در حال ویرایش تاریخ المستبصر (کتاب) (بخش)

==هویت نویسنده==

نویسنده کتاب به‌گونه قطعی شناخته شده نیست. برخی کتاب را به ابن‌مجاور دمشقی و بعضی به ابن‌مجاور بغدادی نیشابوری نسبت داده‌اند. شرح‌حال‌نگاران سال تولد جمال‌الدین ابوالفتح یوسف بن یعقوب شیبانی دمشقی، مشهور به ابن‌مجاور، تاریخ‌نگار و جغرافی‌نگار را سال 601ق. در [[دمشق]] دانسته است.<ref>تاریخ الاسلام، ج51، ص440؛ شذرات الذهب، ج7، ص728.</ref> وفاتش را بیشتر سال690ق. دانسته‌اند.<ref>تاریخ الاسلام، ج51، ص440-441؛ معجم المؤلفین، ج13، ص345.</ref>

از زندگی وی تنها همین دانسته است که در [[بغداد]] رشد کرد.<ref>تاریخ نوشته‌های جغرافیایی، ص275.</ref> او به [[هند]] نیز رفت و آمد داشت و مدتی در مولتان اقامت کرد.<ref>تاریخ نوشته‌های جغرافیایی، ص275.</ref> وی نزد پدرش و اساتیدی چون تاج کندی، خضر کامل سروجی، عبدالجلیل ابن مندویه، و عبدالله بن طاوس دانش آموخته و از آن‌ها حدیث نقل کرده است.<ref>تاریخ الاسلام، ج51، ص440؛ شذرات الذهب ج7، ص728.</ref> اما نویسنده کتاب، خود، از پدرش با نام محمد (بن مسعود بن علی بن احمد بن مجاور بغدادی نیشابوری) یاد کرده <ref>تاریخ المستبصر، ص281.</ref> که با نام پدر ابن‌مجاور دمشقی سازگار نیست، چنان‌که برادر خویش را احمد بن محمد بن مسعود خوانده است. <ref>تاریخ المستبصر، ص115.</ref> همچنین او در این کتاب، نامه‌ای از پدرش آورده که بر پایه آن، نیاکان او از [[حضرموت]] [[یمن]] بوده‌اند. <ref>تاریخ المستبصر، ص281.</ref> اشعار و واژگان فارسی بسیار در کتاب به چشم می‌خورد <ref>تاریخ المستبصر، ص101، 111، 331.</ref> که بیشتر مناسب نویسنده‌ای فارسی‌زبان است تا یک نویسنده عرب‌زبان دمشقی.<ref>المجمع العلمی العربی، ش32، ص384-385، «تاریخ المستبصر. </ref>

شواهدی دیگری نیز به تردید در انتساب کتاب به [[ابن‌مجاور دمشقی]] می‌افزاید، از جمله این‌که گزارش‌های کتاب تا سال 626ق. را در بر می‌گیرد و ارائه چنین آگاهی‌های گسترده‌ای، مستلزم سفرهای طولانی و تجارب فراون است و این از ابن‌مجاور دمشقی که در آن سال‌ها بسیار جوان بوده، بعید می‌نماید.