در حال ویرایش تنضید العقود السنیه (کتاب) (بخش)

==گزارش از سرزمین‌های جهان اسلام==

تنضید العقود شامل آگاهی‌هایی سودمند از تاریخ دیگر سرزمین‌های جهان اسلام نیز هست. از جمله این موارد، گزارش‌های او درباره تحولات سیاسی [[ایران]] در سده دوازدهم ق. است.

===دوران صفویه===

این کتاب اشاراتی به دوران صفویه دارد و شامل گزارشی مفصل از رویدادهای سیاسی ایران پس از حمله افغان‌ها به اصفهان و چگونگی برآمدن نادرشاه افشار و جنگ‌ها و لشکرکشی‌های او به [[عراق]] و [[هند]] و مذاکراتش با عثمانی تا پس از مرگ نادرشاه است. <ref>تنضید العقود السنیة، ج2، ص275-280؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص313-320؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص325-333؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص399-402؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص407؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص426-427؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص437.</ref>

وی نادرشاه را خارجی خوانده و از او به عنوان غاصب حق پادشاهان صفوی یاد کرده و وی را به دلیل رفتار خشونت‌بار و ویران کردن آثار حکومت‌های گذشته و مال‌اندوزی نکوهش کرده و قتلش را باعث شادی مردم مکه دانسته است که از استیلای وی بر دولت عثمانی و [[حرمین]] و خون‌ریزی‌اش بیم داشتند. <ref>تنضید العقود السنیة، ج2، ص407-410.</ref>

===سفر حائری به عراق و مکه===

شرح رضی‌‌الدین از سفر [[سیدنصرالله حائری]]، فرستاده نادرشاه به عراق و مکه، گزارشی است بی‌مانند از تاریخ‌نگاری مکی که شاهد رخدادها بوده و حائری در مکه از او اجازه روایت گرفته است. <ref>تنضید العقود السنیة، ج1، ص8-9.</ref>

به سخن نویسنده، در این سال، نصرالله حائری نخست سفری به بغداد داشت و با [[احمد پاشا]]، حاکم بغداد، درباره صلح ایران و عثمانی مذاکره کرد و سپس در همایش دانشمندان اهل سنت و امامی در نجف که سه روز به درازا انجامید، حضور یافت. در نتیجه این مذاکرات، اهل سنت به حقانیت [[مذهب جعفری]] اقرار کردند و شیعیان نیز حقانیت اصول مذاهب اهل سنت را پذیرفتند و دو طرف توافق کردند که در خطبه همه مساجد سرزمین‌های زیر سلطه نادرشاه و عثمانی، نام خلفای راشدین آورده شود و برای هر دو سلطان دعا بخوانند و نام سلطان عثمانی مقدم گردد. <ref>تنضید العقود السنیة، ج2، ص377-378.</ref>

به سخن رضی‌‌الدین، نصرالله حائری پس از زیارت مشهد علوی در نجف، به [[مکه]] نزد شریف مسعود بن سعید رفت و از مذاکرات خود با احمد پاشا در عراق و زیارتش از نجف به او گزارش داد. <ref>تنضید العقود السنیة، ج2، ص377.</ref> سیدنصرالله حائری در مسجد غروی نماز جمعه را امامت کرد و در خطبه خود، خلفای چهار‌گانه و سلطان عثمانی و نادر شاه را دعا نمود و در نماز به شیوه شیعیان قنوت خواند و پس از نماز، شیرینی‌هایی را که نادرشاه فرستاده بود، میان مردم پخش کرد و به دانشوران صله و هدیه داد. نیز با نگاشتن دستخطی با امضای شماری از دانشوران فریقین خطاب به شریف مکه، اجازه بر‌گزاری نماز شیعیان جعفری را کنار نماز مذاهب چهار‌گانه اهل سنت در [[مسجدالحرام]] و [[مسجد مدینه]] درخواست کرد. شریف مکه برای دریافت پاسخ، نامه‌ای به دولت عثمانی نوشت و سید نصرالله حائری تا پایان سال نزد شریف مکه ماند. با فرمانی که از حکومت عثمانی رسید، سیدنصرالله حائری را به [[امیر حج]] شامی سپردند و او در استانبول به دست عاملان حکومت عثمانی که نادرشاه را رو به ضعف می‌دیدند، کشته شد.<ref>درباره نصرالله حائری، نک: اعیان الشیعه، ج10، ص213-215؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص378-393؛ تنضید العقود السنیة، ج2، ص398.</ref>

===حضور شیعیان و ایرانیان در مکه===

حضور شیعیان و ایرانیان در مکه و نوع برخورد با آنان نیز در کتاب بازتاب یافته است. از جمله، رخدادی است که در آن، به شیعیان تهمت زدند که [[کعبه]] و پرده آن را نجس کرده‌اند. چنین رخدادی یک بار به سال 1088ق. روی داد که رضی‌‌الدین گزارش آن را بر پایه کتاب عصامی آورده و آن را از بزرگ‌ترین دشواری‌های تاریخ اسلام دانسته است. در [[ماه شوال]] این سال، بر پرده کعبه چیزی همانند نجاست یافت شد و یکی از بزرگان عثمانی این کار را به شیعیان نسبت داد. این رخداد به شورش مردم بر ضد شیعیان و کشتن یکی از دانشمندان شیعی به نام محمد مؤمن حسینی انجامید. <ref>تنضید العقود السنیة، ج1، ص334-337.</ref>

به سال 1144ق. رخدادی همانند آن روی داد که رضی‌‌الدین از آن با عنوان شورش عوام بر عجم‌های مکه یاد کرده است. در این سال، برخی از عوام مکه با یاری لشکریان مصری و فرمانده آنان، حسین آغا، به اتهام نجس کردن کعبه بر عجم‌ها شوریدند و از نماینده عثمانی، ابوبکر پاشا، و نیز قاضی مکه، حکم اخراجشان را گرفتند و خانه‌های آنان را غارت کردند. در این رویداد، عجم‌ها به [[طائف]] و [[جده]] و جاهای دیگر کوچیدند و پس از چندی به مکه بازگشتند. نویسنده بر آن است که این کار را ترکان و اغوات متعصب و برخی از اراذل انجام دادند و مکیان به چنین کارهایی خشنود نبودند. <ref>تنضید العقود السنیة، ج2، ص272-274.</ref>