در حال ویرایش تلبیه (فتاوای مراجع)

{{مقاله فقهی۲
| تلبیه|تلبیه}}
{{جعبه اطلاعات اعمال
 | عنوان = تلبیه (فتوای مراجع)
 | تصویر = 
 | توضیح تصویر = 
 | فیلم = فیلم تلبیه.mp4
 | توضیح فیلم = ببینید: آموزش تلبیه
 | دسته = واجبات [[احرام]]
 | مربوط به آیین = احرام در [[عمره]] و [[حج]]
 | مکان = میقات، [[حرم مکی]]
 | زمان = 
 | عمل قبلی = 
 | عمل بعدی = 
 | حکم = 
 | کفاره = 
 | پیامد فقهی = 
 | ثواب = 
 | آداب وابسته = 
 | فلسفه و اسرار = 
 | منشاء و تاریخچه = 
 | مکان‌های وابسته = [[میقات]]
 | اشیای وابسته = 
 | ذکرهای وابسته = لَبَّیکَ الّلهُمَّ لَبَّیکَ، لَبَّیکَ لا شَریکَ لَکَ لَبَّیک.
 | دعاهای وابسته = 
 | مفاهیم فقهی وابسته = [[احرام]]
 | احکام فقهی وابسته = 
 | صفحه فتواهای مراجع = 
 | جستارهای وابسته = [[تلبیه]]
}}
==چگونگی==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 259
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [دومین واجب در [[احرام]]:] [[تلبیه]]؛ یعنی لبیک گفتن، و صورت آن بنا بر اصح، آن است که بگوید: «لَبَّیک، اللّهُمَّ لَبَّیک، لَبَّیک لا شَرِیک لَک لَبَّیک». و به این مقدار اگر اکتفا کند [[محرم]] شده و احرامش صحیح است و [[احتیاط مستحب]] آن است {{توضیح مساله|259|
* '''بهجت:''' [[احتیاط واجب]] این است.
* '''زنجانی:''' و به این مقدار اکتفا نکند؛ بلکه باید پس از آن بگوید: «إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَک وَ الْمُلْک، لا شَرِیک لَک» و گفتن «لَبَّیک» پنجم واجب نیست هرچند ضرر هم نمی‌زند، و شخص با گفتن مقدار [[واجب]] از تلبیه، [[محرم]] می‌شود و بر او واجب می‌شود عمره تمتع را تکمیل کرده، پس از آن حج تمتع را به جا آورد؛ هرچند عمره و حج او استحبابی باشد. 
* '''سبحانی، صافی، گلپایگانی:''' صورت تلبیه واجب، که به وسیله آن احرام واقع می‌شود این است: «لَبَّیک اللّهُمَّ لَبَّیک لَبَّیک لا شَریک لَک لَبَّیک» و احتیاط در این است این جمله اضافه شود: «إنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَک وَالمُلک لا شَریک لَک».
* '''سیستانی:''' لبیک پنجم [[جایز]] است ولی جزو این احتیاط استحبابی نیست.
* '''مکارم:''' احتیاط واجب است که بگوید:... اما لبّیک پنجم را نگوید.
}} که پس از آنکه چهار «لبیک» را به صورتی که گفته شده گفت، بگوید:«إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَک وَالْمُلْک، لا شَرِیک لَک لَبَّیک ».{{توضیح مساله|259|
* '''سبحانی:''' احتیاط مستحب این است که این جمله را به دو صورت یعنی هم با اضافه کردن «لبیک» به آخر آن و هم بدون کلمه «لبیک» در آخر بگوید.
}}
و اگر بخواهد [[احتیاط]]  {{توضیح مساله|259|
* '''فاضل:''' احتیاط مستحب آن است که به جای صورت اول بگوید.
}}بیشتر بکند، پس از گفتن آنچه ذکر شد، بگوید:
«لَبَّیک اللّهُمَّ لَبَّیک لَبَّیک  {{توضیح مساله|259|
* '''خامنه‌ای:''' لبّیک اللّهم لبّیک إنّ الحمد ... 
* '''سبحانی:''' در این فقره اقوی این است که جمله «لا شریک لک لبیک» گفته شود.
