در حال ویرایش حدیث شبلی (بخش)

=== اعتبار سنجی ===
برخی از محققان مانند سید محمدرضا حسینی جلالی انتساب آن به امام سجاد(ع) را پذیرفته‌اند<ref>جهاد الامام السجاد، ص175.</ref>؛ آیت‌الله جوادی آملی با وجود تردید در سند، متن روایت را «قوی و آموزنده» دانسته است<ref>صهبای صفا، ص35.</ref>، در مقابل محمدی ری‌شهری محتوای آن را عرفانی و غیرمنسوب به اهل‌بیت دانسته و احتمال داده که گفتاری صوفیانه باشد که بعدها به امام سجاد(ع) نسبت داده شده است.<ref>حج و عمره در قرآن و حدیث، ص285.</ref>

برخی پژوهشگران برآنند که شخصیت «شبلی» در این روایت نمی‌تواند همان ابوبکر شبلی، صوفی بغدادی قرن چهارم، باشد؛ زیرا او دو قرن پس از امام سجاد(ع) می‌زیسته است.<ref>صهبای صفا، ص344.</ref> بر این اساس، احتمال داده‌اند که نام شبلی در این روایت تحریفی از نام دیگری (مانند شیبة بن نعامة)  از یاران امام سجاد (ع) باشد.<ref>جهاد الامام السجاد، ص175.</ref>

در متون کهن صوفیه و آثار برخی نویسندگان اهل سنت، روایت‌هایی با ساختار مشابه «حدیث شبلی» دیده می‌شود که در آن ابوبکر شبلی، درباره اسرار و معانی حج گفت‌وگو می‌کند. قدیمی‌ترین نمونه‌ها در تهذیب‌الاسرار ابوسعد خرگوشی (د. ۴۰۷ق) و حقائق‌التفسیر ابوعبدالرحمن سلمی (د. ۴۱۲ق) آمده است. و منابع دیگر،<ref>ابن جوزی، ابن عربی، خوارزمی.</ref> روایات مشابه آن را نقل کرده اند. <ref>حدیث شبلی در اسرار حج در روایت شیعیان یا حکایت صوفیان؟، ص9.</ref> از میان منابع فارسی هم همین مضمون را می‌توان در کشف‌المحجوب<ref>کشف المحجوب، ص474.</ref> و اشعار ناصر خسرو یافت.<ref>دیوان ناصر خسرو، ص265.</ref>