در حال ویرایش بیتوته در منا (فتاوای مراجع)

{{مقاله فقهی۲
| بیتوته در منا|بیتوته در منا}}
==حکم==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1220
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [[واجب]] است بر حاج که شب یازدهم [[ذیحجه|ذی‌حجه]] و شب دوازدهم را در [[منا]] بیتوته کند؛ یعنی در آنجا بماند از غروب آفتاب تا نصف شب. {{توضیح مساله|1220|
* '''بهجت:''' تا ما بعد نصف شب.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و مکارم:''' می‌تواند از سر شب تا بعد از نیمه شب و یا از قبل از نیمه شب تا طلوع فجر در آنجا بماند.
* '''خامنه‌ای:''' بعید نیست که بیتوته کردن در نیمه دوم شب نیز [[جایز]] باشد.
* '''زنجانی:''' حاجی مخیر است بین «بیتوته نیمه اول شب» و بین «اصباح» یعنی باید از غروب تا نیمه شب در منا به سر برد و یا اینکه هنگام طلوع فجر، در منا حضور داشته باشد.
* '''سبحانی:''' می‌تواند از سر شب تا نیمه آن در منا بماند یا اینکه اگر نصف اول در منا نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر به منا بیاید تا فجر طلوع کند.
* '''فاضل:''' و بعید نیست که بتوان به نیمه دوم شب اکتفا کرد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1220}}
|}
==کسانی که باید بیتوته کنند==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1221
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' چند طایفه باید در شب سیزدهم نیز تا نصف شب بمانند:
اول ـ کسی که صید کرده است در [[احرام]]، و [[احتیاط واجب]] آن است که اگر [[صید]] را گرفته باشد و نکشته باشد شب سیزدهم را بماند، {{توضیح مساله|1221|
* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' کسی که در حال احرام از [[شکار]] خودداری نکرده واجب است شب سیزدهم را نیز در [[منا]] بماند.
* '''گلپایگانی:''' متعرّض این فرع مسئله نشده‌اند.
}}لیکن غیر از صید کردن چیزهای دیگر که از صید بر محرم [[حرام]] است، مثل خوردن گوشت صید و نشان دادن صید به صیاد و غیر آن را اگر اجتناب نکرده واجب نیست [[بیتوته]] شب سیزدهم.
دوم ـ کسی که [[نزدیکی با زن]] کرده در احرام؛ {{توضیح مساله|1221|
* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' بنا بر احتیاط کسی که با زن نزدیکی کرده باید شب سیزدهم را در منا بماند.
* '''صافی، گلپایگانی:''' کسی که از [[تمتع]] از زن‌ها اجتناب نکرده.
}}چه در قُبُل و چه در دُبُر و چه با زن خود یا اجنبیه، ولی غیر از جماع، کارهای دیگر مثل بوسیدن و لمس و غیر آن را اگر اجتناب نکرده، واجب نمی‌شود بیتوته شب سیزدهم.
سوم ـ کسی که در روز دوازدهم کوچ نکرد از منا و غروب شب سیزدهم را 
درک کرد. {{توضیح مساله|1221|
* '''زنجانی:''' یعنی هنگام پنهان شدن قرص خورشید، در منا باشد، بلکه حوالی غروب که خورشید، زرد رنگ است در منا باشد.
* '''سبحانی، سیستانی:''' که در این صورت باید تا طلوع فجر در منا باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1221}}
|}
==کسانی که لازم نیست بیتونه کنند==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1222
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' چند طایفه‌اند که واجب نیست در شب‌های یازدهم و دوازدهم و سیزدهم در [[منا]] بمانند: {{توضیح مساله|1222|
* '''زنجانی:''' اول: کسانی ‌که نتوانند [[بیتوته]] کنند. دوم: کسانی ‌که بیتوته بر آنها مشقت شدید داشته باشد. سوم: کسانی ‌که شرعاً موظفند آن شب را در خارج منا به سر ببرد ـ مانند طبیب یا پرستاری که باید در بیمارستان [[مکه]] باشد و مأمورینی که باید در خارج منا به تأمین نیازهای حجاج بپردازند ـ. چهارم: کسانی ‌که شب یازدهم و یا شب دوازدهم برای اعمال واجب مکه، به مکه می‌روند، پس اگر انجام اعمال مکه و مقدمات آن تمام شب را فرا گرفت بیتوته را ترک می‌کنند والاّ باید هنگام طلوع فجر در منا حضور یابند، مگر در صورتی که بعد از غروب از منا خارج شده و پس از اعمال مکه به سوی منا بازگشته‌اند، چنین افرادی پس از اینکه از محدوده مکه قدیم خارج شدند می‌توانند ـ ولو بدون عذر ـ در بین راه بیتوته کنند، ترک بیتوته در مورد اول و دوم، [[کفاره]] دارد و در مورد سوم و چهارم کفاره ندارد.
* '''سبحانی:''' معمولاً به جز مورد اول و پنجم امروزه بسیار به ندرت ممکن است مورد ابتلا باشد.
}}
اول ـ بیماران و پرستاران آنها و دیگر کسانی ‌که برای آنها مشقت داشته باشد ماندن، به هر عذری که باشد.
دوم ـ کسانی ‌که ترس آن دارند که اگر شب را بمانند مال آنها در مکه از بین می‌رود، به شرطی که مال مُعتَدٌّ به باشد. {{توضیح مساله|1222|
* '''تبریزی، خویی:''' کسی که در صورت بیتوته نمودن بر جان یا مال خود بترسد.
* '''سیستانی:''' کسی که در صورت بیتوته نمودن در منا بر جان یا مال یا آبروی خود بترسد.
}}
سوم ـ شبان‌هایی که احتیاج دارد حیوانات آنها به چرانیدن در [[شب]]. {{توضیح مساله|1222|
* '''خویی:''' طائفه سوم و چهارم استثناء نشده‌اند و در طائفه اول بنا بر احتیاط کفاره لازم است.
* '''سبحانی، مکارم:''' به طوری که ترک آن موجب ضرر یا زحمت شدید باشد.
