در حال ویرایش بیت‌الریس (بخش)

===آگاهی از علم المیقات===
یکی از مباحث علم المیقات در ساخت ساعت آفتابی، تحلیل حرکت خورشید و تعیین سایه برجسته بود. تعیین سایه برجسته با روش‌های محاسباتی ویژه از حرکت خورشید، شیوه‌ای معمول در سنت نجوم اسلامی بود.<ref>دانشنامه جهان اسلام، ج16، ص420، «خورشید. </ref> در این حال، کسانی از بیت الریس با نگارش آثاری در علم المیقات، به این سنت تداوم بخشیدند.

از این‌رو، طالبان دانش از مکان‌های گوناگون برای آموختن دانش‌های حساب، علم المیقات، هیئت، ستاره‌شناسی و نیز فرائض (ارث) نزد بیت الریس که در این دانش‌ها توانا و صاحب اثر بودند، می‌آمدند.<ref>التحفة اللطیفه، ج1، ص284؛ ج2، ص415؛ الضوء اللامع، ج2، ص131، 134.</ref>

آورده‌اند که احمد بن محمد [[ابن‌ظهیره]]، دانشور و مفتی مکه، دانش فرائض و حساب و هیئت را از حسین زمزمی آموخت یا احمد بن محمد [[ابن‌فرحون]] بخشی از این دانش‌ها را از [[بدر حسن زمزمی]] فراگرفت.<ref>الضوء اللامع، ج2، ص131، 134.</ref>

البته در نظام آموزشی گذشته، دانش‌ها به شکل دانش خانوادگی انتقال می‌یافت. سنت آموزشی بیت الریس که آمیزه‌ای از دانش کاربردی و منصب خانوادگی بود، چشمگیر است؛ زیرا می‌بینیم که علم المیقات در مکه بیشتر در انحصار بیت الریس مانده بود و مدلی از دانش متکی بر سنت خانوادگی را در مکه پدید آورده بود که الگوهای آن در زمان‌های دیگر فراوان نیست. از سوی دیگر، در منابع اشاره شده که بیت الریس به سبب مسؤولیتشان در تعیین اوقات شرعی، در علم الفلک، حساب، هندسه و فرائض آثاری نوشته‌اند.<ref>اعلام المکیین، ج1، ص473-474.</ref> از جمله نورالدین زمزمی (م. 885ق.) صاحب نظر در علم المیقات، چند کتاب در حساب و ریاضی نوشت.<ref>الاعلام، ج5، ص10.</ref>

دانشوران بیت الریس از دانشی که در عرصه تدوین جداول و دوائر فلکی فراگرفته بودند، در تقسیمات فنی ارث که مستلزم تبیین شقوق و جداول بود، بهره می‌گرفتند. افزون بر آثار گوناگون نوشتاری در این زمینه، کسانی چون ابراهیم بن علی زمزمی (م. 864ق.)  بر بغیة الباحث عن جمل المواریث ابن‌مُتَقَنه شافعی (م. 579ق.)  شرح نوشتند.<ref>تاریخ الادب العربی، ج7-9، ص49.</ref>