در حال ویرایش بازسازی مسجدالنبی (مهدی عباسی)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
'''بازسازی مسجدالنبی در عهد مهدی عباسی''' از سال ۱۶۲ق آغاز و در سال ۱۶۵ق به پایان رسید. در این بازسازی تنها قسمت شمالی [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] توسعه داده شد و مساحت مسجد به 100 ذراع رسید. در این توسعه برخی از خانه‌ها همچون منزل [[عبدالله بن مسعود]] و شرحبیل بن حسنه نیز به مسجد افزوده شد. در عهد مهدی عباسی ۲۴ دَر برای مسجد ساخته شد که غیر از چهار دَر اصلی، بقیه به مرور بسته شد.
بازسازی مسجدالنبی(دوره عباسیتوسعه مسجد فقط در دوره مهدی صورت گرفت اما تعمیرات و تغییرات جزئی در دوران خلفای دیگر نیز صورت گرفت.


جعفر بن سلیمان از طرف خلیفه، امیر مدینه و مامور توسعه و ابن عاصم و عبدالملک بن شبیب الغسانی از اهالی شام، معمار بازسازی مسجد النبی را برعهده گرفتند. در توسعه این دوره، از سنگ‌های رخام و مرمر استفاده گردید و مسجد با کاشی‌‌های معرق زینت داده شد. مقصوره [[بنی‌امیه|دوره اموی]] در زمان مهدی خلیفه عباسی، ویران و با سطح مسجد برابر شد و مقصوره جدیدی از چوب ساخته شد.  
==توسعه مسجددر دوره مهدی عباسی==
بازسازی مهدی در سال 162ه/79-778م آغاز شد و تا سال 165ه/82-781م ادامه یافت. در این زمان سلیمان بن علی والی مدینه بود. در این دوره مسجد با کاشی کاریهای معرق تزیین شد.<ref>مدینه منوره، ص 97</ref>


==زمان بازسازی==
===گسترش مساحت===
[[مهدی عباسی]] که در سال‌های ۱۵۸ تا ۱۶۹ق عهده‌دار خلافت بود، در سال 160ق پس از اعمال حج به مدینه رفت و دستور توسعه مسجد النبی را داد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمارة_المسجد_النبوى_منذ_إنشائه_حتى_نهاية_العصر_المملوكى.pdf&page=142 عماره المسجد النبوی، ص 142]</ref> بازسازی مسجد از سال 162ق آغاز و در سال 165ق پایان یافت.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref>  
برخی منابع توسعه مسجد را 100 ذراع <ref>مدینه منوره، ص 95</ref>و برخی دیگر 53 یا 55 ذراع ذکر کرده‌اند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 45</ref> گسترش مسجد تنها از سمت شمالی صورت گرفت.<ref>مدینه منوره، ص 95</ref><ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 45</ref>


== توسعه مسجد ==
ادغام خانه های اطراف
گسترش مسجد در دوره مهدی عباسی تنها از سمت شمالی صورت گرفت<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمسجد_النبوي_عبر_التاريخ.pdf&page=133 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۱۳۳-۱۳۴.]
؛[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=75 المدینه المنوره، ص 75]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=112 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 112]</ref>  و هرچه از دوره اموی در این سمت ساخته شده بود، ویران و از نو بازسازی شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=112 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 112]</ref> در این بازسازی خانه‌های [[ملیکه]]، [[شرحبیل بن حسنه]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[المسور بن مخرمه]] در مسجد ادغام شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمسجد_النبوي_عبر_التاريخ.pdf&page=133 المسجدالنبوی عبر التاریخ، ص۱۳۳.]
؛[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=112 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 112]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=294 وفاء‌الوفاء، ج۲، ص 294-296.]</ref>


=== معمار و ناظر بنا ===
در این بازسازی خانه‌های  ملیکه، شرحبیل بن حسنه، عبدالله بن مسعود، مسود بن مخرمه در مسجد ادغام شد.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی درطول تاریخ، ص 45</ref>
جعفر بن سلیمان از طرف خلیفه، امیر مدینه و مامور [[بازسازی مسجدالنبی|توسعه مسجد النبی]] شد. معماری نیز بر عهده عبدالله بن عاصم بن عمر بن عبدالعزیز و عبدالملک بن شبیب الغسانی از اهالی شام قرار گرفت. عبدالله بن موسی الحمصی نیز پس از وفات ابن عاصم، با عبدالملک همکاری کرد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=292 وفاء الوفاء، ج2، ص292.]</ref>