* '''سیستانی:''' طایفه سوم مستثنی نیست، مگر اینکه داخل در طایفه اول باشد.
}}
چهارم ـ کسانی ‌که متکفل آب دادن به حجاج هستند در مکه. {{توضیح مساله|1222|
* '''تبریزى:''' در استثنای این طایفه تأمّل است.
* '''سبحانی:''' کسانی که برای تدارک نیازهای ضروری حجاج ناچارند در مکه بمانند.
* '''مکارم:''' یا متکفل سایر کارهای لازم برای حجاج هستند.
}}
پنجم ـ کسانی ‌که شب را در مکه {{توضیح مساله|1222|
* '''بهجت:''' به نُسُک حج؛ از قبیل [[طواف]] و [[سعی]] علی الأحوط والاّ رجوع به منا نماید و مشغول به سایر عبادات نشود مگر در صورت خروج از منا بعد از نصف شب علی الأحوط، و از امور ضروریه مذکوره، نوم غالب است.
* '''تبریزى، خویی:''' کسی که در مکه تمام شب و یا باقیمانده از شب، اگر بعد از دخول در شب از منا خارج شده و مشغول به [[عبادت]] بوده، به جز حاجت ضروری؛ مانند خوردن و آشامیدن و تطهیر و امثال آنها کار دیگری نداشته.
* '''زنجانی:''' و به اعمال مکه ( طواف حج و سعی و [[طواف نساء]]) مشغول باشند و انجام عبادات [[مستحب]] مانند طواف و [[دعا]] و نگاه به کعبه مجوز ترک بیتوته نمی‌باشد.
* '''سبحانی:''' در [[مسجدالحرام]].
* '''سیستانی:''' کسی که از منا، اول شب یا پیش از آن، بیرون رفته و در مکه در تمام مدت نیمه دوم شب تا طلوع فجر، به جز اندک زمانی که برای حوائج ضروری مانند خوردن و آشامیدن و امثال آن لازم است، مشغول به عبادت شده و اشتغال به آن، او را از برگشتن به منا بازداشته است.
}}بیدار باشند و به عبادت مشغول باشند تا صبح و کار دیگر جز آن نکنند، مگر کارهای ضروری؛ از قبیل خوردن و آشامیدن به قدر احتیاج و تجدید وضو. {{توضیح مساله|1222|
* '''تبریزى، خویی:''' این طایفه را نیز از وجوب بیتوته استثنا کرده‌اند و آن این است: کسی که طواف خانه خدا را نموده و به عبادت خود باقی مانده و سپس از مکه خارج شده و از عقبه مدنیین گذشته باشد، چنین شخصی می‌تواند در راه بیتوته کند و به منا نیاید.
* '''سبحانی:''' و [[احتیاط مستحب]] این است که عبادت خود را به طواف و نماز طواف اختصاص دهند.
* '''سیستانی:''' طایفه دیگر کسی است که از مکه به قصد منا خارج شده و از عقبه مدنیین گذشته باشد که در این صورت می‌تواند در راه پیش از رسیدن به منا بخوابد ولی اگر منزل او بعد از عقبه مدنیین باشد نمی‌تواند در منزلش بخوابد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1222}}
|}
==وجوب بیتوته بر کسانی که از صید و زن اجتناب نکرده باشد==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1223
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسی که در احرام [[عمره تمتع]] از [[صید]] و زن {{توضیح مساله|1223|
* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' بنا بر احتیاط.
* '''زنجانی:''' یعنی از [[نزدیکی با زن]] اجتناب نکرده.
}} اجتناب نکرده باید شب سیزدهم بماند و این حکم اختصاص به [[احرام]] حج ندارد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1223}}
|}
==مقدار وجوب بیتوته==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1224
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' مقدار [[شب]] که واجب است در این سه شب بیتوته کرد، از اول شب است تا نصف آن ،{{توضیح مساله|1224|
* '''بهجت:''' تا ما بعد نصف شب.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و مکارم:''' می‌تواند از سر شب تا بعد از نیمه شب و یا از قبل از نیمه شب تا طلوع فجر در آنجا بماند.
* '''خامنه‌ای:''' بعید نیست که بیتوته کردن در نیمه دوم شب نیز جایز باشد.
* '''زنجانی:''' حاجی مخیر است بین «بیتوته نیمه اول شب» و بین «اصباح» یعنی باید از غروب تا نیمه شب در [[منا]] به سر برد و یا اینکه هنگام طلوع فجر، در منا حضور داشته باشد.
* '''سبحانی:''' می‌تواند از سر شب تا نیمه آن در منا بماند یا اینکه اگر نصف اول در منا نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر به منا بیاید تا فجر طلوع کند.
* '''فاضل:''' و بعید نیست که بتوان به نیمه دوم شب اکتفا کرد.
}} پس کسی که از غروب بیتوته کرد در منا تا نیمه شب مانع ندارد بعد از آن بیرون برود، و احتیاط مستحب آن است که پیش از طلوع صبح وارد [[مکه]] نشود.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1224}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1225
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسی که در اول شب بی‌عذر در منا نبود، [[احتیاط واجب]] آن است که قبل از نیمه شب برگردد و تا [[صبح]] بماند. {{توضیح مساله|1225|
* '''بهجت:''' اگر حاجی ساعتی از اوایل شب بیتوته در منا را درک نکند کفاره ندارد و احتیاطاً قسمت دوم را در منا بماند. 
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و مکارم:''' با ترک نیمه اول؛ چه با عذر باشد چه بی‌عذر، بیتوته نیمه دوم را باید درک کند.
* '''خامنه‌ای:''' واجب است.
* '''زنجانی:''' کافی است که طلوع فجر را در منا درک کند.
* '''سبحانی:''' اگر از اول شب در منا نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر در منا باشد و اصباح نماید.
* '''صافی، گلپایگانی:''' واجب است برگردد و در صورتی که بدون عذر قسمتی از اول شب را در منا نبوده احتیاط در پرداخت کفاره ترک نشود.
