در حال ویرایش رمی جمره عقبه (فتاوای مراجع)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#fce8ce; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
الله
|-style="background:#feeaea;"
| '''توجه:''' با [[رمی جمرات سه گانه (فتاوای مراجع)|رمی جمرات سه‌گانه]] اشتباه نشود.
|}
{{مقاله فقهی۲
| رمی جمره عقبه|رمی جمره عقبه}}
{{جعبه اطلاعات اعمال
| عنوان = رمی جمره عقبه (فتاوای مراجع)
| دسته = مناسک [[حج تمتع]]
| مربوط به آیین =
| مکان = [[منا]]
| زمان = [[عید قربان]]
| عمل قبلی = [[وقوف در مشعر]]
| عمل بعدی = [[قربانی]]
| حکم = واجب
| کفاره =
| پیامد فقهی =
| ثواب =
| آداب وابسته =
| فلسفه و اسرار =
| منشاء و تاریخچه =
| مکان‌های وابسته =
| اشیای وابسته = [[جمرات]]؛ سنگ
| ذکرهای وابسته =
| دعاهای وابسته = [[دعاهای حج#دعاهای رمی جمرات]]
| مفاهیم فقهی وابسته =
| احکام فقهی وابسته =
| صفحه فتواهای مراجع =[[رمی جمرات سه گانه (فتاوای مراجع)|رمی جمرات سه‌گانه (فتاوای مراجع)]]
| فیلم = فیلم احکام رمی جمره عقبه.mp4
| توضیح فیلم = ببنید:آموزش رمی جمره عقبه
| جستارهای وابسته = [[رمی]]
}}
==چگونگی==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! رمی جمره عقبه
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [یکی از [[واجبات منا]]، [[رمی جمره عقبه]]] یعنی ریگ انداختن به [[جمره]]، که نام محلی است در [[منا]].
|}
==شرط اندازه سنگ رمی==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 996
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' شرط است در سنگی که می‌خواهد بیندازد به آن، «[[حصی]]» یعنی ریگ گفته شود، {{توضیح مساله|996|
* '''بهجت:''' باید صدق اسم سنگ و سنگ‌ریزه بر آنها بکند.
* '''سبحانی:''' مثلاً به اندازه هسته خرما یا فندق باشد.
* '''سیستانی:''' و [[مستحب]] است ریگ‌ها رنگین و نقطه دار و سست و به اندازه سر انگشت باشند.
}}پس اگر آنقدر ریز باشد که ریگ به آن گفته نشود مثل «شن» کافی نیست و اگر خیلی بزرگ باشد نیز کافی نیست، چنانچه به غیر ریگ مثل کلوخ و خزف و اقسام جواهرات نیز [[جایز]] نیست و اما اقسام سنگ‌ها حتی سنگ مرمر مانع ندارد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|996}}
|}
==سنگ‌ها از حرم باشند==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 997
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' شرط است که سنگ‌ها از [[حرم]] باشد {{توضیح مساله|997|
* '''زنجانی:''' رمی با سنگ‌هایی که در اصل خلقت، در حرم آفریده نشده‌اند، بلکه از بیرون آورده شده و مدتی در حرم باشند و از حرم برداشته شوند صحیح است.
}}و سنگ خارج حرم کافی نیست و در حرم از هر موضعی که [[مباح]] باشد {{توضیح مساله|997|
* '''زنجانی:''' باید استفاده از سنگ‌ها مباح باشد و اگر مباح نباشد بنا بر [[احتیاط]] نباید به آن اکتفا کند و در صورت عدم عذر [[معصیت]] کرده است؛ مانند رمی با سنگ‌هایی که متعلق به [[مسجدالحرام]] و [[مسجد خیف]] یا سایر مساجد است.
* '''سیستانی:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] نسبت به [[حکم وضعی]].
}}می‌تواند بردارد مگر مسجدالحرام و مسجد خِیف بلکه سایر مساجد بنا بر احوط {{توضیح مساله|997|
* '''سیستانی:''' این احتیاط را در حکم وضعی ذکر نفرموده‌اند ولی برداشتن سنگ از مساجد اگر جزو آنها باشد مطلقاً جایز نیست.
}} و مستحب است از [[مشعر]] بردارد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|997}}
|}
==سنگ‌ها بکر باشند==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 998
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' شرط است که سنگ‌ها بکر باشند؛ {{توضیح مساله|998|
* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' بنا بر [[احتیاط]] باید بکر باشد.
* '''زنجانی:''' [[رمی جمره]] با سنگ‌هایی که در پای [[جمرات]]، ریخته شده است کافی نیست و اگر از جاهای دیگر حرم بردارد و رمی کند کافی است، هرچند این سنگ‌ها قبلاً برای رمی جمره استفاده شده باشد؛ البته این کار، خلاف احتیاط استحبابی است.