=== مصالح و تزیینات ===
ناظر بنا


در این دوره، بیشتر از سنگ‌های مرمر و رُخام استفاده شد. ستون‌ها بر پایه‌های مربعی‌شکل قرار داشتند. همه ستون‌ها پوشیده از رخام، سرستون‌ها طلاکاری شده و منقوش به فُسَیْفِسا (چیزی شبیه کاشی) بود. طاق‌ها و نیز دیوارهای شمالی و جنوبی با فسیفسا تزیین شده بود. دیوارهای شرقی و غربی، سفید و مُقَرْنَس (گچ‌بری شده) بودند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=114 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 114]</ref>
ناظر این معماری عبدالله بن عاصم بن عمربن عبدالعزیز و عبدالملک بن شبیب غسانی از اهالی شام بودند که پس از وفات ابن عاصم عبدالله بن موسی حمصی به جای وی به کار پرداخت.


در این دوره مسجد با کاشی‌کاری‌های مُعَرَّق تزیین شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page المدینه المنوره، ص 77.]</ref>
مصالح و تزیینات


== ویژگی‌های توسعه در دوره مهدی عباسی==
در این دوره، بیشتر از سنگ‌های مرمر و رخام استفاده شد. ستون‌ها بر پایه‌های مربع شکل قرار داشتند. همه ستون‌ها پوشیده از رخام، سرستون‌ها طلاکاری شده و منقوش به فسیفسا(چیزی شبیه کاشی) بود. طاق‌ها و نیز دیوارهای شمالی و جنوبی با فسیفسا تزیین شده بود. دیوارهای شرقی و غربی سفید و مقرنس بودند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 46</ref>
[[پرونده:پلان بازسازی مسجد دوره مهدی عباسی.jpg|چپ|بی‌قاب|450px|جایگزین]]


'''مساحت:''' برخی منابع توسعه مسجد را 100 ذراع <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=75 المدینه المنوره، ص 75]</ref>و برخی دیگر 53 یا 55 ذراع ذکر کرده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=112 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 112]</ref>
===رواق===


'''رواق‌ها:''' در این دوره، [[رواق|رواق‌های]] پنچ‌گانه شمالی عصر اموی که مشرف بر صحن بود، تخریب شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=75 المدینه المنوره، ص 75]</ref> پنج رواق در سمت جنوبی و شمالی، سه رواق در جهت شرقی و چهار رواق در طرف غربی از جمله رواق‌های ساخته شده در دوره مهدی بودند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=76 المدینه المنوره، ص 76]</ref>
* پنج رواق در جناح جنوبی
* پنج رواق در جناح شمالی
* سه رواق د رجهت شرقی
* چهار رواق درجهت غربی


'''ستون‌ها:''' در توسعه مسجد النبی در عهد مهدی عباسی، ۱۷ ستون در جهت موازی دیوار جنوبی و 18 ستون در جهت موازی دیوار شرقی و غربی ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=76 المدینه المنوره، ص 76]</ref>
===ستون===


'''دیوار و طاق‌ها:''' در این دوره، دیوارهای مشرف بر [[صحن]] در دیوار جنوبی و شمالی، یازده طاق و هر یک از دیوارهای شرقی و غربی دارای نوزده طاق بودند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=76 المدینه المنوره، ص 76]</ref>
* 17 ستون در جهت موازی دیوار جنوبی
* 18 ستون در جهت موازی دیوار شرقی و غربی


'''سایبان چوبی:''' در بالای طاق‌ها برای حفاظت از نور خورشید، سایبان چوبی نصب شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=114 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 114]</ref>
===دیوار و طاق‌ها===
دیوارهای مشرف بر صحن در دیوار جنوبی و شمالی دارای یازده طاق و در هر یک از دیوارهای شرقی و غربی دارای نوزده طاق بودند.


