در حال ویرایش بیتوته (بخش)

===بیتوته شب‌های ایام تشریق در منا===

امامیان،<ref>المختصر النافع، ص96؛ الجامع للشرائع، ص217-218؛ تحریر الاحکام، ج2، ص7-8.</ref>  شافعیان،<ref>الام، ج2، ص236؛ مختصر المزنی، ص68-69؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>  مالکیان<ref>المدونة الکبری، ج1، ص411؛ مواهب الجلیل، ج4، ص16، 188؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص48.</ref> و حنبلیان<ref>المغنی، ج3، ص473.</ref> به پشتوانه احادیث،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص167، 192؛ الکافی، ج4، ص514؛ السنن الکبری، ج5، ص153.</ref>  بیتوته شب‌های یازدهم و دوازدهم<ref>تحریر الاحکام، ج2، ص7؛ کتاب الحج، ج5، ص376، 381.</ref> ذی‌حجه از شب‌های [[ایام تشریق]] را در سرزمین منا واجب دانسته‌اند.

بیتوته در منا به معنای توقف شبانه در آن است و خواب یا بیدار بودن یا انجام دادن کاری ویژه در آن‌جا شرط نیست.<ref>تحریر الاحکام، ج2، ص8؛ قواعد الاحکام، ج1، ص446؛ بحار الانوار، ج84، ص145.</ref> شماری از فقیهان امامی به وجوب نیت در بیتوته منا تصریح کرده‌اند.<ref>کفایة الاحکام، ج1، ص357؛ مستند الشیعه، ج13، ص32.</ref>

مقدار بیتوته واجب به پشتوانه احادیث<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص478، 553؛ التهذیب، ج5، ص258.</ref> و سیره پیامبر(ص)<ref>اعانة الطالبین، ج2، ص345.</ref> به باور امامیان از غروب آفتاب تا نیمه شب<ref>المقنع، ص287؛ المبسوط، طوسی، ج1، ص378؛ قواعد الاحکام، ج1، ص446.</ref> و به باور بیشتر فقیهان اهل سنت، بخش اعظم شب است.<ref>المدونة الکبری، ج1، ص411؛ الشرح الکبیر، ابن قدامه، ج3، ص480؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>

حنفیان به پشتوانه برخی روایات،<ref>صحیح البخاری، ج2، ص167، 192.</ref>  بیتوته این شب‌ها را در منا مستحب شمرده‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص24-25.</ref>

به روایتی، عباس از پیامبر(ص) اجازه خواست تا به سبب سقایت حجاج، شب‌های تشریق را در منا نماند و رسول خدا به او اجازه داد که چنین کند.<ref>سنن ابن ماجه، ج2، ص1019؛ السنن الکبری، ج5، ص153.</ref>

بیشتر فقیهان به پشتوانه این روایت و احادیث دیگر، ترک بیتوته در منا را جایز ندانسته و تنها مواردی چون آب‌رسانی به حاجیان و [[شتربانی]] را استثنا کرده‌اند.<ref>مسند احمد، ج5، ص450؛ مغنی المحتاج، ج1، ص506؛ نک: الفقه الاسلامی، ج3، ص2265-2266.</ref> اما حنفیان تجویز پیامبر(ص) را دلیل واجب نبودن بیتوته در منا دانسته‌اند.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص24-25.</ref>

به باور فقیهان امامی، به پشتوانه احادیث،<ref>الکافی، ج4، ص514؛ التهذیب، ج5، ص258.</ref>  اگر حج‌گزار نتواند در شب‌های یازدهم و دوازهم ذی‌حجه در منا بیتوته کند، باید همین شب‌ها را در مکه به شب زنده‌داری و عبادت بگذراند.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص356؛ الدروس، ج1، ص459.</ref> برخی حدّ واجب از این عبادت را تا نیمه شب دانسته و موارد اضطراری مانند خوردن و آشامیدن یا چیره شدن خواب بر انسان را استثنا کرده‌اند.<ref>الدروس، ج1، ص459.</ref>

اگر حج‌گزار بیتوته در منا را به‌گونه کامل انجام ندهد، به باور مشهور فقیهان امامی، برای هر شب، قربانی‌کردن یک گوسفند به عنوان [[کفاره]] بر او واجب می‌شود.<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص356؛ المهذب البارع، ج2، ص215؛ جواهر الکلام، ج20، ص4.</ref>

به باور فقیهان مالکی،<ref>مواهب الجلیل، ج4، ص16، 188؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص49.</ref>  شافعی<ref>المجموع، ج8، ص247.</ref> و شماری از فقیهان امامی<ref>المقنعه، ص421؛ المراسم العلویه، ص114؛ نک: جواهر الکلام، ج20، ص4.</ref> برای یک یا چند شب، تنها قربانی‌کردن یک گوسفند بر او واجب می‌شود. البته در منابع فقه شافعی‌ آرایی دیگر نیز یاد شده است.<ref>نک: الام، ج2، ص236؛ المجموع، ج8، ص247.</ref>

اندکی از حنبلیان بر پایه روایتی از [[احمد بن حنبل]]، بیتوته نکردن در [[شب‌های تشریق]] در منا را موجب کفاره ندانسته‌اند.<ref>المغنی، ج3، ص474.</ref> ولی باور مشهور آن‌ها وجوب قربانی‌کردن گوسفند به عنوان کفاره در این فرض است.<ref>الشرح الکبیر، ج3، ص479؛ کشاف القناع، ج2، ص592؛ مطالب اولی النهی، ج2، ص433.</ref>

پشتوانه وجوب کفاره، احادیثی از [[امام صادق(ع)]]<ref>الکافی، ج4، ص514؛ التهذیب، ج5، ص257-259.</ref> و [[ابن‌عباس]]<ref>سنن الدارقطنی، ج2، ص215؛ المغنی، ج3، ص474.</ref> است.

به باور شماری از فقیهان امامی، به پشتوانه احادیث<ref>الکافی، ج4، ص515؛ التهذیب، ج5، ص259؛ الاستبصار، ج2، ص294.</ref> بر حج‌گزاری که پس از [[طواف]] در مکه پیش از رسیدن به منا در راه بیتوته کند، کفاره‌ای واجب نیست.<ref>کشف اللثام، ج6، ص240؛ الحدائق، ج17، ص299.</ref> نیز به باور فقیهان امامی<ref>النهایه، ص268-269؛ قواعد الاحکام، ج1، ص446؛ الدروس، ج1، ص458.</ref> و اهل سنت<ref>فتح العزیز، ج7، ص396؛ فتح الوهاب، ج1، ص255؛ الشرح الکبیر، ابوالبرکات، ج2، ص49.</ref> بیتوته واپسین شب ایام تشریق یعنی شب سیزدهم هم بر برخی از حج‌گزاران واجب است؛ از جمله آن‌ها که در حال [[احرام]] از مباشرت جنسی یا [[صید]] خودداری یا در روز دوازدهم از منا به سوی مکه کوچ نکرده‌اند.