در حال ویرایش شفاعت (بخش)

==نقد دیدگاه وهابیت==
دیدگاه‌های وهابیت درباره شفاعت نقد شده‌اند. 

=== نقد دیدگاه جایز نبودن طلب شفاعت از پیامبر(ص) ===
نظریه وهابیان، مبنی بر اینکه درخواست شفاعت به صورت مستقیم را از پیامبر(ص)‌ و اولیا جایز ندانسته‌اند، مورد نقد قرار گرفته است. 

به باور جعفر سبحانی (زاده ۱۳۰۸ش)، مرجع تقلید و متکلم شیعه و [[مرتضی مطهری|شهید مرتضی مطهری]] (شهادت ۱۳۵۸ش)، درخواست شفاعت از پیامبر و اولیا با [[توحید]] در ربوبیت و الهویت ناسازگار نیست؛ چراکه طلب شفاعت از کسانی که به اذن خدا حق شفاعت دارند در حقیقت طلب شفاعت از خدا است، و فاعل حقیقیِ فعلی که به اذن و خواست الهی انجام می‌شود، خدا است.<ref>مطهری، ج۱، ص۲۶۲؛ سبحانی، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۹.</ref>

استدلال وهابیان در جایز نبودن طلب شفاعت از پیامبر(ص)، به آیه ۱۸ از سوره جن است که در آن از خواندنِ کسی غیر از خدا نهی شده است.<ref name=":0" /> به باور برخی از پژوهشگران شیعه، وهابیان در فهم و تفسیر این آیه دچار اشتباه شده‌اند. به گفته آنان، هیچ متکلم و مفسر مسلمانی نمی‌گوید خواندن دیگران مطلقاً مشمول این آیه و شرک است.<ref>«بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۴۵.</ref> به باور آنها، وقتی کسی از پیامبر(ص) می‌خواهد تا برای او آمرزش بخواهد، در واقع به دستور خدا در آیه {{آیه|وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا
}}<ref>سوره نساء، آیه ۶۴.</ref>عمل کرده است. در این آیه، به گناهکاران سفارش شده از پیامبر(ص) بخواهند برای آنها از خدا درخواست آمرزش کند. بنابراین، با این آیه، جواز درخواست شفاعت به صورت مستقیم از پیامبر(ص)، اثبات می‌شود. 

عمل [[صحابه]] در زمان حیات پیامبر(ص)، که از او درخواست می‌کردند از خدا برایشان آمرزش بخواهد، دلیل دیگری است که برخی با آن، دیدگاه وهابیان را نقد کرده‌اند.<ref>«بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۴۷.</ref>

=== نقد دیدگاه شرک بودن طلب شفاعت از مردگان ===
نظریه وهابیان درباره اینکه طلب شفاعت از مردگان شرک است، مورد نقد قرار گرفته است.

محمد شوکانی (درگذشت ۱۲۵۰ق)، عالم اهل سنت نزدیک به [[سلفیه]]، با توجه به آیه ۱۵۴ سوره بقره که در آن شهیدان، زنده معرفی شده، پیامبران را به طریق اولی زنده دانسته است.<ref>فتح القدیر، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۳۰۵.</ref> برخی از محققان شیعه، این مطلب را دلیلی دانسته‌اند بر اینکه پیامبر(ص) دارای حیات بوده و قدرت درک و شنیدن دارد و می‌توان او را مورد خطاب قرار داد و از او درخواست شفاعت کرد. روایاتی نیز به زنده بودن و حیات برزخی حضرت محمد(ص) تصریح دارند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به مسند البزار المنشور باسم البحر الزخار، ۱۹۸۸م، ج۵، ص۳۰۸.</ref> بر اساس آیه ۴۱ سوره نساء، پیامبر(ص) پس از مرگ نیز، بر اعمال امت خود شاهد است.

بسیاری از عالمان اهل سنت، مانند ابن رجب حنبلی (درگذشت 795ق)، در کتاب اهوال القبور و سیوطی در کتاب شرح الصدور، زندگی برزخی و قدرت شنیدن سخن زندگان توسط مردگان را پذیرفته‌اند.<ref>اهوال القبور و احوال اهلها الی النشور، ۱۴۲۶ق، ص۲۰۱؛ الروح فی الکلام علی ارواح الاموات و الاحیاء بالدلائل من الکتاب و السنه، بی‌تا، ص۷۷؛ فتح الباری شرح صحیح البخاری، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۲۷۸؛ شرح الصدور بشرح حال الموتی، ۱۴۲۰ق، ص۲۰۱.</ref> برای نمونه، ابن حجر عسقلانی (درگذشت 852ق)، عالم شافعی، بر این باور است که همه [[پیامبران]] درون قبر زنده هستند و نماز می‌خوانند.<ref>فتح الباری شرح صحیح البخاری، ۱۳۷۹ق، ج۶، ص۳۵۲.</ref>

عمل [[صحابه]] پس از وفات پیامبر(ص) دلیل دیگری است که با آن، دیدگاه وهابیت مورد نقد قرار گرفته است. طبق برخی از روایات و گزارش‌های تاریخی، صحابه و [[تابعین]]، پس از وفات پیامبر(ص)، با او سخن گفته و از روح او شفاعت درخواست کرده‌اند. برای نمونه، [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، از صحابه و [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، خلیفه دوم پس از درگذشت پیامبر(ص) با او سخن گفته‌اند.<ref>نهج‌البلاغه، کلام ۲۳۵، ص۳۵۶؛ مفید، ۱۳۶۴ش، ۷ ص۱۰۳؛ سنن ابن ماجه، ۱۴۳۰ق، ج۲، ص۴۵۰.</ref>

به باور جعفر سبحانی (زاده ۱۳۰۸ش)، فقیه و متکلم شیعه، طلب دعا کردن از مرده به معنای عبادت کردن او نیست، زیرا اگر اینگونه باشد طلب دعا از زنده نیز عبادت او خواهد بود؛<ref>سبحانی، ۱۴۲۵ق، ج۵، ص۳۵۱.</ref> بنابراین، طلب دعا از زنده نیز باید نزد وهابیان حرام باشد؛ با اینکه آنها طلب دعا از زنده را جایز دانسته‌اند.

به گفته برخی از محققان شیعه، هیچ یکی از عناصر تحقق شرک، در طلب شفاعت از پیامبر(ص) و اولیای الهی پس از مرگشان وجود ندارد؛ زیرا [[توسل|متوسلین]] به پیامبر(ص) و اولیا، آنها را در شفاعت و نجات، مستقل نمی‌دانند؛ بلکه آنها را بندگان مقرب خدا و دارای مقام شفاعت می‌دانند و با این باور از او درخواست شفاعت می‌کنند.<ref>«بررسی معنا، شرایط و آثار شفاعت پیامبر اکرم(ص) از منظر مذاهب اسلامی»، پژوهشنامه حج و زیارت، شماره ۳، ص۱۵۲.</ref>