}}إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَک وَالْمُلْک لا شَرِیک لَک لَبَّیک». و مستحب است بعد از آن بگوید:«لَبَّیک ذَا الْمَعارِج لَبَّیک داعیاً إلى دارِ السَّلامِ لَبَّیک، لَبَّیک غَفّارَ الذُّنُوبِ لَبَّیک، لَبَّیک أهْلَ الْتَلْبِیةِ لَبَّیک، لَبَّیک مَرْهُوباً وَ مَرْغُوباً إلَیک لَبَّیک، لَبَّیک إلهَ الْحَقِّ لَبَّیک، لَبَّیک ذَا النَّعْمِاءِ وَالْفَضْلِ الْحَسَنِ الْجَمَیلِ لَبَّیک، لَبَّیک کشَّافَ الْکرَبِ الْعِظامِ لَبَّیک، لَبَّیک عَبْدُک وَ ابْنُ عَبْدَیک لَبَّیک، لَبَّیک یا کرِیمُ لَبَّیک».
و این جملات را نیز بگوید خوب است: «لَبَّیک، أتَقَرِّبُ إلَیک بِمُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد لَبَّیک، لَبَّیک بِحَجَّة و عُمْرَة لَبَّیک، لَبَّیک وَ هذِهِ عُمْرَةُ مُتْعَة إلی الْحَجِّ لَبَّیک، لَبَّیک أهْلَ التَّلْبَیةِ لَبَّیک، لَبَّیک تَلْبِیةً تَمامُها وَ بَلاغُها عَلَیک».
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|259}}
|}
==لزوم تلفظ صحیح ==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 260
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [[واجب]] است صحیح گفتن قدر واجب از لبیک را که گذشت، همان‌ طور که صحیح گفتن [[تکبیرة‌ الاحرام]] در [[نماز واجب]] است.  {{توضیح مساله|260|
* '''خامنه‌ای:''' در مناسک معظّم له این دو مسئله نیز مطرح شده است: هرگاه کسی عمداً [[تلبیه]] را نگوید، [[حکم]] کسی را دارد که عمداً [[احرام]] بستن از [[میقات]] را ترک کرده باشد. ـ هرگاه کسی تلبیه را به طور صحیح نگوید و عذری نیز نداشته باشد، حکم کسی را دارد که عمداً تلبیه را ترک کرده باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|260}}
|}
==وجوب یادگیری تلبیه==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 261
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر تلبیه را به قدر واجب که ذکر شد، نداند باید آن را یاد بگیرد یا کسی او را در وقت گفتن [[تلقین]] کند؛  {{توضیح مساله|261|
* '''زنجانی:''' چنانچه وقت احرام بستن وسعت دارد ـ در صورت امکان ـ باید [[احرام]] را تا تنگی وقت به تأخیر بیندازد تا آن را یاد بگیرد یا لااقل با تلقین تلبیه را به طور صحیح ادا کند و اگر یاد نگرفت برای گفتن تلبیه [[نایب]] بگیرد و بنا بر [[احتیاط مستحب]] خود نیز به بهترین شکلی که می‌تواند تلبیه بگوید.
* '''سبحانی:''' اگر هیچ‌کدام از آنها ممکن نیست هر مقدار که می‌تواند بگوید.
}}یعنی کلمه کلمه آن شخص بگوید و شخصی که می‌خواهد احرام ببندد دنبال او به طور صحیح بگوید.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|261}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 262
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر نتواند یاد بگیرد یا وقت یاد گرفتن نباشد و با تلقین هم نتواند بگوید، [[احتیاط]] آن است که به هر نحو که می‌تواند بگوید ،{{توضیح مساله|262|*
* '''بهجت:''' می‌تواند احتیاط کند به جمع بین این و استنابه اگرچه جواز اکتفا به همان مقداری که می‌تواند با ضمّ ترجمه عبارت صحیحه خالی از وجه نیست مثل اکتفا به ترجمه در صورت عدم توانایی به هیچ مقدار و نیز اکتفا به استنابه با عدم قدرت بر ترجمه هم، کما اینکه لال اکتفا به تحریک لسان و اشاره به انگشت با عقد قلب می‌نماید و اگر ممکن نباشد استنابه می‌کند. 
* '''تبریزى:''' بنا بر احتیاط مستحب نایب هم بگیرد.
* '''خویی:''' اگر کسی قدرت بر تصحیح تلبیه ولو با تلقین نداشته باشد می‌تواند به ملحون اکتفا کند، گرچه احوط جمع بین ترجمه و استنابه نیز هست و نیز اخرس (گنگ و لال) کافی است با اشاره تلبیه بگوید، گرچه احوط استنابه نیز هست.
* '''خامنه‌ای:''' باید به هر نحو که می‌تواند بگوید و بنا بر احتیاط نایب هم بگیرد. 
* '''زنجانی، سبحانی:''' به ذیل مسئله قبل مراجعه شود.