* '''فاضل:''' بیتوته شب در منا، نسبت به نیمه اول یا دوم شب واجب تخییری است، لذا اگر از روی عذر هم نیمه اول شب در منا نباشد، باید نیمه دوم را در منا بیتوته کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1225}}
|}
==نحوه تعیین نیمه شب==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1226
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' نیمه شب را باید از اول غروب تا طلوع آفتاب حساب کنند، بنا بر [[احتیاط واجب]] ،{{توضیح مساله|1226|
* '''بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سبحانی، سیستانی، صافی، فاضل و مکارم:''' نیمه شب در منا از غروب آفتاب تا طلوع فجر حساب می‌شود
* '''زنجانی:''' برای بیتوته نیمه اول شب، راه احتیاط در این است که شب از غروب شرعی تا طلوع آفتاب حساب شود و برای بازگشتن قبل از نیمه شب به منا، احتیاط در این است که شب از استتار قرص تا طلوع فجر حساب شود.
* '''نوری:''' بنا بر احتیاط واجب از غروب شرعی تا طلوع آفتاب حساب شود.
}} و احتیاط آن است که از مغرب شرعی حساب کنند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1226}}
|}
==وجوب نیت برای بیتوته==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1227
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' بیتوته در منا از [[عبادات]] است و باید با [[نیت خالص]] برای [[اطاعت]] خداوند به جا آورد. {{توضیح مساله|1227|
* '''سیستانی:''' بلکه برای [[تذلل]] در پیشگاه خداوند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1227}}
|}
==عدم جایگزینی بیتوته با عبادات==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1228
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' جایز نیست در غیر [[مکه]] {{توضیح مساله|1228|
* '''سبحانی:''' [[مسجدالحرام]].
}}مشغول عبادت شود و به منا نرود، حتی در بین راه [[منا]] و [[مکه]] به [[احتیاط واجب]]. {{توضیح مساله|1228|
* '''بهجت، تبریزی و خویی:''' کسی که [[طواف]] خانه خدا را نموده و در [[عبادت]] خود باقی مانده سپس از مکه بیرون رفته و از عقبه مدنیین گذشته باشد، چنین شخصی می‌تواند در راه بیتوته نماید و لازم نیست خود را به منا برساند. 
* '''تبریزى، خویی:''' بنا بر احتیاط در مکه قدیمه بماند.
* '''زنجانی:''' همچنان‌که برای انجام عبادات [[مستحب]] در مکه ـ مانند طواف مستحب و [[نماز]] و [[قرائت قرآن]] و [[دعا]] ـ نمی‌تواند بیتوته را ترک کند و اگر ترک کند باید یک گوسفند قربانی کند.
* '''سیستانی:''' نظر ایشان در مسئله 1222 ذیل طایفه پنجم گذشت.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1228}}
|}
==کفاره ترک بیتوته==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1229
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسی که ترک کند [[بیتوته]] به منا را، در شبی که [[واجب]] است بماند، برای هر شبی یک گوسفند باید [[قربانی]] کند. {{توضیح مساله|1229|
* '''سبحانی:''' کسی که عمداً بیتوته در منا را ترک کند باید برای شب اول یک گوسفند قربانی کند و اگر شب دوم و سوم هم عمداً نبود به [[احتیاط واجب]] برای هر کدام یک گوسفند قربانی کند.
* '''مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1229}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1230
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' فرقی نیست در واجب بودن قربانی بین آنکه از روی علم و عمد باشد یا از روی [[نسیان]] باشد یا از روی ندانستن مسئله. {{توضیح مساله|1230|
* '''بهجت، تبریزی، خویی، سیستانی، صافی و گلپایگانی:''' احتیاط این است که در صورت فراموشی و یا ندانستن حکم نیز یک گوسفند [[کفاره]] بدهد.
* '''خامنه‌ای:''' و یا معذور و یا غیر معذور و تفاوت نداشتن مبنی بر احتیاط است.
* '''سبحانی:''' در صورت جهل و نسیان کفاره ندارد. 
* '''فاضل:''' ثبوت کفاره در جاهل و ناسی و معذور مبنی بر [[احتیاط]] است.
* '''مکارم:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] در همه صور.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1230}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1231
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسانی ‌که در [[مکه]] تا صبح به [[عبادت]] مشغول بودند و نیامده‌اند به [[منا]]، [[قربانی]] بر آنها واجب نیست. {{توضیح مساله|1231|
* '''زنجانی:''' برای ترک بیتوته، قربانی واجب است مگر در چند مورد: الف) کسانی ‌که برای انجام اعمال واجب [[مکه]]، [[بیتوته]] را ترک کرده‌اند؛ ب) کسانی ‌که از بیتوته عاجزند؛ ج) کسانی ‌که شرعاً موظفند خارج منا باشند؛ د) کسانی ‌که در منا بوده ولی در این ماندن [[قصد قربت]] یا قصد انجام مناسک [[حج]] نداشته‌اند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1231}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1232
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' چهار طایفه‌ای که در مسئله 1222 گفته شد واجب نیست در منا بمانند، در صورتی که نماندند باید برای هر شب یک گوسفند کفاره [[قربانی]] کنند {{توضیح مساله|1232|
* '''بهجت، صافی و گلپایگانی:''' بنا بر احتیاط باید کفاره بدهد.
* '''تبریزى:''' بنا بر احتیاط، بر معذور و شبان و متکفّل آب. و نسبت به بقیه طوایفی که بر آنها واجب نیست، در صورت ترک [[کفاره]] لازم نیست.
* '''خویی:''' بنا بر احتیاط در مکه قدیمه بماند.
* '''زنجانی:''' همچنان‌که برای انجام عبادات مستحب در مکه ـ مانند [[طواف]] مستحب و [[نماز]] و [[قرائت قرآن]] و [[دعا]] ـ نمی‌تواند بیتوته را ترک کند و اگر ترک کند باید یک گوسفند قربانی کند.
* '''سبحانی:''' بر طائفه پنجم کفاره نیست و ثبوت کفاره بر چهار طائفه دیگر مبنی بر احتیاط است.
