در حال ویرایش برائت از مشرکان (بخش)

==برائت از مشرکان پس از انقلاب اسلامی==

مراسم برائت از مشرکان در نخستین حج‌گزاری ایرانیان پس از پیروزی انقلاب به سال 58، با راهپیمایی آرام در [[مدینه]] برگزار شد و به تدریج به شکل راهپیمایی اعتراضی درآمد.

شماری فراوان از حاجیان ایرانی و غیر ایرانی، با هماهنگی [[دولت سعودی]] در مکان‌هایی گرد آمده، با سردادن شعارهایی، بیزاری خود را از شرک و طاغوت‌های زمان اعلان و مسلمانان را به اتحاد و برادری دعوت می‌کردند. اما در پی نزدیکی دولت عربستان سعودی به [[آمریکا]]، برگزاری این مراسم با وجود هماهنگی دولت‌های [[ایران]] و عربستان، با دشواری‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو شد.<ref>نک: چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی، ص88-89.</ref> بدعت‌آمیز دانستن آیین برائت از سوی پیروان [[محمد بن عبدالوهاب]] نیز مانعی دیگر بر سر راه برائت از مشرکان شمرده شده است.<ref>مروری بر روابط ایران و عربستان در دو دهه اخیر، ص34.</ref>

===راهپیمایی وحدت در سال 1360===

در پی همین محدودیت‌ها، در [[راهپیمایی وحدت]] به سال 1360ش. در مدینه، نیروهای سعودی به حاجیان ایرانی حمله‌ور شدند. در این سال، [[ملک خالد بن عبدالعزیز]]، پادشاه عربستان سعودی، در نامه‌ای به امام خمینی، نظر دانشوران حجاز درباره فردی بودن حج را اعلام کرد و برپایی تظاهرات در ایام حج را [[بدعت]] و مزاحمتی برای دیگر حاجیان برشمرد.<ref>روزنامه جمهوری اسلامی، سال سوم، ش682.</ref>

امام خمینی در پاسخ، ضمن دعوت کشورهای اسلامی به اتحاد، نفاق و اختلاف را منشا همه گرفتاری‌های مسلمانان دانست و با اشاره به نقش تاریخی [[حرمین شریفین]] به عنوان مرکز عبادی سیاسی مسلمانان، جرم شناختن آیین برائت از مشرکان در مکه را نتیجه کج‌فهمی‌ها، غرض‌ورزی‌ها و تبلیغات گسترده ابرقدرت‌ها دانست.<ref>صحیفه امام، ج15، ص290.</ref>

===حج خونین===
{{اصلی|جمعه خونین}}
از سال 1362ش. برگزاری آیین برائت از مشرکان بر دامنه کشمکش‌ها افزود؛ ولی در بیشتر موارد، مشکلات با مذاکره و پیگیری دو طرف حل و فصل می‌شد. این اختلاف‌ها تا 1366ش. ادامه یافت. در آن سال، با وجود هماهنگی کامل مقام‌های ایرانی و سعودی در برگزاری مراسم برائت در بعد از ظهر ششم [[ذی‌حجه]] 1407ق. در مکه، <ref>نک: آن سوی حج خونین، ص13-20.</ref>  لحظاتی در پی آغاز مراسم و سخنرانی سرپرست حجاج، نیروهای پلیس عربستان با سلاح‌های سرد و گرم و با همراهی برخی افراد دارای لباس شخصی که بر بام ساختمان‌ها مستقر بودند، به حاجیان حمله کردند.<ref>آن سوی حج خونین، ص15-20.</ref> 

بر پایه اطلاعیه رسمی وزارت امور خارجه ایران، در این حملات 366 تن شهید، اسیر و مفقود شدند و بعدها آمار کشته‌شدگان به 400 تن رسید.<ref>کیهان، 12/5/1366؛ گل‌واژه‌های حج و عمره، ص112.</ref> این رویداد که سبب شد تا این روز به [[جمعه خونین|جمعه خونین مکه]] شهرت یابد، واکنش بسیار سخت امام خمینی را در پی داشت.<ref>صحیفه امام، ج20، ص349-350، 391؛ ج21، ص74.</ref>

پس از این حادثه، روابط ایران و [[عربستان]] و نیز اعزام حاجیان ایرانی به مدت چهار سال قطع شد.<ref>کیهان، 26/5/1366؛ عربستان سعودی، ص126.</ref>

===بعد از رحلت امام خمینی(ره)===

با رحلت امام خمینی، [[آیت‌الله خامنه‌ای]] از آغاز رهبری خویش، بر مواضع بنیان‌گذار انقلاب اسلامی درباره ابعاد سیاسی حج، از جمله اعلان برائت از مشرکان، تاکید ورزید و آن را فرصتی برای رویارویی با نقشه‌های استکبار و [[صهیونیسم]] برشمرد.<ref>نک: صحیفه حج، ج2، ص172-173، 203.</ref>

با وجود از سرگیری روابط ایران و عربستان به سال 1370ش. و اعزام حاجیان، پیشگیری سعودی‌ها از برگزاری مراسم برائت در این دوره نیز ادامه یافت و برپایی آن در این سال‌ها با دشواری‌هایی مواجه شد. به سال 1370ش. این مراسم در مقابل [[بعثه جمهوری اسلامی]] در مکه<ref>سیمای حج در سال 70، ص190.</ref> برگزار گشت.<ref>کیهان، 30/3/1370.</ref>
به سال 1371ش. برابر با ششم ذی‌حجه 1412 ق. این مراسم مانند سال پیش با شکوه فراوان انجام شد.<ref>نک: با کاروان ابراهیم، ص113-145.</ref>

===مراسم برائت در سال‌های اخیر===
از سال 1372ش. به سبب مخالفت سخت عربستان و تجهیز نیروی نظامی در محل برگزاری مراسم، <ref>مروری بر روابط ایران و عربستان، ص95، 97.</ref> برگزاری راهپیمایی برائت از مشرکان در مکه حذف و با موافقت رهبر انقلاب، این مراسم ابتدا در [[منا]]<ref>با کاروان عشق، ص171-173.</ref> و سال‌های بعد در [[عرفات]]<ref>صحیفه حج، ج2، ص230.</ref> برگزار شد. از آن پس، آیین برائت همه ساله با پیام رهبر جمهوری اسلامی ایران و با حضور شخصیت‌های دینی و سیاسی و‌ اندیشمندان کشورهای اسلامی در عرفات برگزار می‌گردد.

در سال‌های اخیر، این مراسم صبح [[روز عرفه]] در محل [[بعثه]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، در صحرای عرفات، با شعارهایی همچون «مرگ بر اسرائیل»، «مرگ بر آمریکا»، «یا ایها المسلمون اتّحدوا اتّحدوا»، و «تفرقه و اختلاف پیروی از شیطان است» از سوی حاجیان ایرانی و غیر ایرانی در پی تلاوت آیاتی از [[قرآن کریم]] آغاز می‌شود و در ادامه، سرپرست حاجیان ایرانی، پیام رهبر جمهوری اسلامی ایران را به دو زبان فارسی و عربی می‌خواند. در پایان نیز قطعنامه‌ای خوانده می‌شود و زائران پس از هر بند، تکبیرگویان آن را تایید می‌کنند.<ref>حج27، ص324؛ حج25، ص294-301؛ حج29، ص162-172.</ref>