در حال ویرایش بیت‌الریس (بخش)

===شیوه انجام اذان===
شیوه انجام اذان چنین بود که رئیس مؤذنان در جایگاهی ویژه بر فراز قبه زمزم می‌ایستاد و آماده خواندن اذان می‌شد. بر زمزم، بنایی چهارگوش ساخته و بالای آن گنبدی نهاده بودند.<ref>جغرافیای حافظ ابرو، ج1، ص209.</ref> اذان‌گویی رئیس مؤذنان از بالا یا درون این گنبد انجام می‌شد.<ref>نک: رحلة ابن‌بطوطه، ج1، ص399.</ref> دیگر مؤذنان از مناره‌های مسجد، عبارات اذان را پس از گفتار رئیس ادامه می‌دادند.<ref>نک: شفاء الغرام، ج1، ص319.</ref>
سخن [[ابن‌بطوطه]] که مؤذنان در بالای قبه زمزم می‌ایستند و اذان می‌گویند، <ref>رحلة ابن‌بطوطه، ج1، ص398.</ref> ‌اندکی خطاآمیز است؛ زیرا اجرای اذان بالای ساختمان وظیفه رئیس مؤذنان بوده و دیگر مؤذنان در پی او از درون جایگاه فراهم شده در مناره‌های مسجد، نه از بالای قبه زمزم، اذان می‌گفته‌اند.
همچنین در یکی دو سده اخیر، رئیس مؤذنان بر فراز قبه زمزم می‌رفته و پس از اعلام وقت شرعی نماز از روی ساعت آفتابی نصب شده در این مکان، اذان می‌گفته است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص99؛ التاریخ القویم، ج2، ص528-529.</ref> این شیوه تا هنگام ویرانی قبه به سال 1368ق.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص528-529.</ref> ادامه داشته است.

تعیین اوقات شرعی نمازهای روزانه و اعلان اذان نمازها از مناصب مهم مسجدالحرام بوده است. ریاست توقیت هم به بیت الریس اختصاص داشت. این دو وظیفه یعنی اعلان وقت و اعلام اذان با هم پیوسته بودند. مصحح اخبار مکه ازرقی گفته است که ریاست توقیت مسجدالحرام نزد آل‌زبیر که امروز به بیت الریس شهرت دارند، بوده است.<ref>اخبار مکه، ازرقی، ج2، ص99، «پاورقی.</ref>