* '''سیستانی:''' احتیاط واجب آن است که دسته اول و دوم کفاره بدهند اما دسته چهارم و پنجم و دسته دیگری که در مسئله 1222 ذکر شد بر آنها کفاره‌ای نیست.
* '''مکارم:''' کسانی که از بیتوته در منا معاف هستند، کفاره بر آنها واجب نیست.
}}حتی دسته سوم و چهارم به احتیاط واجب.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1232}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1233
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' گوسفندی که باید قربانی شود، هیچ‌یک از شرایط [[هدی]] را، که در منا برای حج باید [[ذبح]] کنند، لازم نیست داشته باشد. {{توضیح مساله|1233|
* '''بهجت:''' هرچند احتیاط این است که آن شرایط در کفاره نیز مراعات شود.
* '''زنجانی:''' باید شرایط هدی را داشته باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1233}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1234
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' گوسفندی را که باید قربانی کند، محل معینی ندارد حتی می‌تواند پس از مراجعت به محل خود قربانی بکند، اگرچه احتیاط آن است که در منا قربانی کند. {{توضیح مساله|1234|
* '''بهجت:''' این احتیاط ترک نشود.
* '''تبریزى، خویی:''' کفاره‌ای که بر [[محرم]]، برای غیر از [[شکار]]، واجب شده است، اظهر این است که می‌تواند کشتنش را تا بازگشت از حج تأخیر انداخته و هر جا بخواهد بکشد و بهتر این است که کفاره را در حج خود بکشد.
* '''خامنه‌ای:''' بنا بر احتیاط واجب باید در منا قربانی کند.
* '''سبحانی:''' محل خاص برای ذبح این کفاره ذکر نشده است و آنچه در روایات است، مربوط به اخلال [[محرمات احرام]] است نه کفاره ترک هر واجب.
* '''سیستانی:''' بنا بر احتیاط واجب باید در منا قربانی کند و اگر نکرد بنا بر اظهر هر جا که قربانی نماید مجزی است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1234}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1235
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر قسمتی از اول شب که باید در منا بیتوته کرد، درک نشود یا زودتر از نصف شب از منا خارج شوند، احتیاط واجب آن است که یک گوسفند قربانی کنند {{توضیح مساله|1235|
* '''بهجت:''' اگر حاجی ساعتی از اوایل شب بیتوته در منا را درک نکند کفاره ندارد و احتیاطاً قسمت دوم را در منا بماند. 
* '''سبحانی:''' اگر از اول شب در منا نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر در منا باشد و اصباح نماید.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و مکارم:''' کافی است نصف اول یا نصف دوم شب را بماند.
* '''خامنه‌ای:''' مگر آنکه نیمه دوم شب را کاملاً در منا باشد.
* '''زنجانی:''' مگر از مواردی باشند که در مسئله 1231 گفته شد یا طلوع فجر را در منا درک کرده باشند.
* '''صافی، گلپایگانی:''' کسی که برای انجام اعمال به مکه آمده و نتوانسته خود را تا گذشت قسمتی از شب به منا برساند، بر او کفاره واجب نیست، اگرچه بعد از نیمه شب به منا رسیده باشد و در صورت عذر [[کفاره]] واجب نیست.
* '''فاضل:''' چنان‌که بیتوته در منا را در نیمه دوم شب هم ترک کند.
}}و فرقی بین صورت عذر و عدم عذر نیست.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1235}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1236
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسانی ‌که [[جایز]] است برای آنها کوچ کردن در روز دوازدهم، باید بعدازظهر کوچ کنند و جایز نیست قبل از ظهر ،{{توضیح مساله|1236|
* '''سیستانی:''' ولی در مواردی جایز است خارج شوند که در ذیل مسئله بعد خواهد آمد.
}} و کسانی ‌که در روز سیزدهم کوچ می‌کنند مختارند هر وقت را بخواهند کوچ کنند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1236}}
|}
{{سخ}}
==مسائل متفرقه==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1237
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر حاجی صبح دوازدهم به [[مکه]] بیاید واجب نیست برای نَفْر، بعدازظهر به منا برگردد گرچه رفتن او به مکه قبل از ظهر جایز نیست. {{توضیح مساله|1237|
* '''بهجت، فاضل و مکارم:''' بنا بر احتیاط برگردد.
* '''تبریزی:''' باید برگردد برای تحقق نفر بعد از ظهر.
* '''خویی:''' اگر می‌تواند قبل از ظهر به منا بیاید تا بعدازظهر برگردد واجب است وگرنه بر او چیزی نیست.
* '''زنجانی:''' حاجی می‌تواند اثاثیه و وسایل خود را در منا گذاشته قبل از ظهر دوازدهم به طور موقّت از منا خارج شود لکن باید به منا برگردد تا بعدازظهر یا روز بعد کوچ کند و بدون عذر جایز نیست وسایل خود را جمع کرده پیش از ظهر از منا کوچ کند، هرچند اگر کوچ کرد لازم نیست برگردد. 
* '''سبحانی:''' اگر فردی برای اعمال مکه یا کارهای دیگر روز دوازدهم به مکه بیاید باید در صورت امکان قبل از ظهر و در غیر آن صورت بعدازظهر به منا برگردد تا فریضه نفر و کوچ کردن بعدازظهر انجام دهد خصوصاً افرادی که نایب هستند به نسبت این فریضه نیز مدیون هستند مگر در صورت اضطرار.
* '''سیستانی:''' اگر در منا متعلقاتی؛ از قبیل رحل و اثاث به جا گذارد که مستلزم برگشتن باشد، می‌تواند پس از رمی و پیش از ظهر از منا بیرون رود و در این صورت باید به منا برگردد؛ چه پیش از ظهر و چه بعدازظهر و قبل از غروب یا روز بعد کوچ کند و اگر متعلقاتی ندارد بنا بر احتیاط [[جایز]] نیست پیش از ظهر خارج شود گرچه نیت برگشتن داشته باشد و اگر خارج شد به [[احتیاط واجب]] باید برای نفر باز گردد چه پیش از ظهر چه بعد از آن.