* '''سیستانی:''' کافی است به نحوی که می‌تواند بگوید، اگر عرفاً صدق تلبیه کند و اگر صدق نکند به احتیاط واجب، هم مرادف عربی و هم ترجمه آن را بگوید و نیز نایب بگیرد.
* '''صافی، گلپایگانی:''' اگر تلقین ممکن نشد به هر طوری که می‌تواند بخواند و ترجمه‌اش را به فارسی یا زبان دیگر بگوید و نایب هم بگیرد رجائاً، که از طرف او به طور صحیح بخواند. 
* '''فاضل:''' و ظاهراً همین مقدار کافی است و احتیاط مستحب آن است که ترجمه را بگوید و نایب نیز بگیرد.
* '''نوری:''' به هر نحو که می‌تواند بگوید و ترجمه‌اش را هم بگوید.
}} و ترجمه‌اش را هم بگوید و بهتر آن است که علاوه بر آن نایب هم بگیرد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|262}}
|}
==در صورت فراموشی تلبیه==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 263
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر لبیک گفتن را فراموش کرد یا به واسطه ندانستن حکم نگفت، واجب است برگردد به [[میقات]] در صورت امکان و [[احرام]] ببندد و لبیک بگوید و اگر نتواند برگردد، همان جا بگوید اگر داخل [[حرم]] نشده است، و اگر داخل حرم شده واجب است برگردد به خارج حرم و احرام ببندد و لبیک بگوید {{توضیح مساله|263|
* '''تبریزى، سیستانی:''' بنا بر احتیاط واجب، به مقداری که ممکن است به طرف میقات برگردد و محرم شود.
* '''خامنه‌ای:''' بنا بر احتیاط واجب.
* '''سبحانی:''' احتیاط مستحب آن است که چند قدم به سمت میقات برود و از آنجا احرام ببندد.
* '''بهجت:''' و احتیاط به دور شدن از حرم، به مقدار عدم فوت حج ترک نشود.
* '''سبحانی:''' واجب است از حرم خارج شود و از مرز حرم محرم شود و اگر به خاطر تنگی وقت یا عدم امکان نتواند از حرم خارج شود، لازم است به مقداری که می‌تواند، عقب برود، هرچند به مرز حرم نرسد و از آنجا احرام ببندد.
* '''صافی، گلپایگانی:''' به طرف میقات به مقداری که ممکن است برود و الاّ از [[ادنی‌ الحل]] محرم شود و در صورت عدم تمکن از رفتن به ادنی‌ الحل در مکه محرم شود.
* '''مکارم:''' هرچند به [[تنعیم]] رود.
}} و اگر ممکن نیست همان جا {{توضیح مساله|263|
* '''سبحانی:''' از همان جا که مسئله را یاد گرفته.
}} محرم شود و لبیک بگوید، و اگر بعد از گذشتنِ وقتِ جبران، یادش آمد بعید نیست صحت عمل.  {{توضیح مساله|263|
* '''بهجت:''' محل تأمّل است.
* '''تبریزى، خویی:''' صحت عمل خالی از اشکال نیست.
* '''زنجانی:''' اگر در [[عمره تمتع]] باشد باید احتیاطاً [[حج تمتع]] نیز به جا آورد و برای حج واجب به این عمل اکتفا نکند و اگر در حج تمتع باشد مطابق مسئله 947 تا 949 و حواشی آن عمل کند.
* '''سیستانی:''' اگر در عمره باشد صحت عمل مورد اشکال است. 
* '''فاضل:''' اگر بعد از اعمال حج یادش آمد [[حج]] او صحیح است. ولی اگر بعد از عمره تمتع یا عمره مفرده یادش آمد عمره باطل است، و در عمره تمتع اگر فرصت دارد و امکان جبران دارد باید به میقات ولو به ادنی‌ الحل برگردد و جبران کند و اگر امکان جبران نبود حج افراد انجام دهد، و در این صورت کفایت از [[حجة الاسلام]] می‌کند.
