در حال ویرایش حجاز (بخش)

==جغرافیای طبیعی==
[[پرونده:حجاز۳.PNG|بندانگشتی|برخی از شهرهای حجاز. ]]

====مناطق جغرافیایی====
حجاز بر پایه ویژگی‌های جغرافیایی به پنج منطقه تقسیم شده است: 

#منطقه ساحلی، که به «تِهامه حجاز» مشهور است. عقبه، مویلح، ینبُع، رابغ در این قسمت قرار دارند.
#منطقه کوهستانی، که به تدریج از ارتفاع آن کاسته می‌شود و در حد فاصل [[جده]] و [[مکه]] به کمترین ارتفاع خود می‌رسد.
#منطقه نجدیه، که میان ارتفاعات قرار دارد و از شمال به جنوب از ارتفاع آن کاسته می‌شود و شهرهای علا، [[مکه]] و [[مدینه]] در این بخش قرار دارند.
#مناطق مرتفع متشکل از گدازه‌های آتشفشانی، که حَرّه‌های خرمه، خیبر و عویرض در آن قرار دارند.
#منطقه‌ای که در مجاورت دره‌های واقع در قسمت میانی [[جزیرةالعرب|جزیرة العرب]] قرار دارد.<ref>جزیرة العرب فی القرن العشرین، ص14-15.</ref>

====کوه‌ها، حره‌ها، وادی‌ها====
بخش غربی حجاز، با طولانی‌ترین رشته کوه‌های شبه‌جزیره یعنی «سرات» قرین است. ارتفاعات مشهور دیگری نیز در بخش‌های داخلی حجاز وجود دارند که قُعیقَعان، [[کوه ثور (مکه)|ثور]]، [[کوه ابوقبیس|ابوقُبیس]]، [[کوه نور|نور]]، [[کوه احد|احد]]، ورقان از مشهورترین آن‌ها هستند.

مناطق آتشفشانی نیز در برخی از مناطق حجاز وجود دارند و فعالیت‌های آن‌ها موجب شکل‌گیری مناطقی به نام حَرّه شده است که بیشتر در اطراف مدینه و جهت شمالی آن قرار دارند. مشهورترین حره‌های واقع در این منطقه عبارتند از حره‌های نار، [[حره شوران|شوران]]، سلیم، [[حره واقم|واقم]]، حقل، میطان، عویرض و رهاب. برخی از این حره‌ها، دارای چشمه‌های آب فراوان و پوشش گیاهی فراوانند که «خیبر» یکی از آنها است؛ ولی به سبب همین ویژگی، با نام حره شناخته نمی‌شود.<ref>المفصل، ج1، ص145-149؛ معجم البلدان، ج2، ص247-253، الموسوعه العربیة العالمیه، ج8، ص61-62.</ref>

در مجاورت ارتفاعات، مناطق پستی به نام وادی وجود دارند، که آبِ حاصل از بارش در ارتفاعات، در این مناطق جریان می‌یابد؛ از این رو، این مناطق اهمیت بسیاری دارند. وادی‌های رمه، [[وادی عقیق|عقیق]]، حمض، جزل، فاطمه، قدید، قاحه، صفرا، رقوب از آن جمله‌اند.<ref>نک: جغرافیة شبه جزیرة العرب، ص73-74.</ref> واحه‌ها یا بخش‌های قابل کشت نیز در برخی از نقاط حجاز وجود دارند.<ref>جغرافیة شبه جزیرة العرب، ص76-79.</ref>

====آب و هوا====
حجاز منطقه‌ای بیابانی و دارای آب و هوای گرم و خشک است و میزان بارش در آن به جز مناطق کوهستانی کم است. بارش‌ها در تابستان و زمستان موسمی است و میزان آن در نقاط مختلف متفاوت است. بارش در کوهستان‌ها به جاری شدن آب در وادی‌ها و نیز پیدایش چشمه‌ها منجر می‌شود که نمونه آن شهر [[طائف]] است.<ref>اطلس المملکة السعودیة العربیه، ص80؛ جغرافیة شبه جزیرة العرب، ص133؛ الموسوعه العربیة العالمیه، ج8، ص61-62.</ref>

حجاز، دچار فقر پوشش گیاهی بوده و غیر از خارها و گیاهان خودرو در بیشتر مناطق، گیاهی دیده نمی‌شود. در مناطق کوهستانی و وادی‌ها، درختانی مانند سرو کوهی، موز، شوره گز، کُنار، نخل و زیتون دیده می‌شود.<ref>موسوعه العربیة العالمیه، ج8، ص62-63</ref>