* '''صافی، گلپایگانی:''' باید قبل از ظهر برگردد برای تحقق نفر بعدازظهر.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1237}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1238
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در کوچ کردن بعدازظهر روز دوازدهم، زن‌ها هم حکم مردان را دارند. بنابراین، اگر با [[عذر]] از [[رمی]] در روز، شب دوازدهم رمی کردند نمی‌توانند قبل از ظهر از [[منا]] کوچ کنند {{توضیح مساله|1238|
* '''سبحانی:''' خائف از حبس و مریض که در شب رمی می‌کنند می‌توانند قبل از ظهر کوچ کنند و در این حکم فرقی بین زن و مرد نیست ولی اگر جزء این دو دسته حساب نمی‌شوند چه زن و چه مرد باید بعدازظهر دوازدهم کوچ کنند موارد دیگری نیز استثناء شده که مبتلا به نیست.
* '''سیستانی:''' شبان‌ها و کسانی ‌که نمی‌توانند در منا توقف نمایند به سبب خوف یا مرض یا امثال آن، می‌توانند [[رمی جمرات]] سه‌گانه را در شب یازدهم و شب دوازدهم انجام دهند و اینان می‌توانند پس از رمی شبانه کوچ کنند اما زنان نمی‌توانند به جز رمی جمره عقبه در شب عید رمی جمرات را در شب انجام دهند بلکه در روز اگر می‌توانند خودشان انجام دهند و اگر نمی‌توانند نایب بگیرند و در هر صورت نباید قبل از ظهر از منا کوچ کنند مگر اینکه کوچ کردن بعدازظهر بر آنها حرجی باشد که در این صورت اگر بیتوته شب سیزدهم برای آنها ممکن باشد و حرجی نباشد باید بمانند و اگر میسر نیست، نفر پیش از ظهر جایز است.
}}مگر از ماندن تا بعدازظهر معذور باشند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1238}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1239
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسانی ‌که در زمین‌های متصل به منا، که از منا نیست، در شب یازدهم و دوازدهم بیتوته می‌کنند باید کفاره بدهند و برای هر شب یک گوسفند قربانی کنند {{توضیح مساله|1239|
* '''بهجت، مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و فاضل:''' در ناسی و جاهل و معذور وجوب کفاره مبنی بر احتیاط است.
* '''خامنه‌ای:''' بنا بر احتیاط واجب.
* '''زنجانی:''' ولی اگر منا گنجایش حجاج را نداشته باشد، می‌توانند در [[وادی محسِر|وادی محسِّر]]، بیتوته کنند و کفاره هم ندارد.
* '''سبحانی:''' احتیاطاً برای شب اول یک گوسفند قربانی کنند.
* '''صافی، گلپایگانی:''' در صورت فراموشی یا ندانستن مسئله، [[کفاره]] مبنی بر احتیاط است.
}}هرچند اعتقاد پیدا کرده باشند که آنجا از منا است یا به گفته اشخاص محلی، مطمئن شده باشند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1239}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1240
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگرحاجی قبل از غروب آفتاب شب سیزدهم از منا خارج شده و بعد از غروب به منا مراجعت کرده، واجب نیست شب را بماند {{توضیح مساله|1240|
* '''فاضل:''' و نیز کسی که بعدازظهر دوازدهم کوچ کند و قبل از غروب برای کاری به منا برگردد و تا غروب بماند واجب نیست شب سیزدهم را بماند و همچنین رمی روز سیزدهم بر او واجب نیست.
}}و رمی روز سیزدهم بر او واجب نمی‌شود.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1240}}
|}
{{سخ}}
==استفتائات==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1241
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: [[بیتوته]] در [[منا]] اگر در غیر منا انجام شود چه صورت دارد و آیا اشخاص جاهل به موضوع معذورند یا خیر؟
جواب: باید قربانی کنند و فرقی بین عالم و جاهل نیست. {{توضیح مساله|1241|
* '''بهجت، مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و فاضل:''' در ناسی و جاهل و معذور وجوب کفاره مبنی بر احتیاط است.
* '''خامنه‌ای:''' بنا بر احتیاط واجب.
* '''زنجانی:''' ولی اگر منا گنجایش حجاج را نداشته باشد، می‌توانند در وادی محسِّر، [[بیتوته]] کنند و کفاره هم ندارد.
* '''سبحانی:''' احتیاطاً برای شب اول یک گوسفند قربانی کنند.
* '''صافی، گلپایگانی:''' در صورت فراموشی یا ندانستن مسئله، کفاره مبنی بر [[احتیاط]] است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1241}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1242
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: کسانی ‌که مقداری از اول شب، با عذر یا بدون [[عذر]]، در خارج منا بودند یا قبل از نصف شب خارج شدند، در مناسک احتیاط استحبابی است نسبت به [[کفاره]] و در تحریر احتیاط وجوبی، آیا کفاره واجب است یا خیر؟
جواب: این احتیاط وجوبی است و ترک نشود. {{توضیح مساله|1242|
* به ذیل مسئله 1220 و 1235 مراجعه شود
* '''بهجت:''' اگر حاجی ساعتی از اوایل شب بیتوته در منا را درک نکند کفاره ندارد و احتیاطاً قسمت دوم را در منا بماند. 
* '''سبحانی:''' اگر از اول شب در [[منا]] نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر در منا باشد و [[اصباح]] نماید.