* '''سبحانی، مکارم:''' باید قبلاً از آن برای رمی استفاده نشده باشد... .
}}یعنی آنها را خودش یا کس دیگری به وجه صحیح نینداخته باشد، اگرچه در سال‌های قبل.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|998}}
|}
==سنگ‌ها مباح باشند==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 999
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' شرط است که [[مباح]] باشد، پس با سنگ غصبی یا آنچه که دیگری برای خودش [[حیازت]] کرده کافی نیست. {{توضیح مساله|999|
* '''تبریزى، خویی:''' اگر اعتقاد داشت سنگ‌ها غصبی نیست و یا غصبی بودن آنها را فراموش کرد و خودش غاصب نبود [[رمی]] صحیح است و در غیر آن باید اعاده شود.
* '''زنجانی:''' رمی با ریگ‌هایی که متعلق به دیگری است بدون رضایت او [[حرام]] است و بنا بر احتیاط نباید به آن اکتفا کند و در صورت عدم عذر [[معصیت]] کرده است.
* '''سیستانی:''' مشکل است اکتفا به آن مگر آنکه نداند غصبی است یا فراموش کرده باشد و خود غاصب نباشد یا حرمت را فراموش کرده باشد یا [[جاهل قاصر]] باشد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|999}}
|}
==زمان رمی==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1000
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' وقت انداختن سنگ از طلوع آفتاب روز [[عید]] است تا غروب آن و اگر فراموش کرد ،{{توضیح مساله|1000|
* '''تبریزی، خویی، صافی و گلپایگانی:''' یا مسئله را نمی‌دانست.
}} تا روز سیزدهم می‌تواند به جا آورد و اگر تا آن وقت متذکر نشد احتیاطاً در سال دیگر خودش یا نایبش بیندازد. {{توضیح مساله|1000|
* '''بهجت:''' وقت [[رمی]] بعد از طلوع آفتاب روز عید است تا غروب آن، و اگر فراموش کرد یا ترک کرد عمداً علی الأحوط، تا روز سیزدهم، در روزی که متذکر شود به جا آورد با تقدیم [[قضا]] بر ادا، و احتیاط در رعایت طلوع آفتاب است در قضاء ایضاً با عدم عذر مسوّغ رمی در شب در ادا مانند خوف و مرض، و اگر متذکر نشد یا متذکر شد بعد از انقضای [[ایام تشریق]] یا ترک کرد عمداً تا آن وقت علی الأحوط، در سال آینده خود یا [[نایب]] او، با ترتب نیابت بر عدم حج در سال آینده یا عدم امکان مباشرت، به جا آورند.
* '''تبریزى، خویی:''' احتیاط این است که به [[منا]] رفته و رمی نموده و در سال بعد رمی را شخصاً خودش و یا نایبش به جا آورد، و اگر بعد از خروج از [[مکه]] یادش آمد واجب نیست برگردد بلکه سال دیگر خودش یا نایبش بنا بر احتیاط رمی می‌کنند.
* '''خامنه‌ای:''' اگر از مکه بیرون نرفته احتیاط واجب آن است که به منا رفته رمی نماید و در سال دیگر نیز خودش یا نایبش قضا کند و اگر از مکه خارج شده احتیاط واجب آن است که در سال بعد خود یا نایبش رمی کند.
* '''زنجانی:''' ولی اگر کسی از گروه‌هایی باشد که در ذیل مسئله 1018 ذکر خواهد شد می‌تواند در شب عید، جمره عقبه را رمی کنند و اگر روز عید رمی را از روی علم و عمد ـ اختیاراً یا اضطراراً ـ ترک نماید باید قبل از رمی روز یازدهم آن را [[قضا]] کند و اگر قضا نکند، رجائاً در طول [[ذیحجه|ذی‌حجه]] و همچنین روز عید سال آینده، قضای آن را به جا آورد و اگر سال آینده به مکه نمی‌رود برای رمی، نایب بگیرد و اگر رمی روز عید را از روی فراموشی یا جهل ترک نماید چنانچه تا روز سیزدهم متوجه شود قبل از رمی ادایی، آن را قضا می‌کند و اگر بعد از آن در مکه یادش بیاید در ذی‌حجه امسال و روز عید سال بعد رجائاً قضای آن را به جا آورد و اگر پس از خروج از مکه متوجه شود قضای رمی واجب نیست؛ هرچند مطابق احتیاط استحبابی است.
