در حال ویرایش بسمله (بخش)

==بسمله در قرآن==

{{قلم رنگ|سبز|﴿بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم﴾}} در آغاز همه سوره‌های قرآن جز [[سوره توبه|توبه]] و نیز در آیه 30 [[سوره نمل|نمل]] در گزارش آغاز نامه [[سلیمان]] به [[ملکه سبا]] و در مجموع 114 بار به کار رفته است.

مفسران در تبیین سبب نیامدن بسمله در آغاز سوره توبه، اختلاف نظر دارند. بسیاری به گزارش از [[علی(ع)]] نیامدن آن را به سبب ناسازگاری مضمون آیات آغازین درباره [[برائت از مشرکان]] با رحمت و امان موجود در بسمله می‌دانند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج2، ص37؛ مجمع البیان، ج5، ص4؛ الاتقان، ج1، ص177.</ref> 

برخی بر این باورند که سوره‌های [[سوره انفال|انفال]] و توبه به‌سبب داشتن موضوعی مشابه، همچون یک سوره‌اند.<ref>مجمع البیان، ج5، ص4.</ref> در منابع پاره‌ای توجیهات دیگر نیز برای نیامدن بسمله در آغاز سوره توبه آمده است.<ref>نک: الفتوحات المکیه، ج1، ص83؛ المستدرک، ج2، ص330؛ مجمع البیان، ج5، ص4؛ التفسیر الکبیر، ج15، ص521-522.</ref> 

تعبیر {{قلم رنگ|سبز|﴿بسم الله﴾}} نیز یک‌بار در آیه 41 [[سوره هود]] در گزارش فرمان [[نوح(ع)]] به همراهان مؤمن خویش و حیوانات گزینش شده برای سوار شدن بر کشتی به‌کار رفته است.

افزون بر این، در قرآن عباراتی دیگر مربوط به بسمله مانند {{قلم رنگ|سبز|﴿فَاذْکُرُوا اسْمَ اللهِ عَلَیْها﴾}} ([[سوره حج]]، آیه 36؛ نیز نک: [[سوره انعام]]، آیات 118-119؛ نیز 121، 138؛ [[سوره مائده]]، آیه 4) در دستور به یاد کردن از نام خدا هنگام [[ذبح]] یا [[صید]] و (اقرا بِاسمِ رَبِّک) ([[سوره علق]]، آیه 1) در فرمان خداوند به [[پیامبر(ص)]] برای خواندن به نام صاحب خدای خویش آمده است که در نوشته‌های اسلامی از آن با عنوان عام «تَسمِیه» (گفتن نام خدا) یاد می‌شود.<ref>المجموع، ج1، ص344؛ نک: فتح العزیز، ج3، ص316.</ref> 

بسمله کامل‌ترین مصداق آن به‌شمار می‌آید. کاربرد غیر قرآنی بسمله در آغاز گفته‌ها و نوشته‌ها از روزگار پیامبر(ص) و برای نمونه در آغاز نامه‌های ایشان به سران قبایل و کشورها رواج یافت.<ref>نک: الزینه، ص169؛ تاریخ طبری، ج2، ص395.</ref>