}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1242}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1243
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: فرموده‌اید کسی که بدون عذر نصف اول شب را در منا نبود، واجب است نصف دوم را در منا بماند، آیا کفاره ترک مَبیت را نیز باید بدهد؟
جواب: باید کفاره هم بدهد. {{توضیح مساله|1243|
* مانند سؤال قبل است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1243}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1244
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: کسی که در شب یازدهم و دوازدهم باید در منا باشد یا در [[مسجدالحرام]] مشغول عبادت گردد، در مسجدالحرام مشغول [[عبادت]] می‌شود، ولی در بین آن از خستگی مرتب چرت می‌زند و بیدار می‌شود، وظیفه او چیست؟ و سؤال دیگر در این رابطه که اخیراً پشت بامی وسیع برای مسجدالحرام (زاده الله شرفاً) درست کرده‌اند، آیا شب‌هایی که باید یا در منا بماند و یا در مسجدالحرام مشغول [[عبادت]] باشد، ماندن در آنجا و عبادت کردن کافی است یا نه؟
جواب: اگر به قدری خواب می‌رود که صدق نمی‌کند که تمام شب مشغول به عبادت بوده، کافی نیست و باید کفاره بدهد {{توضیح مساله|1244|
* '''بهجت:''' کسی که در مکه تمام شب مشغول به عبادت بوده، به جز حاجت ضروری؛ مانند خوردن و آشامیدن و نوم غالب و تطهیر و امثال آنها، کار دیگری نداشته و مراد از عبادت طواف و سعی است علی الأحوط. 
* '''زنجانی:''' همچنان‌که برای انجام عبادات مستحب در [[مکه]] ـ مانند طواف مستحب و نماز و قرائت قرآن و دعا ـ نمی‌تواند بیتوته را ترک کند و اگر ترک کند باید یک گوسفند قربانی کند.
* '''سیستانی:''' بلکه اگر خواب برود هرچند برای مدت کوتاهی باشد، بنا بر احتیاط واجب کفاره دارد و آنچه معتبر است عبادت در نصف دوم شب است.
}}و عبادت در هر جای مکه {{توضیح مساله|1244|
* '''سبحانی:''' مسجدالحرام.
}}کافی است.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1244}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1245
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: اینجانب شغلم حمله داری است، چندین سال قبل جایی را که یقین داشتم جزو منا است با حاجی‌ها بیتوته نموده‌ام و سال‌های بعد فهمیدم و برایم یقین حاصل شد جایی که سال‌های قبل بیتوته نموده‌ایم خارج از منا است آیا کفاره بر اینجانب و همه حجاج واجب است یا نه؟ و در صورتی که کفاره واجب باشد، آیا کفاره حجاج بر عهده خودشان است یا بر عهده من؟ و آیا ابلاغ به حجاج واجب است یا نه؟ و اگر بعضی از آنان مرده باشند یا دسترسی به آنان نباشد، [[تکلیف]] چیست؟
جواب: کفاره ترک بیتوته خود شما بر شما واجب است {{توضیح مساله|1245|
* به مسئله 1239 مراجعه شود.
* '''مکارم:''' بنا بر احتیاط واجب و اعلام به دیگران، لازم نیست، اما اگر آنها باخبر شوند و کفاره بدهند باید شما آنها را راضی کنید ضمناً دامنه‌های کوه‌های اطراف منا جزو [[منا]] است.
}}و کفاره دیگران بر شما واجب نیست و لازم نیست به آنان اعلام نمایید و اگر فهمیدند کفاره بر خود آنان واجب است، ولی اگر اجرت عمل صحیح و عملی که انجام شده تفاوتی دارد، نسبت به تفاوت باید رضایت حجاج تحصیل شود.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1245}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1246
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: علامت‌گذاری حدود منا در سال‌های قبل، با علامت‌گذاری الآن، که به وسیله حکومت انجام گرفته فرق می‌کند، و اینجانب که شغلم حمله‌داری است، در سال‌های قبل با حجاج در قطعه‌زمینی بیتوته کرده‌ایم که اگر تعیین فعلی حکومت صحیح باشد، بیتوته ما در خارج از منا بوده، و اگر تعیین قبلی صحیح باشد که ما یقین به آن داریم طبق علمیت قبلی و نظر پیروان اهل مکه بیتوته ما صحیح است، حال بنا بر اینکه تعیین حکومت صحیح باشد، آیا تکلیف ما نسبت به بیتوته سال‌های قبل چیست؟ و در صورت وجوب کفاره آیا ابلاغ به همه حجاج لازم است یا نه؟ و آیا با توجه به اینکه در فرض مسئله بیتوته ترک نشده بلکه اشتباه در مصداق بوده است، نسبت به حجاج ضامن می‌باشم یا نه؟
جواب: اگر در محلی بیتوته کرده‌اید که یقین به منا بودن آن داشته‌اید تا یقین پیدا نکنید که خارج منا بوده، قربانی لازم نیست، و در این صورت ابلاغ و اعلام لازم نیست. {{توضیح مساله|1246|
* '''زنجانی، سبحانی و سیستانی:''' بلکه همان‌گونه که در مسئله قبل گذشت، در غیر این صورت نیز اعلام لازم نیست.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1246}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1247
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: آیا کسانی ‌که عذر دارند از رَمی در روز، می‌توانند شب دوازدهم برای روز دوازدهم [[رمی]] کنند و از منا به [[مکه]] بیایند و دیگر برنگردند به منا یا باید صبر کنند و بعدازظهر با مردم کوچ کنند؟
جواب: می‌توانند بعد از مَبیت واجب خارج شوند و لازم نیست صبر کنند. {{توضیح مساله|1247|
* '''بهجت، فاضل و مکارم:''' بنا بر احتیاط لازم است قبل از ظهر برای نَفْر بعدازظهر به منا برگردند.
* '''خویی، صافی و گلپایگانی:''' باید قبل از ظهر برای نَفْر بعدازظهر به منا برگردند.
* '''تبریزی:''' باید برای نَفْر بعدازظهر به منا برگردند.
* '''زنجانی:''' باید شب قبل، رمی نمایند و تا قبل از ظهر روز دوازدهم کوچ نکنند (یعنی با برداشتن اثاثیه و وسایل) هرچند می‌توانند اثاثیه و وسایل خود را در منا گذاشته و به طور موقت از منا خارج شوند لکن باید به منا برگردند تا بعدازظهر یا روز بعد کوچ کنند.
