در حال ویرایش روز عرفه

'''روز عَرَفه''' (۹ ذی‌الحجه)، روزی است که [[حاجی|حاجیان]] باید در آن روز از ظهر تا غروب آفتاب در [[عرفات]] حضور داشته باشند؛ به این کار، [[وقوف در عرفات]] گویند که یکی از [[ارکان حج]] است. 
[[پرونده:وقوف در عرفات.jpg|بندانگشتی|نمای هوایی از [[وقوف در عرفات|وقوفِ حج‌گزاران در عرفات]] در روز عرفه]]
به نظر فقیهان شیعه، [[واجب]] است حج‌گزار غروب روز عرفه در صحرای عرفات بماند و از آنجا خارج نشود؛ و الا حجش باطل است. فقیهان اهل سنت، در زمانِ وقوفِ روز عرفه اختلاف دارند.

به گفته [[امام صادق(ع)]]، این مدت وقوفِ ظهر تا مغرب در روز عرفه، همان زمانی است که [[حضرت آدم(ع)]] توبه کرد و [[توبه]] او پذیرفته شد.

بنابر روایات، روز عرفه، روزی برای بخشیده شدن گناهان و استجابت دعا بوده و اعمال و [[دعاهای روز عرفه|دعاهایی برای این روز]] وارد شده است؛ مانند خواندن [[دعای عرفه امام حسین (متن دعا)|دعای امام حسین(ع)]] یا [[دعای عرفه امام سجاد (متن دعا)|دعای امام سجاد(ع) در روز عرفه]]، روزه گرفتن و صدقه دادن.

== روز عرفه ==
روز عرفه، ۹ ذی الحجه و یک روز قبل از [[عید قربان]] است. حاجیان باید در روز عرفه از ظهر تا غروب آفتاب در [[عرفات|سرزمین عرفات]] حضور داشته باشند که به آن [[وقوف در عرفات]] می‌گویند.<ref>مناسک حج، ص۴۵۰-۴۵۱.</ref>

بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]]، زمان ظهر تا غروب آفتابِ روز نهم ذی‌الحجه، همان زمانی است که [[حضرت آدم(ع)]] توبه کرد و [[توبه]] او پذیرفته شد.<ref>وسائل الشیعة، ج١٣، ص۵۵٠.</ref>
===وجه نامگذاری===
درباره وجه نامگذاری عرفه (شناختن) گفته شده، به این جهت که پس از خروج آدم و [[حوا]] از بهشت و سکونت آن‌ها در زمین ([[هبوط|هُبوط]])، در این سرزمین مجدداً یکدیگر را یافته و شناختند، به این نام نامیده شد.<ref>مفردات، ص۳۳۱.</ref> همچنین نام عرفه، از [[عرفات|صحرای عرفات]]؛ که محل توقف حاجیان است، گرفته شده و گفته‌اند عرفات را از آن رو عرفات خوانده‌اند که زمینی مشخص و شناخته‌شده در میان کوه‌ها است.<ref>التحقیق لکلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۱۲۰.</ref>

در برخی منابع کهن درباره مکه؛ مانند کتاب [[اخبار مکه (فاکهی)|اخبار مکة]]،<ref>اخبار مکه (فاکهی)، ج۳،ص۹۹.</ref> برای اشاره به عرفات از کلمه «عرفه» نیز استفاده کرده‌اند. به نظر سَخاوی تاریخ‌نگار قرن دهم قمری، کلمه عَرَفات جمع عرفه بوده و به هر نقطه از آن منطقه، عرفه گویند و نام کل منطقه، عرفات است.<ref>البلدانیات، ص۲۲۵.</ref>

==فضیلت روز عرفه و آداب آن==
روز عرفه از روزهاى با فضيلت بوده و اعمال و [[دعاهای روز عرفه|دعاهایی برای این روز]] وارد شده است. بنابر روایات، روز عرفه، روزی ویژه برای بخشایش گناهان<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۲۱۱.</ref> و استجابت دعا<ref>الکافی، ج۴، ص۱۴۶ و ۵۴۱.</ref> است.

