در حال ویرایش تکتف (بخش)

==نقد امامیه بر دلایل اهل‌سنت==

فقیهان امامی در نقد دلیل‌های اهل‌سنت درباره تکتف در نماز، نکاتی را یادآور شده‌اند؛ از جمله:

1. روایاتی که تکتف را به [[پیامبر(ص)]] نسبت داده‌اند، از دیدگاه سندی و محتوایی، ضعیف هستند و درخور استناد به پیامبر(ص) به‌شمار نمی‌روند<ref>نک: الارسال و التکفیر، ص24-40؛ البدعه، ص157-161.</ref>؛ به گونه‌ای که حتی برخی دانشمندان اهل‌سنت نیز به ضعف سند و دلالت آن روایات باور دارند.<ref>عمدة القاری، ج5، ص279؛ فتح الباری، ج2، ص186-187؛ تحفة الاحوذی، ج2، ص75-85.</ref>برای نمونه، در روایت [[سهل بن سعد]]<ref>صحیح البخاری، ج1، ص180؛ السنن الکبری، ج2، ص28.</ref>تنها یاد شده که مردم را به تکتف فرمان دادند؛ اما از فرمان دهنده نام برده نشده است. اگر پیامبر(ص) به این‌کار فرمان داده بود، از ایشان به روشنی یاد می‌شد. ذیل این روایت، نشان دهنده تردید راوی در انتساب آن به پیامبر(ص) است.<ref>المعتبر، ج2، ص258؛ منتهی المطلب، ج1، ص311؛ نیل الاوطار، ج2، ص201-202.</ref>ن

یز در روایت [[وائل بن حجر]]<ref>صحیح مسلم، ج2، ص13؛ سنن ابن ماجه، ج1، ص266؛ سنن الترمذی، ج1، ص159.</ref>به فعل پیامبر(ص) استناد شده؛ اما استناد به فعل، تنها در صورتی صحیح است که مشخص باشد پیامبر(ص) این‌کار را به‌سبب استحباب آن انجام داده است. اما این روشن نیست؛ زیرا احتمال‌های گوناگون درباره آن وجود دارد و از این‌رو، دلالت آن بر استحباب قطعی نیست.<ref>الانصاف، ج1، ص177-178.</ref>

روایت [[عبدالله بن مسعود]]<ref>سنن ابن ماجه، ج1، ص266؛ سنن ابی داود، ج1، ص175؛ السنن الکبری، ج2، ص28.</ref>نیز مربوط به موردی ویژه است که عمومیت ندارد و نمی‌توان از آن، استحباب تکتف را برداشت کرد.<ref>المعتبر، ج2، ص258؛ منتهی المطلب، ج1، ص311.</ref>

2. در روایات تکتف که در منابع فقهی اهل‌سنت بدان‌ها استناد شده، تعارض‌های متعدد یافت می‌شود؛ از جمله این‌که برخی از آن‌ها محل نهادن دست‌ها را روی سینه، برخی روی ناف، و برخی زیر ناف یاد کرده‌اند. اگر سنت پیامبر(ص) تکتف بوده، نباید چنین اختلاف‌هایی در گزارش از آن دیده شود.<ref>ذکری، ج3، ص294-295؛ التنقیح، ج4، ص445؛ الارسال و التکفیر، ص26-27.</ref>

3. اختلاف آرای مذاهب اهل‌سنت در اصل تکتف و شرایط و چگونگی آن نیز از ادله ضعف انتساب آن به پیامبر(ص) به‌شمار می‌رود. برای نمونه، در حالی که شافعیان و حنفیان و حنبلیان تکتف را مستحب می‌دانند، شماری از بزرگان تابعین و مالکیان به استحباب آن باور ندارند و مذاهبِ معتقد به استحباب تکتف نیز در چگونگی آن اختلاف بسیار دارند. این‌اندازه اختلاف در آرای فقهی، اصل آن را زیر سؤال می‌برد.<ref>الارسال و التکفیر، ص13؛ القطوف الدانیه، ج2، ص37-39.</ref>

4. اگر تکتف در نماز دوره پیامبر(ص) مرسوم بود، قطعاً رواج می‌یافت و مانند دیگر کارهای نماز به صورت متواتر گزارش می‌شد؛ زیرا رفتار پیامبر(ص) در نماز در طول سال‌های پیاپی برای همگان نمایان و درخور رؤیت بود و در هر شبانه‌روز پنج بار میان صدها تن از صحابه انجام می‌گرفت. اما تواتر درباره تکتف پیامبر(ص) وجود ندارد و از این‌رو، تکتف از بدعت‌های پدید آمده پس از دوران پیامبر(ص) به‌شمار می‌رود.<ref>التنقیح، ج4، ص445؛ الانصاف، ج1، ص170-172، 176-178؛ دراسات فقهیه، ص144.</ref>برخی دانشمندان اهل‌سنت نیز بر ثابت نبودن تکتف در نماز پیامبر(ص) تاکید کرده و آن را از مواردی شمرده‌اند که در دوره‌های بعد، مردم به آن فرمان یافتند.<ref>بدایة المجتهد، ج1، ص146.</ref>