* '''سبحانی:''' هرگاه به خاطر فراموشی یا جهل در روز عید رمی نکرد تا روز سیزدهم قبل از رمی آن روز انجام دهد و اگر پس از روز سیزدهم متوجه شود، اگر از مکه خارج نشده خود تدارک کند و در سال دیگر نیز خود یا نایبش رمی کنند و اگر از مکه خارج شده، احتیاطاً در سال دیگر قضا کنند.
* '''سیستانی:''' اگر در روز عید رمی نکرد از روی جهل یا فراموشی یا هر عذر دیگر هرگاه رفع مانع شد باید جبران کند در منا باشد و یا در مکه حتی اگر بعد از روز سیزدهم ماه باشد، ولی در شب رمی نکند و اگر پس از خروج از مکه مانع برطرف شود لازم نیست برگردد و احتیاط مستحب است که در سال بعد خود یا نایبش رمی کنند.
* '''فاضل:''' تا روز سیزدهم می‌تواند به نیت قضا به جا آورد و واجب است قضا را قبل از رمی آن روز انجام دهد.
* '''گلپایگانی:''' در سال بعد خودش یا نایبش باید رمی نماید.
* '''مکارم:''' اگر بتواند باید خودش در سال آینده در همان موقع قضا کند و اگر نمی‌تواند [[نایب]] بگیرد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1000}}
|}
==احکام رمی==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1001
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' واجب است در انداختن سنگ‌ها چند امر:
اول ـ [[نیت]]، با قصد خالص، بدون [[ریا]] و نمایش دادنِ عمل به غیر، که موجب بطلان می‌شود.
دوم ـ آنکه آنها را بیندازد، پس اگر برود نزدیک و با دست بگذارد به [[جمره]]، کافی نیست.
سوم ـ آنکه به انداختن، به جمره برسد. پس اگر سنگ را انداخت و سنگ دیگران به آن خورد و به واسطه آن یا کمک آن به جمره رسید کافی نیست، لکن اگر سنگ به جایی بخورد و کمانه کند و به جمره برسد کافی است ظاهراً. {{توضیح مساله|1001|
* '''بهجت:''' ظاهر این است که اگر سنگ‌ریزه در راه به چیزی برخورد نموده و سپس به جمره برسد کافی باشد با بقای صدق رمی در ابتدا و انتهای آن.
* '''تبریزی، خویی، صافی و گلپایگانی:''' اگر سنگ‌ریزه در راه به چیز بسیار سفتی مانند سنگ بخورد و در اثر آن جَسته و به جمره برسد کافی نخواهد بود.
* '''خامنه‌ای:''' چهارم آنکه ریگ‌ها به جمره برخورد کند، بنابراین اگر برخورد نکند یا گمان کند که اصابت کرده، کافی نیست و باید ریگ دیگری را به جای آن بزند، و رسیدن ریگ‌ها به دایره پیرامون جمره، بدون برخورد با آن، کافی نیست.
* '''سبحانی:''' اصابت کردن به دیوار شرط نمی‌باشد بلکه باید آن فضا را که حضرت ابراهیم رمی کرده و در سابق به وسیله ستونی که قسمت پایین آن را حوض کوچکی احاطه کرده بود مورد هدف قرار دهد و رمی کند چه اصابت بکند چه نکند و اگر محل ستون‌های قبلی معلوم نیست هر نقطه از دیوار را مورد هدف قرار دهد و به سوی آن پرتاب کند، کافی است. و البته مقداری از دیوار که خارج حدود منا واقع شده رمی نشود و در تمام موارد رمی باید با هدف گیری آن فضا توأم باشد و رمی بی‌هدف بی‌معنی است ولی اصابت شرط نیست.
* '''فاضل:''' محل اشکال است.
* '''مکارم:''' در مورد رمی جمرات فتوای اخیر ما این است که اصابت به ستون‌ها لازم نیست بلکه کافی است سنگ را به دایره اطراف جمرات پرتاب کنند و در مسائل آینده نیز به همین صورت عمل شود.
}}
چهارم ـ عدد سنگ‌ریزه‌ها باید هفت باشد.
پنجم ـ باید به تدریج یکی یکی عقب هم بیندازد و در این صورت، اگر با هم به جمره بخورد مانع ندارد ولی اگر همه را یا چند عدد را با هم بیندازد کافی نیست. {{توضیح مساله|1001|
* '''زنجانی، سبحانی، فاضل و مکارم:''' یعنی مجموعاً یک رمی حساب می‌شود.
