در حال ویرایش تابعین (بخش)

==سهم تابعین در اداره حرمین==

تابعین به عنوان بخشی از نخبگان دینی و علمی عصر خود، توانستند زمانی کوتاه و در قلمروی محدود وارد عرصه سیاست شوند. نخستین تابعی در این عرصه، ابان فرزند [[عثمان بن عفان]] بود که از سال 76 تا 83ق. حدود هفت سال اداره شهر مدینه را در اختیار داشت.<ref>الطبقات، ج5، ص151-152.</ref>

برخی گزارش‌ها از شکوفایی علمی مدینه در زمانه وی حکایت دارد.<ref>البدایة و النهایه، ج9، ص261؛ التاریخ الشامل، ج1، ص389؛ الاعلام، ج1، ص27.</ref> [[عمر بن عبدالعزیز]] از سال 87 تا 93ق. این منصب را در اختیار داشت. وی با مشورت خواستن از چهره‌های محبوب و معتمد و نیز ملاطفت با مخالفان، چهره‌ای مسالمت‌آمیز را به نمایش نهاد و [[حرمین]] را مامن افراد تحت تعقیب حجاج ساخت.<ref>انساب الاشراف، ج8، ص128-129؛ تاریخ طبری، ج6، ص482؛ تاریخ الاسلام، ج7، ص189.</ref> وی پس از ورود به مدینه، ده تن از فقیهان مدینه را گرد آورد و از آنان خواست تا در همه امور به او مشورت دهند و اگر ستم یا شکایتی دیدند، او را آگاه سازند.<ref>تاریخ طبری، ج6، ص427؛ الکامل، ج4، ص526؛ التاریخ الشامل، ج1، ص395، 451.</ref>

عمر بن عبدالعزیز به سال 99ق. در حالی که 38 سال داشت، رهبری دولت اموی را در دست گرفت، ولی این امر چندان دوام نیافت و او دو سال بعد درگذشت. عمر بن عبدالعزیز از محدثان، فقیهان و زاهدان شمرده می‌شود. در دوره وی، [[فدک]] به [[اهل بیت]]، بازگردانده شد. از وی رساله‌ای با نام الرد علی القدریه بر جای مانده که در 1331ق. در قاهره به چاپ رسیده است.<ref>تاریخ التراث العربی، مج1، ج4، ص14-15.</ref>

[[ابوبکر بن محمد انصاری|ابوبکر بن محمد]] بن عمرو بن حزم انصاری (96-101ق.) سومین امیر تابعی مدینه، خود، از محدثان و فقیهان بود<ref>الطبقات، ج5، ص341؛ المنتظم، ج7، ص206؛ اعیان الشیعه، ج2، ص308.</ref> و پس از لغو قانون منع کتابت حدیث در زمانه عمر بن عبدالعزیز، شکوفایی ویژه‌ای در این زمینه پدید آمد.<ref>انساب الاشراف، ج8، ص128.</ref>

دیگر امیران تابعی مدینه عبارتند از: [[عبدالواحد بن عبدالله نضری]] (104-106ق.) و [[عبدالعزیز بن عمر|عبدالعزیز]] بن عمر بن عبدالعزیز (126-129ق.). <ref>التاریخ الشامل، ج1، ص451.</ref>

مدارای سیاسی در دوره عبدالواحد بن عبدالله نصری/ نضری/ قسری نیز دیده می‌شد، چنان‌که او را از محبوب‌ترین امیران مدینه در این هنگام خوانده‌اند.<ref>تاریخ طبری، ج7، ص14؛ تاریخ ابن‌خلدون، ج3، ص106.</ref>