* '''مکارم:''' اگر بعد از اتمام حج یا عمره یادش بیاید، عمل او صحیح است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|263}}
|}
{{سخ}}

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 264
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر کسی لبیک واجب را نگفت، چه به واسطه عذری و چه بدون عذر، چیزهایی که بر محرم حرام است بر او [[حرام]] نمی‌شود و اگر آنچه در [[احرام]] موجب [[کفاره]] می‌شود به جا آورد، کفاره ندارد و همچنین اگر لبیک را به [[ریا]] باطل کند.
|}
==در صورت فراموشی نوع نیت حج==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 265
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر بعد از گفتن لبیک واجب در [[میقات]]، فراموش کند که نیت عمره تمتع کرده یا نیت حج تمتع، بنا بگذارد که نیت عمره تمتع کرده و عمره او صحیح است و همچنین اگر بعد از لبیک گفتن در روز هشتم که باید برای حج تمتع بگوید، فراموش کرد که لبیک را برای حج گفت یا برای عمره، بنا بگذارد که برای حج تمتع گفته و حج او صحیح است {{توضیح مساله|265|
* '''تبریزى، خویی:''' در هر دو صورت اگر داخل در عمل مترتب مثل طواف عمره تمتع یا [[وقوف به عرفات]] شده، حکم به صحت می‌شود و در غیر این صورت باید اعاده نماید.
* '''زنجانی:''' اگر احتمال می‌دهد هنگام احرام، متوجه وظیفه خود بوده بنا بگذارد که مطابق وظیفه خود نیت کرده است، و همچنین است حکم احرام حج تمتع.
}} و احتیاط مستحب در تجدید تلبیه است.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|265}}
|}
==مکان انجام تلبیه==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 266
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' جایز نیست {{توضیح مساله|266|
* '''خویی:''' کسی که می‌خواهد از راه [[مدینه]] به [[حج]] برود، بهتر است گفتن [[تلبیه]] را تا رسیدن به [[بیداء]] (جایی که یک میل با [[ذوالحلیفه]] به طرف [[مکه]] فاصله دارد) تأخیر بیندازد و در آنجا تلبیه بگوید و کسی که از راه دیگر به حج می‌رود تلبیه را پس از قدری راه رفتن بگوید.
}} لبیک واجب را از میقات تأخیر بیندازد و اگر تأخیر انداخت، باید به دستوری که در مسئله 215 ذکر شد، عمل کند.  {{توضیح مساله|266|
* '''زنجانی:''' در تأخیر با عذر به مسئله 215 و ذیل آن و در تأخیر بدون عذر به مسئله 210 و ذیل آن عمل کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|266}}
|}
==وجوب تعداد تلبیه==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 267
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' واجب در لبیک بیش از یک مرتبه نیست، ولی [[مستحب]] است تکرار آن و زیاد گفتن آن هرچند می‌تواند و برای هفتاد مرتبه گفتن [[ثواب]] زیادی ذکر شده است، و لازم نیست آنچه را در حال [[احرام]] بستن گفته است تکرار کند، بلکه کافی است  {{توضیح مساله|267|
* '''مکارم:''' به قصد [[رجا]].
}}بگوید «لَبَّیک اَللّهُمَّ لَبَّیک» یا تکرار کند «لَبَّیک» را فقط.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|267}}
|}
==زمان ترک تلبیه==

{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 268
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [[احتیاط واجب]] آن است که کسی که برای عمره تمتع [[محرم]] شد، در وقتی که خانه‌های [[مکه]] پیدا می‌شود لبیک را ترک کند و دیگر لبیک نگوید {{توضیح مساله|268|
* '''تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سبحانی، فاضل و مکارم:''' [[واجب]] است.
* '''زنجانی:''' در عمره تمتع برای کسی که از [[مواقیت]] محرم شده بعد از مشاهده خانه‌های مکه، دیگر تکرار تلبیه، مستحب نیست و منظور از مکه در این مسئله محدوده مکه زمان [[پیامبر اکرم]] است و در احرام حج، تکرار تلبیه تا ظهر [[روز عرفه]] مستحب است و بعد از آن مستحب نیست.
}} و مراد از خانه‌های مکه خانه‌هایی است که در زمانی که عمره به جا می‌آورد، جزو مکه باشد ، {{توضیح مساله|268|
* '''بهجت، تبریزی، خویی و سیستانی:''' بلکه مراد خانه‌های قدیمی مکه است.
}}هرچند مکه بزرگ شود و احتیاط واجب  {{توضیح مساله|268|
* '''بهجت، تبریزی، خامنه‌ای، خویی، سبحانی، فاضل و مکارم:''' باید قطع نماید.
}}برای کسی که احرام حج بسته آن است که لبیک را تا ظهر روز عرفه بیشتر نگوید.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|268}}
|}

==مقاله‌های مرتبط==
*[[تلبیه]]
*[[احرام]]
[[رده:فتواها درباره اعمال حج]]
{{ناوبری فتواها}}

==منبع==
{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = 
 | منبع = صفحه 162 تا 166 کتاب مناسک حج
 | لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=162
 | توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}

[[رده:فتواها درباره محرمات احرام]]