در حال ویرایش تونس (بخش)

==تاریخچه تونس==

کشور امروزی تونس، بخشی گسترده از منطقه تاریخی «اِفریقیه» <ref>احسن التقاسیم، ص216؛ الروض المعطار، ص76</ref> بوده که [[طرابلس]] تا طنجه <ref>الروض المعطار، ص66</ref> را شامل می‌شده است. از تونس تا قیروان سه روز راه است. <ref>احسن التقاسیم، ص246؛ آثار البلاد، ص174</ref> ساکنان اصلی این منطقه، [[بربرها]] <ref>نک: الروض المعطار، ص145</ref> بوده‌اند.

نام‌‌گذاری این کشور به تونس در روزگار اسلامی و به دست مسلمانان صورت گرفته و نام کهن‌تر آن «ترشیش» بوده است. <ref>الاستبصار، ص121؛ معجم البلدان، ج2، ص60</ref> مردم تونس به سرکشی و قیام بر ضد حاکمان معروف بوده‌اند. این کشور شاهد جنبش‌های بسیار بوده است. <ref>معجم البلدان، ج2، ص61</ref> تاریخ تونس تا پیش از ضمیمه شدن به قلمرو [[دولت عثمانی]]، همان تاریخ افریقیه است. فینیقی‌ها از نخستین حاکمان تونس بودند. <ref>تاریخ تونس، ص10</ref>

در منابع تاریخی اسلامی، تونس به «مغرب ادنی» معروف گشته و بخشی از [[مغرب بزرگ]] به شمار رفته است. این منطقه نقش «سرزمین موعود» را برای لشکرکشی امپراتوران حوزه دریای مدیترانه داشته <ref>تاریخ تونس، ص9</ref> و به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی، به ویژه دشت بودن، معمولاً دارای [[وحدت سیاسی]] نبوده و در معرض هجوم و قشون‌کشی کشورهای مجاور قرار داشته است.

پیش از ورود [[اسلام]] به تونس، این منطقه حاکمیت فینیقی و رومی و واندالی را تجربه کرده است. فینیقی‌ها پایه‌‌گذار تمدن قرطاج (کارتاژ) <ref>تاریخ تونس، ص10، 17-18</ref> در تونس‌ بودند. این تمدن را هجوم رومی‌ها به سال 241ق. م. برچید.

===ورود اسلام===

[[عثمان بن عفان]] به سال 27ق. [[عبدالله بن سعد بن ابی‌سرح]]، حاکم خویش در [[مصر]] را همراه شماری از صحابه، مامور فتح افریقیه کرد. در این لشکرکشی، پاتریارک گریگوریوس (جرجیر) حاکم رومی افریقیه کشته شد. ابن ابی‌السرح نیز در برابر گرفتن غنیمت‌های بسیار، از گماردن حاکمی مسلمان بر افریقیه منصرف گشت. <ref>الروض المعطار، ص48؛ طبقات علماء افریقیه، ص15-16</ref>

[[معاویة بن خدیج]] به سال 45ق. از سوی [[معاویة بن ابوسفیان]] مامور فتح افریقیه شد. حضور [[عُقْبة بن نافع فهری]] به یورش‌های مسلمانان نظمی خاص بخشید. وی با ساختن شهر قَیروان در 160 کیلومتری شهر تونس به سال 50ق./670م. مرکز فرماندهی مسلمانان را در افریقیه بنا نهاد. حدود 52 سال (27-79ق./647-699م.)  به درازا انجامید تا همه منطقه افریقیه و مغرب در شمار قلمرو اسلامی درآمد.

به سال 79ق./699م. [[حَسّان بن نعمان]] افریقیه را به طور کامل فتح نمود و پس از غلبه بر کارتاژ، نفوذ رومی‌ها را در سواحل شمال افریقا برای همیشه از میان برد و شورش بربرها را فرونشاند و بسیاری از زمین‌های زراعی را میان کشاورزان تقسیم کرد و نخستین کارخانه کشتی‌سازی (دارالصناعه) را در آن جا بنیان نهاد. <ref>فتوح البلدان، ص326-331؛ نک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج16، ص221، «تونس. </ref>

===حاکمان اسلامی تونس===

سلسله‌هایی که در [[دوره اسلامی]] بر تونس حکومت کردند، از این قرار بودند: [[امویان]] (تا 127ق.) ، [[عباسیان]] (تا 183ق.) ، [[اغلبیان]] (تا 290ق.) ، [[فاطمیان]] (تا 341ق.) ، [[صَنهاجیان]] (تا 543ق.) ، [[حَفصیان]] (تا 981ق.)  و [[عثمانیان]] (تا 1293ق.).

تونس به سال 1293ق./1881م. تحت الحمایه [[فرانسه]] شد و سرانجام با تاثیر از [[جنبش بیداری]] در جهان اسلام و [[مقاومت]] مردم مسلمان این کشور به سال 1378ق./1956م. طعم [[استقلال]] را چشید. عملکرد دین‌ستیزانه حبیب بورقیبة و زین‌العابدین بن علی<ref>دائرة المعارف جهان نوین اسلام، ج2، ص273</ref> دو رئیس جمهور تونس، جوانان تونسی را واداشت تا در 14 ژانویه 2011م./24 دی 1389ش. حکومت بن علی را ساقط کنند و حرکت‌های مردمی اسلامی معروف به «[[بهار عربی]]» را در [[جهان عرب]] آغاز کنند.