در حال ویرایش بازسازی مسجدالنبی (عمر بن خطاب)

'''بازسازی مسجد النبی در زمان عمر بن خطاب'''، نخستین عملیات توسعه مسجدالحرام بعد از وفات پیامبر بود. در این توسعه، مساحت مسجد حدود هفتاد درصد نسبت به بنای قبلی افزایش یافت. برای این کار تعدادی از خانه‌های اطراف مسجدالنبی به مساحت مسجد اضافه شد. مسجد در جهات غرب، شمال و جنوب گسترش یافت. در این بازسازی صفه تخریب شد و حیاط مسجد سنگفرش شد.

عمر بن خطاب، دومین خلیفه بعد از حضرت محمد(ص)، در سال ۱۷ هجرت یعنی 4 سال پس از آغاز خلافتش مسجد را بازسازی و مساحت آن را گسترش داد.<ref>مدینه منوره، ص82</ref> او تصمیم خود برای توسعه مسجد را مستند به سخنی از پیامبر کرد که در آن گسترش مسجد را لازم دانسته بود (ینبغی ان یزاد المسجد).<ref>وفاء الوفاء، ج۲، ص ۲۲۵[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=225]</ref> همچنین علت این تصمیم عمر را افزایش جمعیت مدینه دانسته‌اند.<ref>وفاء‌الوفاء، ج۲، ص ۲۲۶[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=226]</ref>

در این بازسازی برای گسترش مساحت مسجدالنبی، خانه‌های اطراف مسجد تخریب شدند. گفته شده که در این بازسازی [[خانه ابوبکر]] و [[عبدالله بن جعفر]] و خانه [[اسامه بن زید|اسامه]] و [[زید بن حارثه]] و خانه عباس به مسجد اضافه شد.<ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص 87</ref>  

عمر خانه‌های [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر]] را به مسجد اضافه نکرد و به همین دلیل مسجد را تنها از جهات غرب و شمال و جنوب گسترش داد.  

عباس بن عبدالمطلب در آغاز به درخواست عمر برای بخشیدن یا فروختن خانه‌اش موافقت نکرد. او ابی بن کعب را حکم بین خود و عمر قرار داد و ابی هم عمر را از اجبار کردن عباس به فروش یا بخشیدن خانه منع کرد. هنگامی که عمر از این کار منصرف شد، عباس خانه‌اش را برای گسترش مسجد صدقه داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=227 وفاء‌الوفاء،‌ج۲، ص ۲۲۷-۲۲۸]</ref>

=== مساحت ===

در اثر این توسعه عرض مسجد از شرق به غرب بیش از 109 ذراع (در حدود54/30متر) و طول آن از شمال به جنوب به بیش از 140 ذراع (69/70متر) رسید و مسجد تا حدود 71% نسبت به ساختمان قبلی گسترش یافت.<ref>مدینه منوره، ص 82</ref>

=== مصالح ===

در معماری جدید از تنه نخل برای ستون‌ها، خشت برای دیوارها و گل برای بام و رواق های چهارگانه استفاده شد.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>

=== تخریب صفه ===

صفه، در شمال مسجد واقع بود و در اثر توسعه مسجد ویران شد.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>

=== ارتفاع سقف ===

در این بازسازی سقف مسجد به 11ذراع (5/48متر) و ارتفاع دیوار + پوشش 2ذارع (در حدود 1 متر) رسید.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>  

=== ستون‌های تازه ===

در این بازسازی سقف مسجد بالاتر برده شد و به تناسب آن ستون‌های جدیدی که از تنه درخت بود، جایگزین ستون‌های قدیمی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=81 عمارة المسجد النبوی، ص ۸۶]</ref>

=== ارتفاع دیوارها ===

دیوار اطراف بام مسجد به ارتفاع سه ذراع که پی آن از سنگ بود ساخته شد.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>

=== سنگفرش ===

زمین مسجد با سنگریزه هایی که از وادی عقیق آورده بودند پوشانده شد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%89_%D9%85%D9%86%D8%B0_%D8%A5%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A6%D9%87_%D8%AD%D8%AA%D9%89_%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%D9%83%D9%89.pdf&page=84 عمارة المسجد النبوی، ص ۸۹]</ref><ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۹۰-۹۱</ref>

=== روشنایی ===

قندیل های بزرگی برای مسجد تهیه شد<ref>وفاءالوفاباخباردارالمصطفی، ج2، ص 656، مدینه منوره، ص 83</ref>و در ایام اجتماع مردم مسجد را خوشبو می کرد<ref>وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی، ج 2، ص 596، مدینه منوره، ص 83</ref>

==ساخت در‌های جدید==

در این بازسازی سه باب دیگر به مسجد گشوده شد و مسجد جمعا دارای 6 باب شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=240 وفاء الوفاء، ج۲، ص ۲۴۰]</ref>

درهای جدید در دیوار شمالی، دیوار شرقی (باب النساء) و دیوار غربی (باب مروان و بعدا باب السلام) ساخته شدند.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>

 

عمر در بنای مسجد زینتی به کار نبرد و از به کار بردن رنگ های قرمز و زرد جلوگیری کرد.<ref>مدینه منوره، ص 83</ref>

گفته شده که در هنگام توسعه مسجد، در جانب شمال شرق مسجد جایی مانند یک تالار بزرگ ساخته شد و با ریگ‌های «عرصة الحمراء» فرش شد. عمر دستور داد که هر کس می‌خواهد در امور دنیا صحبت کند به آنجا برود تا در مسجد هیاهو نشود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=244 وفاء‌الوفاء، ج۲، ص 244]

</ref><ref>عمارة و توسعة المجسد النبوی الشریف عبر التاریخ، ص ۹۱</ref>