}}اگرچه با هم به جمره نرسد و دنبال هم برسد. {{توضیح مساله|1001|
* '''زنجانی:''' رعایت موالات، در زدن شش سنگ اول لازم است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1001}}
|}
==رمی سنگی که دیگری استعمال کرده است==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1002
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر شک کند که سنگ را دیگری استعمال کرده یا نه [[جایز]] است به آن بیندازد. {{توضیح مساله|1002|
* '''زنجانی:''' گذشت که بکر بودن سنگ‌ها شرط نیست.
* '''سبحانی:''' مثلاً شک کند که با آن [[رمی]] شده یا نه و یا شک کند که قبلاً در خارج حرم بوده سپس وارد [[حرم]] شده است در هر دو صورت به شک خود اعتنا نکند اما با ریگ‌هایی که در اطراف جمرات ریخته شده رمی کفایت نمی‌کند.
* '''سیستانی:''' مگر اینکه در جایی باشد که علم داشته باشد بعضی از سنگ‌های آنجا استعمال شده است و احتمال بدهد که سنگ مورد نظر هم یکی از آنها باشد که در این صورت باید [[احتیاط]] کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1002}}
|}
==عدم اعتنا به سنگی که از خارج حرم آورده‌اند==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1003
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر سنگی را که در [[حرم]] است احتمال بدهد از خارج آورده‌اند، اعتنا نکند. {{توضیح مساله|1003|
* ''زنجانی:''' گذشت که اگر یقین هم دارد که سابقاً از خارج حرم آورده‌اند مانعی ندارد.
* '''فاضل:''' احتیاط آن است که با آن رمی نکند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1003}}
|}
==شک در مورد خود سنگ==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1004
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر شک کند به سنگی که می‌خواهد بیندازد «حصی»؛ یعنی ریگ گفته می‌شود، باید به آن اکتفا نکند.
|}
==شک در مورد عدد سنگ==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1005
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر شک کند در عدد انداختن، در وقتی که مشغول عمل است، باید چندان بیندازد تا علم به عدد پیدا کند و همچنین اگر شک کند که سنگی که انداخت خورد به [[جمره]] یا نه، باید بیندازد تا علم به رسیدن پیدا کند. {{توضیح مساله|1005|
* '''زنجانی:''' لکن اگر اطمینان پیدا کند که هفت سنگ زده، یا به حدی بزند که اگر متعارف مردم این مقدار می‌زدند اطمینان پیدا می‌کردند، کافی است.
* '''سبحانی:''' اصابت شرط نیست.
* '''مکارم:''' همان‌گونه که گفتیم کافی است سنگ به دایره اطراف جمره بیفتد.
 
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1005}}
|}
==در صورت عدم اصابت سنگ به جمره==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1006
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر سنگی را که انداخت به جمره نرسید، باید دو مرتبه بیندازد، اگرچه در وقت [[رمی]] گمانش آن بود که رسیده است. پس اگر پهلوی جمره چیزهای دیگری نصب شده و اشتباهاً به آنها رمی کرده، کافی نیست و باید اعاده کند، اگرچه در سال دیگر به وسیله نایبش. {{توضیح مساله|1006|
* '''سبحانی:''' چنانچه فضای مذکور را رمی کند کافی است و اصابت شرط نیست.
* '''سیستانی:''' اگر پس از خروج از [[مکه]] متوجه شود اعاده لازم نیست گرچه احوط است.
* '''آیت‌الله مکارم:''' همان‌گونه که گفتیم کافی است سنگ به دایره اطراف جمره بیفتد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1006}}
|}
==اگر چند سنگ را باهم بیندازد==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1007
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر چند سنگ را با هم بیندازد مانع ندارد لکن یکی حساب می‌شود؛ چه یکی از آنها به محل بخورد یا همه.
|}
==سواره یا پیاده انداختن سنگ==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1008
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' [[جایز]] است سواره و پیاده سنگ بیندازد. {{توضیح مساله|1008|
* '''بهجت، تبریزی و سیستانی:''' [[مستحب]] است در حال پرتاب پیاده باشد.
* '''فاضل:''' اما پیاده افضل است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1008}}
|}
==سنگ را با دست انداختن==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1009
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' باید سنگ را با دست بیندازد، اگر با پا یا دهان بیندازد کافی نیست، ولی بعید نیست با «فلاخن» کافی باشد. {{توضیح مساله|1009|
* '''بهجت:''' خلاف [[احتیاط]] است.
* '''خویی ، گلپایگانی:''' متعرض این مسئله نشده‌اند.
* '''زنجانی:''' رمی با فلاخن، صحیح است و رمی با پا و دهان، خلاف احتیاط استحبابی است.
* '''سبحانی:''' سنگ‌ها باید با دست پرتاب شوند و با اعضای دیگر بدن و یا به وسیله دیگر کافی نیست و کسانی ‌که دست ندارند و یا هر دو دست آنها فلج است می‌توانند نایب بگیرند و رمی با دهن یا پاها کافی نیست.
* '''سیستانی، صافی، فاضل و مکارم:''' بنا بر [[احتیاط واجب]] کافی نیست.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1009}}
|}
==شک در عدد سنگها بعد از انحراف سنگ‌ها==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1010
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر بعد از آنکه سنگ را انداخت و از محل منصرف شد، شک کند در عدد سنگ‌ها، اگر شک در نقیصه کند، احتیاط آن است که برگردد و نقیصه را تمام کند {{توضیح مساله|1010|
* '''بهجت:''' اشکال ندارد.
* '''تبریزی، خویی، سبحانی، صافی و گلپایگانی:''' اگر شک در نقیصه کند باید برگردد و نقیصه را تمام کند.
* '''زنجانی:''' چنانچه احتمال دهد هنگام رمی به حفظ عدد سنگ‌ها توجه داشته، اعتنا به شکش نکند، هرچند شک در نقیصه باشد.
* '''سیستانی:''' اگر بعد از صدق عرفی فراغ باشد اعتنا نکند و اگر قبل از آن است باید تدارک کند.
* '''مکارم:''' بنا را بر کمتر می‌گذارد و چنانچه [[موالات]] به هم نخورده، باقیمانده را به جا می‌آورد و اگر موالات به هم خورده، احتیاط آن است که آن را تکمیل کند و سپس از نو، هفت سنگ بزند؛ مگر آنکه چهار سنگ زده باشد.
}}و در شک در زیاده اعتنا نکند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1010}}
|}
==شک بعد از ذبح==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1011
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر بعد از [[ذبح]] یا [[سر تراشیدن]]، [[شک]] کند {{توضیح مساله|1011|
* '''تبریزی، خویی و سیستانی:''' و یا پس از فرا رسیدن شب باشد.
* '''زنجانی:''' در اصل، باید رمی کند و اگر در تعدد آن شک داشته باشد اگر احتمال رعایت بدهد، اعتنا نکند و اگر بعد از گذشتن وقت رمی ـ روز دهم ـ در اصل رمی یا عدد آن شک کند، و همچنین اگر بعد از گذشتن وقت رمی و رسیدن شب شک کند، اعتنا نمی‌کند.
}}در انداختن سنگ یا در عدد آن، اعتنا نکند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1011}}
|}
==شک بعد از فراغت==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1012
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر بعد از فارغ شدن شک کند در اینکه درست انداخته یا نه، بنا بر صحت بگذارد، {{توضیح مساله|1012|
* '''زنجانی:''' چنانچه احتمال بدهد هنگام [[رمی]] به رعایت شرایط آن توجه داشته اعتنا نکند.
* '''سبحانی:''' ولی ظن به پرتاب و یا ظن به صحت در حین رمی اعتبار ندارد و باید یقین کند که صحیح پرتاب کرده ولی همان‌ طور که گذشت اصابت شرط نیست.
}}بلی اگر در رسیدن سنگ آخری به محل شک کند باید اعاده کند ،{{توضیح مساله|1012|
* '''بهجت:''' خلاف احتیاط است.
* '''تبریزی، خویی:''' اگر شک کند سنگ‌ریزه به [[جمره]] رسید یا نه بنا بر نرسیدن گذاشته و سنگ دیگری بزند مگر آنکه شک وی در وقتی باشد که به واجب دیگری مشغول شده یا پس از فرا رسیدن [[شب]] باشد.
* '''زنجانی:''' در تمام فروض این مسئله چنانچه احتمال بدهد هنگام رمی به رعایت شرایط آن توجه داشته یا بعد از روز [[عید]]، شک کند اعتنا نکند.
* '''سبحانی:''' اگر بعد از [[ذبح]] یا سر تراشیدن باشد، به شک خود اعتنا نکند والاّ باید آن را اعاده کند.
* '''سیستانی:''' اگر بعد از صدق فراغ باشد عرفاً اعتنا نکند، مطلقاً.
* '''فاضل:''' برای این استثناء وجهی به نظر نمی‌رسد.
}} ولی اگر رسیدن را دانست و احتمال داد که با پا انداخته باشد یا سنگ مستعمل انداخته باشد، اعتنا نکند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1012}}
|}
==ظن در مورد رمی==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1013
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' ظن به رسیدن سنگ و عدد آن اعتبار ندارد.
|}
==عدم شرط طهارت در زمان رمی==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1014
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در انداختن سنگ‌ها شرط نیست [[طهارت]] از [[حدث]] {{توضیح مساله|1014|
* '''زنجانی:''' رعایت طهارت از حدث، مطابق احتیاط استحبابی است.
}}یا خبث و در خود سنگها نیز طهارت شرط نیست. {{توضیح مساله|1014|
* '''بهجت:''' خلاف احتیاط است.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1014}}
|}
==نیابت در رمی==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1015
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' از بچه‌ها و مریض‌ها {{توضیح مساله|1015|
* '''بهجت، سبحانی، تبریزی و خویی:''' بیماری که امید ندارد تا مغرب بهبودی حاصل کند.
* '''زنجانی:''' بانوان و کودکان و کسانی ‌که از رمی در روز معذورند (به تفصیلی که در ذیل مسئله 1018 خواهد آمد) شب عید، رمی می‌کنند و چنانچه از رمی در شب و روز، معذور باشند، برای [[رمی]] در روز، نایب می‌گیرند و رمی در شب قبل، بر نیابت مقدم است و در صورتی که نتوانند برای رمی در روز نایب بگیرند برای رمی در شب قبل، نایب می‌گیرند.
}}و کسانی ‌که نمی‌توانند به واسطه عذری ـ مثل اغما ـ خودشان رمی کنند، کسی دیگر [[نیابت]] کند. {{توضیح مساله|1015|
* '''بهجت:''' و اگر شب می‌تواند [[احتیاط]] در جمع بین استنابه و رمی در شب است.
* '''خامنه‌ای:''' کسانی ‌که از انجام رَمی حتی در شب معذورند (مانند بیماران) می‌توانند نایب بگیرند.
* '''مکارم:''' نیابت احتیاج به اذن و اجازه منوب ‌عنه دارد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1015}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1016
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' مستحب است بلکه موافق احتیاط است که اگر بشود مریض را حمل کنند و ببرند نزد جمره و در حضور او سنگ بیندازند. {{توضیح مساله|1016|
* '''بهجت:''' و اگر ممکن است مریض سنگ را به دست گیرد که دیگری بیندازد او را، و جمع کند بین این کار و استنابه علی الأحوط.
* '''صافی، گلپایگانی:''' و اگر ممکن است مریض سنگ‌ها را با دست بگیرد و دیگری برای او رمی کند.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1016}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1017
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' اگر مریض خوب شد و بی‌هوش به هوش آمد، بعد از آنکه نایب سنگ‌ها را انداخت، لازم نیست خودش اعاده کند و اگر در بین سنگ انداختن خوب شد یا به هوش آمد، باید خودش از سر، سنگ بیندازد و کفایت کردن به مقداری که نایب عمل کرده مشکل است. {{توضیح مساله|1017|
* به مسئله 1270 تا 1272 و حواشی '''آیات عظام''' در ذیل آنها مراجعه شود.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1017}}
|}
==حکم کسانی که عذر دارمد در روز رمی کنند==
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1018
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' کسانی ‌که [[عذر]] دارند از اینکه روز رمی کنند، می‌توانند شب عمل کنند هر وقت شب که باشد. {{توضیح مساله|1018|
* '''بهجت:''' معذورین می‌توانند شب قبل از آن روز رمی کنند اما در شب بعد، بنا بر احتیاط واجب مجزی نیست مگر اینکه فردا مانعی داشته باشند.
* '''تبریزى، خویی:''' شب قبل از آن روز.
* '''خامنه‌ای:''' غیر از زنان که رمی شب عید وظیفه اختیاری آنان است کسانی ‌که از انجام رمی در روز عید معذورند می‌توانند در شب عید یا شب پس از آن رمی کنند، همچنین کسانی ‌که از انجام رمی در روز یازدهم یا دوازدهم [[ذیحجه|ذی‌حجه]] معذورند، می‌توانند شب قبل یا شب بعد از آن رمی کنند.
* '''زنجانی:''' چند دسته‌اند که می‌توانند جمره را در شب قبل رمی کنند: الف) بانوان؛ ب) کودکان؛ ج) ضعیفی که رمی در روز برایش مشقت دارد، هرچند شدید نباشد؛ د) تمام کسانی ‌که رمی در روز برای آنها مشقت شدید دارد، ه‍ ) کسانی ‌که به جهت تهیه ارزاق عمومی از رمی در روز معذورند. این چند گروه در روز هم می‌توانند رمی نمایند. چند گروهند که باید جمره را در شب قبل رمی کنند: الف) کسانی ‌که نمی‌توانند در روز رمی کنند؛ ب) کسانی ‌که می‌ترسند برای رمی در روز با خطر جدی روبه‌رو شوند؛ ج) کسانی ‌که رمی در روز برایشان ضرر اساسی دارد، این سه دسته باید شب قبل رمی نمایند، و اگر در روز، رمی کردند بنا بر احتیاط به آن اکتفا نکند. کسی که وظیفه او نایب گرفتن است اگر کسی بدون گفته او برایش سنگ زد کافی است.