'''مقصوره:''' در این دوره مقصوره [[بنی‌امیه|دوران اموی]] از بین رفت و سطح آن با سطح مسجد یکسان شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:عمارة_المسجد_النبوى_منذ_إنشائه_حتى_نهاية_العصر_المملوكى.pdf&page=142 عماره المسجد النبوی، ص 142]</ref>مقصوره‌ای جدید از جنس چوب ساخته شد که به پهنای طول رواق اول بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمارة_و_توسعة_المسجد_النبوی_الشریف_عبر_التاریخ.pdf&page=115 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 115]</ref>
===سایبان چوبی===
در بالای طاق‌ها برای حفاظت از نور خورشید، سایبان چوبی نصب شد.


''' مئذنه:''' به نوشته برخی منابع، در این زمان، سه [[گلدسته|مئذنه]] دوره [[ولیدبن عبدالملک]] پابرجا بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref> بدین ترتیب مأذنه‌های شمال شرقی و شمال غربی مسجد در توسعه زمان مهدی که تنها در جهت شمال بود تخریب نشد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref>
===درها===
24 در برای مسجد ساخته شد. 8 باب در دیوار غربی، هشت باب در دیوار شرقی، چهار باب در دیوار شمالی و چهار باب در دیوار جنوبی(قبله). به نقل از منابع این درها به مرور بسته شد بطوریکه ابن جبیر تنها از چهار در اصلی مسجد نام می‌برد.


== درها ==
درهای دیوار قبله مخصوص ورود و خروج بود:
برای [[مسجد النبی]] 24 دَر ساخته شد. 8 باب در دیوار غربی، هشت باب در دیوار شرقی، چهار باب در دیوار شمالی و چهار باب در دیوار جنوبی(قبله).<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=76 المدینه المنوره، ص 76]</ref> به نقل از منابع این درها به مرور بسته شد به‌طوری که ابن جبیر تنها از چهار دَر اصلی مسجد یعنی [[باب السلام (درب مسجدالنبی)|باب السلام]]، [[باب الرحمه (درب مسجدالنبی)|باب الرحمه]]، [[باب جبرئیل]] و [[باب النساء|باب النسا]] نام می‌برد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=77 المدینه المنوره، ص 77]</ref>


علاوه بر این درها، دَرِ کوچکی [[خوخه عمر|(خوخه) منسوب به آل عمر]]  در دیوار جنوبی سمت چپ [[محراب]] قرار داشت که در این دوره بسته شد و پس از ساخته شدن مقصوره جدید به شکل پنجره درآمد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=295 وفاءالوفا، ج2، ص 295]</ref>
* دری که امرا و سلاطین از آن وارد می‌شدند و در ناحیه خانه مروان قرار داشت
* در سمت چپ دیوار قبله که از آن وارد مقصوره می‌شدند
* در راست دیوار قبله(باب بیت القنادیل)
* دری در سمت قبله مسجد، که سلطان از آن وارد مقصوره می‌شد
* در کوچک(خوخه) عمر د ردیوار جنوبی سمت چپ محراب که به پنجره تبدیل شد. و این پس از ساختن مقصوره چوبی جدید در دوره مهدی است.


==جستارهای وابسته==
===مقصوره===
* [[بازسازی مسجدالنبی]]
در این دوره مقصوره دوران اموی از بین رفت و سطح آن با سطح مسجد یکسان شد.<ref>مدینه منوره، ص 96</ref> مقصوره‌ای جدید از جنس چوب ساخته شد که به پهنای طول  رواق اول بود.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 46</ref>
* [[بازسازی مسجدالنبی (دوره عباسی)]]


==پانویس==
===مأذنه===
{{پانویس}}
 
==منابع==
{{منابع}}
 
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
 
* '''عماره المسجد النبوی منذ انشائه حتی نهایه العصر المملوکی'''، محمد هزاع الشهری، قاهره، مکتبه القاهره للکتاب، 2001.
 
* '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.
 
* '''المسجدالنبوی عبر التاریخ'''، محمد سید الوکیل، دار المجتمع للنشر و التوزیع، جده، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
 
* '''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001.
 
[[رده:بازسازی مسجدالنبی]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

این صفحه عضوی از یک ردهٔ پنهان است: