در حال ویرایش سید اسماعیل صدر (بخش)

==ویژگی‌ها==
====مقام معنوی====
او را در معنویت، قوی و تأثیرگزار و دارای مقام بسیار بالا دانسته‌اند.<ref>یادنامه امام موسی صدر، ص109، (سخنان آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی) و رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر، ص۱۸۰.</ref> محمدرضا حکیمی او را اهل سیر و سلوک روحی و شرعی خوانده است. به گفته او، میرزا مهدی شاگرد سید اسماعیل صدر، مراحلی از سیر و سلوک را به توصیه [[رحیم ارباب]]، عارف [[شیعه|شیعی]]، با راهنمایی سید اسماعیل گذراند.<ref name=":3">یادنامه امام موسی صدر، ص١٠٩ (سخنان آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی) و رجال اصفهان در علم و عرفان و ادب و هنر، ص١٨٠؛ اعیان‌الشیعه، ج۵، ص٢١٩.</ref> معروف بود، گفتار، سکوت، حرکت و سکونش، همه برای رضای خداست.<ref>بغیةالراغبین، ج٧، ص٢١١.</ref> سید اسماعیل صدر، به اخلاص، فروتنی، خوش‌خلقی، زهد، گریز از ریاست، توکل و ثبات قدم شهرت داشت.<ref name=":3" />

====اخلاص====
وی وجوهات را مخفیانه به نیازمندان و اهل علم می‌رساند؛ از این رو، بیشتر افراد درنمی‌یافتند از چه طریق وجوه را دریافت می‌کنند.<ref>بغیةالراغبین، ج٧، ص٢١١ و ٢١٢؛ تکملة امل الآمال، ص١٠۵؛ نقباء البشر، ج١، ص١۶٠.</ref> بسیاری، پس از درگذشت سید اسماعیل فهمیده بودند برخی از وجوه و خدماتی که دریافت می‌کردند، از طرف وی بوده است. سید اسماعیل صدر، وجوهات را به برخی افراد و تاجران مورد اعتماد می‌سپرد تا میان نیازمندان و اهل علم تقسیم کنند.<ref>بغیةالراغبین، ج٧، ص٢١٠ -٢١٢.</ref> یکی از افرادی که به واسطه او برخی وجوه فرستاده می‌شد، [[سید عبدالحسین شرف‌الدین]] بود. به گفته وی، روزی که فردی به سید اسماعیل صدر به شدت اعتراض می‌کند، به ناچار او را آگاه می‌کند که پولی که به او داده است، از سوی سید اسماعیل صدر است. وقتی سید اسماعیل، از جریان آگاه می‌شود، بسیار ناراحت شده، او را به سبب آشکار کردن موضوع، مورد مؤاخذه قرار می‌دهد.<ref>یادنامه امام موسی صدر، ص١١٠ (سخنان آیت‌الله العظمی سید موسی شبیری زنجانی).</ref>

به گفته [[عبدالکریم حائری]]، سید اسماعیل با وجود جایگاه علمی، گاهی در سفرهای خود به [[نجف]]، عبا بر سر کشیده و به طور ناشناس در درس [[آخوند خراسانی]] شرکت می‌کرد، تا طلبه‌های فاضل را شناسایی و سهم امام(ع) را مخفیانه به آن‌ها بدهد. سید اسماعیل، به مقلدانش، به طور عمومی اجازه داده بود تا خود، وجوه و حتی سهم امام(ع) را میان نیازمندان شهر تقسیم کنند، بی‌آن‌که لازم باشد به وی مراجعه کنند.<ref name=":4">بغیة الراغبین، ج۷، ص۲۱۲.</ref>

====ساده‌زیستی====
وضع ظاهری زندگی او را، پیش و پس از مرجعیت، یکی دانسته‌اند. وی از خدمتکار و محافظ استفاده نمی‌کرد. در کوچه و خیابان به تنهایی راه می‌رفت؛ به تنهایی مسافرت می‌کرد و نامه‌هایی که به دستش می‌رسید، با وجود شمار زیاد آن، شخصاً با دستخط خود جواب می‌داد. سید اسماعیل، برای خود و خانواده‌اش از سهم امام(ع) استفاده نمی‌کرد.<ref name=":4" />

====فروتنی====
روزگاری که سید اسماعیل در [[سامراء|سامرا]] اقامت داشت، طلبه‌ای از کشمیر یا تبّت برای آموختن علوم حوزوی وارد شهر شده؛ ولی برای کتاب‌های آغازین صرف و نحو، کسی از هم‌درسان او حاضر به مباحثه با وی نشده بود. روزی یکباره و بدون شناخت، به سید اسماعیل برخورده بود. سید اسماعیل صدر، حاضر به مباحثه با او شده و روزهایی طولانی با وی به مباحثه پرداخت. روزی یکی از همدرسان آن طلبه، آن‌ها را در حال مباحثه دیده و طلبه را از شخصیت علمی و جایگاه سید اسماعیل صدر در [[حوزه علمیه سامراء|حوزه سامرا]] آگاه کرد. طلبه خجالت‌زده شد و بابت ناآگاهی و جسارت‌های احتمالی عذرخواهی کرد. وی با وجود اصرار سید اسماعیل صدر برای ادامه مباحثه، حاضر به ادامه آن نشد.<ref>بغیةالراغبین، ج۷، ص۲۲۰ و ۲۲۱.</ref>

====احتیاط در فتوا====
وی مانند استادش میرزای شیرازی، در فتوا زیاد احتیاط می‌کرد. برخی این ویژگی را نتیجه نبوغ فکری و جولان ذهنی او دانسته‌اند.<ref>اعیان‌الشیعه، ج5، ص219.</ref> سید اسماعیل صدر، در ابتدای حاشیه خود بر رساله جامع عباسی، از مؤمنان خواسته، به سبب همراهی فتواهای وی با احتیاط و سختی آن، برای راحتی خودشان، به دیگر مراجع رجوع کنند. برخی، این مطلب را دلیل بر پرهیزکاری و خودساختگی سید اسماعیل دانسته‌اند؛ زیرا بر پایه سنت مرسوم در حوزه‌های علمیه، حاشیه نوشتن بر رساله، در حکم اعلام اعلمیت آن فرد است.<ref>بزرگ خاندان صدر در کاظمین، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۵ و ۱۶، ص۱۷۲، استاد سید مصطفی مطبعه‌چی، به نقل از استاد عبدالحسین حائری، رئیس کتابخانه مجلس، گفت‌وگوی تلفنی با نگارنده، 19 اردیبهشت 1387، قم.</ref>