* '''سبحانی:''' یعنی شب قبل از هر روز رمی کند نه شب بعد ولی اگر در شب هم نمی‌تواند باید نایب بگیرد و در هر سه مورد شب [[عید]] و شب یازدهم و دوازدهم نایب نمی‌تواند شب رمی کند بلکه باید در روز رمی نماید.
* '''سیستانی:''' کسانی ‌که شب از ماندن در [[مشعر]] معذور بودند مانند زنان و بیماران می‌توانند همان شب عید رمی کنند و اما پرستاران و همراهان آنها باید روز رمی کنند مگر اینکه آنها نیاز به همراهی در طول روز داشته باشند به طوری که به مقدار رمی هم از آنها مستغنی نشوند و اما رمی در شب بعد کافی نیست و معذور باید نایب بگیرد مگر چوپانان و کسانی ‌که از ماندن روز در [[منا]] معذورند به جهت ترس یا بیماری یا غیر آن.
* '''مکارم:''' زنان و پیران می‌توانند در شب رمی کنند، همچنین کسانی ‌که روزها گرفتار کار حجاج هستند و فرق نمی‌کند در شب قبل یا شب بعد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1018}}
|}
==مستحبات==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مستحبات رمی جمرات
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' مستحبات [[رمی جمرات]] {{توضیح مساله|*|
* '''مکارم:''' این مستحبات را به قصد [[رجا]] به جا آورد.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|*}}
|}
{{سخ}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1019
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:''' در رمی جمرات چند چیز [[مستحب]] است:
1. با طهارت بودن در حال رمی.
2. هنگامی که سنگ‌ها را در دست گرفته و آماده [[رمی]] است، این [[دعا]] را  بخواند: «أللَّهُمَّ هذِهِ حصَیاتی فَأحْصِهِنَّ لِی وَارْفَعْهُنَّ فی عَمَلی».
3. با هر سنگی که می‌اندازد تکبیر بگوید.
4. هر سنگی را که می‌اندازد این دعا را بخواند: «اللهُ أکبَرُ، أللَّهُمَّ ادْحَرْ عنِّی الشَّیطانَ أللَّهُمَّ تَصْدِیقاً بِکتابِکَ وَعَلى سُنَّةِ نَبِیک أللَّهُمَّ اجْعَلْهُ لِی حَجّاً مَبْرُوراً وَعَمَلاً مَقْبُولاً وَسَعْیاً مَشْکوراً وَذَنْباً مَغْفُوراً».
5. میان او و [[جمره]] در [[جمره عقبه]] ده یا پانزده ذراع فاصله باشد و در جمره اولی و وسطی کناره جمره بایستد.
6. جمره عقبه را رو به جمره و پشت به قبله رمی نماید و جمره اولی و وسطی را رو به [[قبله]] ایستاده رمی نماید.
7. سنگ‌ریزه را بر [[انگشت ابهام]] گذارده و با ناخنِ انگشتِ [[انگشت شهادت]] بیندازد.
8. پس از برگشتن به جای خود در [[منا]]، این دعا را بخواند: «أَللَّهُمَّ بِک وَثِقْتُ وَعَلَیک تَوَکلْتُ فَنِعْمَ الرَّبُ وَنِعْمَ الْمَوْلی وَنِعْمَ النَّصِیرُ».
|}
==استفتائات==
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1424
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''امام خمینی:'''  سئوال: رمی جمرات از طبقه فوقانی جایز و مکفی است یا نه؟ و چنانچه بر اثر ازدحام جمعیت رمی در طبقه پایین مشکل باشد تکلیف چیست؟ جواب: جایز است و لازم نیست در طبقه اوّل رمی نمایند.{{توضیح مساله|1424|
* '''بهجت، زنجانی:''' رمی در هر دو طبقه جایز و کافی است.
* '''تبریزی:''' کفایت رمی مزبور محل اشکال است مگر اینکه از بالا، پایین جمره را بتواند رمی کند و اگر در تمام روز رمی در طبقه پایین مشکل باشد و خوف بر نفس داشته باشد، شب قبل رمی نماید و چنانچه در روز هم متمکن شد رمی را اعاده می‌کند. والله العالم.
* '''خامنه‌ای:''' بنا بر ظاهر، انجام رمی از طبقه بالا (پل جمرات) جایز است، هرچند احوط آن است که از محل پیشین رمی کند.
