمیر شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=153 التعریف بما انست الهجرة، ص153.]</ref> نقل شده که این چاه بعداً باز هم خراب شد و سپس آن را شخصی به نام خواجه حسین خرید و باغی دور آن ساخت و یک راه‌پله از داخل و بیرون باغ به چاه ایجاد کرد و کنار آن مسجد کوچکی ساخت و این مکان را در سال ۸۸۲ هجری وقف کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=392 وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، ص392.]</ref>

این چاه در شمال غرب باغ غرس قرار دارد و با یک پلکان سنگی به داخل آن می‌رسد. اگرچه این چاه قدیمی و تاریخی است، و آب آن فراوان و نزدیک سطح زمین است، اما امروزه اطراف آن بسته شده است. قطر و عمق آن حدود ۴ متر می‌باشد و روی آن بناییُ وجود دارد. این باغ که به نام «غرس» شناخته می‌شود، هنوز وجود دارد و وقف است. مسجد مربع شکلی که از سنگ ساخته شده و در کنار چاه است تا حدی باقی مانده و در سمت شمال شرق آن قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=246 آثار المدینه المنوره، ص246.]؛ [https://www.google.com/maps/place/Ghars+well/@24.4447334,39.6265399,346m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x15bdbf95c9b0511b:0xdfed1dd10f44ce20!8m2!3d24.4451856!4d39.6272167!16s%2Fg%2F12195n4m?entry=ttu&g_ep=EgoyMDI1MDkzMC4wIKXMDSoASAFQAw%3D%3D نقشه جهان نمای گوگل مپ.]</ref>

* [[قبا|منطقه قبا]]

* '''سبل الهدی و الرشاد فی سیره خیر العباد'''، محمد بن یوسف الشمس الشامی، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق.

*'''طبقات الکبری(فارسی)'''، ابن سعد، تهران، فرهنگ و اندیشه، بی‌تا.

* '''موسوعه مرآة الحرمین الشریفین'''، ایوب صبری باشا، القاهره، دارالآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق.

* '''مغانم المطابه فی معالم الطابه'''، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، تحقیق حمد جاسر، ریاض، دارالیمامه، 1969م.

* '''عجائب المخلوقات وغرائب الموجودات'''، زکریای قزوینی، اسکندریه، دار ابن خلدون، بی‌تا.{{پایان}}{{چاه‌ها و برکه‌های حرمین}}{{اماکن مدینه}}