* '''سبحانی:''' در صورتی که از رمی در روز و ماندن تا بعدازظهر دوازدهم عذر داشته باشد، والاّ باید صبر کنند و بعدازظهر با مردم کوچ نمایند (به ذیل مسئله 1238 نیز مراجعه شود).
* '''سیستانی:''' باید ـ هرچند بعدازظهر ـ به منا برگردند تا کوچ از منا قبل از غروب روز دوازدهم یا بعد از رمی روز سیزدهم تحقق پیدا کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1247}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1248
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: قبلاً سؤال شده است که آیا کسانی ‌که خوف مشقت دارند، می‌توانند شب دوازدهم [[رمی جمره]] نموده به مکه رفته و دیگر به منا برنگردند؛ و حضرت عالی جواب فرموده‌اید در صورت عذر اشکال ندارد، ولی قبل از نصف شب نباید بیرون بروند. با توجه به مسئله فوق این سؤال مطرح می‌شود که آیا خدمه کاروان‌ها نیز برای پذیرایی از این قبیل زائرین می‌توانند به همراه آنان در شب رمی نموده و به [[مکه]] بروند و برای [[وقوف]] تا وقت شرعی روز دوازدهم دیگر به منا برنگردند؟
جواب: وقوف در روز دوازدهم واجب نیست و آنچه واجب است کوچ نکردن قبل از زوال است {{توضیح مساله|1248|
* '''زنجانی:''' و اگر همراهی خدمه، لازم است می‌توانند همراه معذورین از منا بروند و روز دوازدهم برای رمی برگردند.
}}و اشخاص ذکر شده می‌توانند بعد از نصف شب از منا بروند و روز دوازدهم برای رمی به منا برگردند ولو بعدازظهر {{توضیح مساله|1248|
* '''بهجت، فاضل و مکارم:''' بنا بر احتیاط لازم است قبل از ظهر برای نَفْر بعدازظهر به منا برگردند.
* '''خویی، صافی و گلپایگانی:''' باید قبل از ظهر برای نَفْر بعدازظهر به [[منا]] برگردند.
* '''تبریزی:''' باید برای نَفْر بعدازظهر به منا برگردند.
* '''زنجانی:''' باید شب قبل، رمی نمایند و تا قبل از ظهر روز دوازدهم کوچ نکنند (یعنی با برداشتن اثاثیه و وسایل) هرچند می‌توانند اثاثیه و وسایل خود را در منا گذاشته و به طور موقت از منا خارج شوند لکن باید به منا برگردند تا بعدازظهر یا روز بعد کوچ کنند.
* '''سبحانی:''' در صورتی که از رمی در روز و ماندن تا بعدازظهر دوازدهم عذر داشته باشد، والاّ باید صبر کنند و بعدازظهر با مردم کوچ نمایند (به ذیل مسئله 1238 نیز مراجعه شود).
* '''سیستانی:''' باید ـ هرچند بعدازظهر ـ به منا برگردند تا کوچ از منا قبل از غروب روز دوازدهم یا بعد از رمی روز سیزدهم تحقق پیدا کند.
}}و اگر قبل از ظهر آمدند بعدازظهر بیرون بروند. و رمی شب برای آنها کافی نیست.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1248}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1249
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: حاجی شب دوازدهم، بعد از نصف شب، از منا خارج و به [[مکه]] می‌رود، روز بعد برای رمی به منا می‌آید، آیا لازم است که قبل از ظهر به منا بیاید یا چون وظیفه‌ای غیر از رمی ندارد بعدازظهر هم می‌تواند بیاید؟
جواب: لازم نیست قبل از ظهر به منا بیاید، هرچند اگر قبل از ظهر بیاید نمی‌تواند قبل از ظهر کوچ کند. {{توضیح مساله|1249|
* به ذیل سؤال 1247 مراجعه شود.
* '''زنجانی:''' باید در منا می‌ماند ولی حالا که کوچ کرده لازم نیست قبل از ظهر به منا برگردد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1249}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1250
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: مدیر کاروانی زن‌ها را قبل از ظهر دوازدهم از منا خارج نمود، وظیفه آنان که از مسئله اطلاع نداشتند و یا اگر متوجه مسئله بودند نمی‌توانستند بدون مدیر کاروان و همراهان در منا بمانند چیست؟
جواب: با فرض اینکه [[عذر]] داشته‌اند مانع ندارد.
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1251
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: مقدار شب برای کسی که در مکه به جای بیتوته در منا به [[عبادت]] مشغول می‌شود، چقدر است؟ از مغرب تا طلوع فجر است یا تا طلوع آفتاب؟
جواب: تا طلوع فجر حساب می‌شود. {{توضیح مساله|1251|
* '''زنجانی:''' همچنان‌که برای انجام عبادات مستحب در [[مکه]] ـ مانند [[طواف]] مستحب و [[نماز]] و [[قرائت قرآن]] و [[دعا]] ـ نمی‌تواند بیتوته را ترک کند و اگر ترک کند باید یک گوسفند [[قربانی]] کند.
* '''سیستانی:''' از غروب آفتاب است تا طلوع فجر.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1251}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1252
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' سئوال: بعد از اعمال ثلاثه روز [[عید]]، می‌خواهد برای طواف‌ها به مکه برود، ولی می‌داند که اگر به مکه برود سه ساعت از مَبیت اول شب را درک نمی‌کند، آیا برود یا نه؟ و اگر رفت کفاره دارد یا خیر؟
جواب: رفتن از منا به مکه ـ در فرض مرقوم ـ مانع ندارد، ولی برای تأخیر باید کفاره بدهد. {{توضیح مساله|1252|
* به ذیل مسئله 1220 و 1235 مراجعه شود.
* '''بهجت:''' تا ما بعد نصف شب.
* '''تبریزی، خویی، سیستانی و مکارم:''' می‌تواند از سر شب تا بعد از نیمه شب و یا از قبل از نیمه شب تا طلوع فجر در آنجا بماند.
* '''خامنه‌ای:''' بعید نیست که بیتوته کردن در نیمه دوم شب نیز جایز باشد.