* '''سبحانی:''' رمی در تمام طبقات جایز است.
* '''سیستانی:''' اکتفا به رمی مقدار اضافه شده، محلّ اشکال است اگر رمی مقدار سابق ممکن نباشد هم خود به مقدار جدید اضافه شده رمی کند و هم نایب بگیرد که به مقدار زاید رمی نماید.
* '''صافی:''' رمی آنچه بر ستون جمره اضافه شده خلاف احتیاط است ولی اگر از طبقه فوقانی به قسمت قبلی جمره رمی کنند اشکال ندارد. والله العالم.
* '''فاضل، نوری:''' رمی از طبقه فوقانی جایز است.
* '''گلپایگانی:''' رمی در طبقه بالا خلاف احتیاط است و اگر در همان روز متمکن از رمی در طبقه پایین نشدند روز بعد در طبقه پایین رمی کنند. والله العالم.
* '''مکارم:''' رمی از طبقات بالا مانع ندارد، مخصوصاً در هنگام ازدحام.
}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|1424}}
|}
{{سخ}}
 
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله 1425
|-style="background:#f9f9fe;"
|
'''سوال:''' ستون قبلی جمرات در طبقات پایین و بالا، در هر جمره به صورت دیواری به طول 25 متر و عرض یک متر ساخته شده است که تشخیص محل قبلی ستون‌ها و ایستادن در آن محلّ پر ازدحام برای تشخیص آن، کاری دشوار و یا غیر ممکن است، از این رو خواهشمند است بفرمایید تکلیف حجاج در رمی جمرات چیست؟ و آیا رمی تمام دیوار 25 متری کفایت می‌کند یا خیر؟
|-style="background:#fefef9;"
| '''پاسخ مراجع:'''
* '''بهجت:''' اگر ضرورت است، به اینکه ممکن نیست سؤال شود که از کجا زیاد شده، اشکال ندارد.
* '''تبریزی:''' با فحص و سؤال از کسانی ‌که از کیفیت بنا اطلاع دارند، به دیوار جدیدی که مقابل ستون‌های قبلی قرار گرفته رمی کنند و اگر تشخیص محل قبلی ستون‌ها و ایستادن در محل پر ازدحام برای تشخیص آن، کاری دشوار و یا غیر ممکن بود (با توجه به نقشه ارسالی به این جانب از جمرات جدید) چنانچه وسط دیوار جدید را در نظر بگیرند و رمی کنند، مجزی است ان شاء الله تعالی.
* '''خامنه‌ای:''' اگر بتواند جای جَمَره قدیمی را بشناسد و آن را رمی کند، باید همان جا را رمی کند، و اگر شناختن جای جمره قدیمی یا رمی آن برای او مشقت داشته باشد، هر جای جمره فعلی را رمی کند کافی است.
* '''زنجانی:''' سنگ‌زدن به ستون‌هایی که اخیراً احداث شده است، حتی قسمت‌هایی که از محل جمرات سابق بیرون است و همچنین رمی هر دو طرف دیوار کافی است.
* '''سبحانی:''' به ذیل مسئله 1001 مراجعه شود.
* '''سیستانی:''' اگر دیوار موجود، مشتمل بر ستون سابق باشد و تشخیص آن هرچند به کمک اهل خبره قبل از رمی میسور باشد، بنا بر احتیاط واجب باید همان قسمت را رمی کنند و اگر میسور نباشد، به احتیاط واحب، باید رمی را تکرار کنند، مگر مقداری که مستلزم حرج یا ضرر است.
* '''صافی:''' در صورت عدم امکان رمی ستون سابق، محاذی ستون سابق رمی شود؛ والله العالم.
* '''فاضل:''' بلی، در فرض مزبور رمی جمرات فعلی کفایت می‌کند.
* '''مکارم:''' پرتاب سنگ به آن حوضچه، هرچند بزرگتر از سابق شده است کافی است، و اگر به دیوار مزبور بزنند تا در حوضچه بیفتد، آن هم کفایت می‌کند، و هیچ ضرورتی ندارد که جای ستون سابق را پیدا کنند و به آن بزنند.
|}
 
 
==منبع==
{{برگرفتگی
| پیش از لینک =
| منبع = صفحه 477 تا 486 کتاب مناسک حج
| لینک = https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%DA%A9_%D8%AD%D8%AC_%DA%86%D8%A7%D9%BE_%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B7.pdf&page=477
| توضیحات منبع = پژوهشکده حج و زیارت، سال انتشار: ۱۳۹۷
}}
==مقالات مرتبط==
* [[رمی جمره عقبه]]
{{ناوبری فتواها}}
[[رده:فتواها درباره اعمال حج تمتع]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)