برخی از مستحبات و آداب روز عرفه چنین‌اند:<ref>رک: مناسك حج، صص457-461.</ref>

{{ستون-شروع|2}}
* روزه گرفتن (برای کسی که در دعا خواندن ضعف پیدا نکند)
* صدقه دادن<ref>وسائل الشیعة، ج۹، ص۴۰۳.</ref>
* غسل (بهتر است نزدیک به ظهر باشد)
* اعتراف به گناه نزد خدا و درخواست [[توبه]]؛<ref>مصباح‌الشریعة، ص۹۲؛ المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۰۷.</ref>
* خواندن [[دعای امام حسین(ع) در روز عرفه|دعای امام حسین(ع)]]<ref>درسنامه مناسک حج،‌ص۶۰.</ref> یا [[دعای عرفه امام سجاد (متن دعا)|دعای امام سجاد(ع)]] در روز عرفه.<ref>عرفه و عرفان، ص۱۱.</ref>
* زیارت [[امام حسین (ع)|امام حسین(ع)]]<ref> الکافی، ج ۴، ص ۵۸۰؛ وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۴۵۹؛ مفاتیح الجنان، ص ۴۵۱.</ref>
* خواندن دعاهایی که وارد شده است؛<ref>نگاه کنید به: حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۳۹۲.</ref> مانند دعایِ «أللّهُمَّ اجْعَلنی مِمَّنْ رَضیتَ عَمَلَه و اَطَلْتَ عُمْرَه و اَحْیَیْتَهُ بَعدَ الْمَوْتِ حَیاةً طَیّبَةً؛ خدایا! من را در زمره آن بندگانت قرار بده که از اعمالشان خشنود گشتی و عمرشان را دراز کردی و برای پس از مرگشان، زندگی پاک و شیرینی آماده کرده‌ای».<ref>وسائل الشیعه، ج١٠، ص١۵.</ref>

{{پایان}}

== احکام ==
به گفته فقیهان شیعه، یکی از [[ارکان حج]]، [[وقوف در عرفات]] است؛ [[واجب]] است حج‌گزار از ظهر روز عرفه ([[۹ ذی‌الحجه]]) تا مغرب در [[عرفات|صحرای عرفات]] بماند و از آنجا خارج نشود.<ref>مناسک حج، ص۴۵۰-۴۵۱.</ref>

همچنین اگر حج‌گزار از روی عمد و بدون دلیل به عرفات نرود و دست‌کم مقداری هرچند کوتاه در آنجا نماند، حجش باطل خواهد بود.<ref>نک: جامع الفتاوی مناسک حج، ص۱۷۳-۱۷۴.</ref>
===دیدگاه اهل سنت===
مذاهب [[اهل سنت]]، در زمانِ وقوفِ روز عرفه اختلاف دارند:
#از غروب شب دهم تا سحرگاه روز [[عید قربان|عید]]؛
#از سحرگاه روز نهم تا سحرگاه روز عید؛
#از ظهر شرعی روز [[۹ ذی‌الحجه]] تا فجر روز دهم.<ref>نک: حج و عمره در آینه فقه مقارن، ص ۲۳۷ و ۲۳۸؛ الفقه علی المذاهب الخمسة، ج ۱، ص۲۷۸.</ref>

==مقاله‌های مرتبط==
*[[دعاهای روز عرفه]]
*[[عرفات]]
*[[وقوف در عرفات]]
*[[وقوف در عرفات (فتاوای مراجع)]]

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}

*'''التحقیق لکلمات القرآن الکریم''': حسن مصطفوی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران، ۱۳۷۳ش.
*'''جامع الفتاوی مناسک حج(با روشی جدید مطابق با فتاوای ده تن از مراجع عظام تقلید)''': سید مرتضی شاهرودی، تهران، نشر مشعر، ۱۴۲۸ق.
*'''حج عمره در آینه فقه مقارن''': محمدعلی مقدادی، تهران، مشعر، ۱۳۸۴ش.
*'''حج و عمره در قرآن و حدیث''': محمد محمدی ری‌شهری، ترجمه: جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۸۶ش.
*'''درسنامه مناسک حج''': محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش.
*'''عرفه و عرفات''': عباس اسلامی کاشانی، تهران، مشعر، ١٣٩١ش.
*'''الفقه علی المذاهب الخمسه: الجعفریَ الحنفی، المالکی، الشافعی، الحنبلی''': محمدجواد مغنیه، قم: مؤسسة دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۳۲ق.
*'''الکافی''': محمد بن یعقوب کلینی، به تحقیق: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
*'''المحجّة البیضاء فی تهذیب الاحیاء''': ملا محسن فیض کاشانی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۳ق.
*'''مصباح الشریعة ومفتاح الحقیقه''': منسوب به امام صادق(ع)، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، ۱۳۶۰ش.
*'''مفاتیح الجنان''': عباس قمی، ترجمه: هادی اشرفی تبریزی، قم، آیین دانش، بی‌تا.
*'''مفردات الفاظ القرآن''': حسین بن محمد راغب اصفهانی، به تحقیق: صفوان عدنان داوودی، بیروت-دمشق، دار القلم، بی‌تا.
*'''من لا یحضره الفقیه''': محمد بن علی شیخ صدوق، قم، انتشارات جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق.
*'''مناسک حج (مطابق با فتاوای حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خمینی قدس‌سره‌الشریف و مراجع معظم تقلید دامت‌برکاتهم)''': پژوهشکده حج و زیارت، قم، مشعر، ۱۳۹۷ش.
*'''وسائل الشیعة''': محمد بن حسن حر عاملی، قم، مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، ۱۴۰۹ق.
{{پایان}}

{{حج و عمره}}

[[رده:اعمال حج]]
[[رده:احکام عرفات]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]