* '''زنجانی:''' حاجی مخیر است بین «بیتوته نیمه اول شب» و بین «[[اصباح]]» یعنی باید از غروب تا نیمه شب در منا به سر برد و یا اینکه هنگام طلوع فجر، در منا حضور داشته باشد.
* '''سبحانی:''' می‌تواند از سر شب تا نیمه آن در منا بماند یا اینکه اگر نصف اول در منا نبوده باید به نحوی به منا برگردد که پیش از طلوع فجر به منا بیاید تا فجر طلوع کند.
* '''فاضل:''' و بعید نیست که بتوان به نیمه دوم شب اکتفا کرد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1252}}
|}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1428
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''سوال:''' نظر به محدودیت سرزمین منا، اگر وقوف به منا بر اثر ازدحام جمعیت موجب عسر و حرج گردد و برای محرم به احرام حج خوف خطر جانی در روز عید قربان وجود داشته باشد، آیا وجوب ترتیب در اعمال منا همچنان لازم است و یا می¬شود ترتیب اعمال منا را رعایت نکرد؟
|-style="background:#fefef9;"
| '''پاسخ مراجع:'''
* '''خامنه‌ای:''' اگر این خوف برای تمام روز باشد، می¬تواند ترتیب را رعایت نکند، بلکه در این صورت احتیاط واجب این است که ذبح و حلق را از روز عید به تاخیر نیندازد.
* '''زنجانی:''' در فرض سؤال، می¬تواند شب عید، رمی جمره عقبه را انجام دهد.
* '''سبحانی:''' اعمال منا باید موقعی انجام بگیرد که خطری نباشد و چون اهل سنت روز دهم پیش از ظهر انجام می¬دهند، معمولاً ساعت ده به آن طرف خطری نیست و اگر هم احتمال خطری باشد، بعدازظهر انجام دهند و روز یازده و دوازده جریان برعکس است، خطر بعدازظهر است، نه پیش از ظهر و در هر حال، ذبح و حلق را باید بعد از رمی جمره عقبه انجام دهند ولو روز بعد. البته حلق را از روز سیزدهم تاخیر نیندازند، هرچند موفق به ذبح نشوند.
* '''صافی:''' در فرض مذکور رعایت ترتیب اعمال منا لازم نیست.
* '''مکارم:''' می¬توانند آنها در شب رمی کنند و اگر آن هم میسر نشود، می‌توانند ترتیب را به هم بزنند.
* '''نوری:''' اگر خوف جانی در روز عید قربان پس از انجام وقوف به عرفات و وقوف به مشعر به وجود بیاید و نتواند برای اعمال منا نایب بگیرد، در همان محل که ممنوعیت به وجود آمده است یک شتر یا گاو و یا گوسفند به نیت تحلیل قربانی کند و قدری از مو یا ناخن خود را بگیرد. با این عمل از احرام خارج می¬شود و همه چیزهایی که در نتیجه احرام بر او حرام شده بود، حلال می‌شود.
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1429
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''سوال:''' نظر به محدودیت سرزمین منا، اگر وقوف به منا بر اثر ازدحام جمعیت موجب عسر و حرج گردد، حکم شرعی مسائل ذیل را بیان فرمایید:
1. در صورت توسعه سرزمین منا از طرف دولت عربستان آیا بیتوته در محدوده توسعه یافته جایز است؟
2. اگر بیتوته در محدوده فعلی منا (چادرهای اختصاص یافته) مقدور نباشد و باعث عسر و حرج گردد آیا می‌توان در مشعر وقوف نمود؟
3. ملاک عسر و حرج و چگونگی وقوف در محدوده فعلی با توجه به محدودیت چادرهای اختصاص یافته و عدم امکان وقوف در معابر چیست؟ 
|-style="background:#fefef9;"
| '''پاسخ مراجع:'''
* '''خامنه‌ای:''' در صورت عدم تمکن از بیتوته در منا، بیتوته در دامنه و بالای کوهِ مشرف به منا مجزی است و کفاره ندارد.
* '''مکارم:''' ج1. در فرض ضرورت جایز است، ج2. در صورتی که باعث عسر و حرج شود مانعی ندارد. ج3. منظور از عسر و حرج این است که وقوف در محدوده فعلی مشقت بسیار زیادی داشته باشد.
* '''سبحانی:''' کسانی ‌که می‌توانند به جای بیتوته در منا به مکه بروند و در مسجدالحرام به عبادت بپردازند، باید این فرض را مقدم بدارند. ولی اگر این فرض ممکن نشد و یا به حرج مقرون گشت، باید به اقرب فالاقرب اکتفا کرد. البته مادامی که سعودی‌ها چادرهای ایرانی را اجبار به خروج از منا نکرده‌اند، بیتوته در نقطه‌ای دیگر جائز نیست.
* '''سیستانی:''' 1. خیر مگر در وادی محسر. 2. اگر بیتوته در منا و در فرض ضیق منا بر اثر ازدحام جمعیت در وادی محسر، ممکن نباشد، نسبت به آن وظیفه‌ای ندارد و بدل آنکه اشتغال به عبادت در مکه است، اتیان کند. 3. عسر و حرج، همان مشقت زیاد است.
* '''صافی:''' 1. مجزی نیست. 2. وقوف در مشعر هم مجزی نیست. 3. در فرض مذکور که مبیت به منا ممکن نیست، برای هر شب یک گوسفند کفاره بدهد و یا در این شب‌ها در مکه به عبادت مشغول باشد و به کار دیگر غیر از عبادت مشغول نباشد مگر کارهای ضروری، مانند خوردن و آشامیدن و تجدید وضو که در این صورت مبیت به منا واجب نیست. والله العالم.
* '''نوری:''' 1. اشکال ندارد. 2. خیر، باید از همان سرزمین توسعه یافته منا استفاده شود. 3. از جواب قبل معلوم شد.
|}
== مقالات مرتبط ==

* [[بیتوته در منا]]
{{ناوبری فتواها}}

==منبع==
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = صفحه 557 تا 569 کتاب مناسک حج
 | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=557
 | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}

[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]