| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۱۵]]|سال=[[۱۴۰۴]]|کاربر=Heidar }} |
| | |
| [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] | | [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] |
| | '''{{جعبه اطلاعات اشخاص|نام کامل=عبدالمطلب فرزند هاشم|نسب/قبیله=قریش}}'''<table class="infobox" style="background: #FFFCF7; border-radius: 5px;"><caption class="infobox-title">عبدالمطلب</caption><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="background: #dbbe8e;">مشخصات فردی</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="background: #E6D0AE; vertical-align: middle; padding: 5px; text-align: left">نام کامل</th><td class="infobox-data" style="vertical-align: middle;">عبدالمطلب فرزند هاشم</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="background: #E6D0AE; vertical-align: middle; padding: 5px; text-align: left">نسب</th><td class="infobox-data" style="vertical-align: middle;">قریش</td></tr></table> |
|
| |
|
| '''{{جعبه اطلاعات اشخاص|نام کامل=عبدالمطلب فرزند هاشم|نسب/قبیله=قریش|شهر تولد=مدینه|تاریخ تولد=34 سال پیش از عام الفیل|فرزندان=۱۰ پسر از جمله عبدالله پدر پیامبر و شش دختر|مناصب=آبرسانی و پذیرایی از حاجیان|دین=موحد و پیرو آیین ابراهیم(ع)|محل زندگی=|محل دفن=قبرستان حُجون نزدیک مسجدالحرام|تاریخ درگذشت=۴۸ سال پس از عام الفیل|نقش‌های برجسته=متولی حج و کعبه|هجرت به=مکه|دیگر فعالیت‌ها=احیا و حفر مجدد چاه زمزم}}عَبدالمُطَلِّب''' جد پیامبر(ص)، رئیس قبیله قریش در عصر خود بود که مناصبی در مکه چون [[سقایت|سِقایت]] و [[رفادت|رِفادت]] را نیز بر عهده داشت. نام وی با [[چاه زمزم]] که در حال حاضر نیز آب آن مورد استفاده زائران خانه خداست، گره خورده زیرا او احیاء کننده چاه زمزم بود. ماجرای اصحاب فیل که به عذاب [[ابابیل]] گرفتار شدند نیز در عصر زعامت وی بر [[مکه]] صورت گرفت. او جایگاه ویژه‌ای نزد قبیله قریش داشت و بر آیین [[ابراهیم(ع)]] بود و هرگز بتی نپرستید تا در 82 سالگی از دنیا رفت. | | |
| | '''عَبدالمُطَلِّب''' جد پیامبر(ص)، رئیس قبیله قریش در عصر خود بود که مناصبی در مکه چون [[سقایت|سِقایت]] و [[رفادت|رِفادت]] را نیز بر عهده داشت. نام وی با [[چاه زمزم]] که در حال حاضر نیز آب آن مورد استفاده زائران خانه خداست، گره خورده زیرا او احیاء کننده چاه زمزم بود. ماجرای اصحاب فیل که به عذاب [[ابابیل]] گرفتار شدند نیز در عصر زعامت وی بر [[مکه]] صورت گرفت. |
|
| |
|
| == معرفی عبدالمطلب == | | == معرفی عبدالمطلب == |
| عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبد مناف و جدّ [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام(ص)]] و [[امام علی(ع)]] بود. او در [[مدینه]] از مادری به نام سَلمی، زاده شد. پدرش هاشم در سفر تجاری به شام درگذشت و فرزندش را ندید.<ref>الطبقات الکبری،ج1 ص64؛ انساب الاشراف، ج1 ص64.</ref> نام اصلی او شیبه بود<ref>السیره النبویه،ج1 ص1؛ الطبقات الکبری،ج1 ص65.</ref>، اما زمانی که عمویش مطلب بن عبد مناف او را از مدینه به مکه آورد، مردم گمان کردند او بردهٔ مطلب است و از آن پس به عبدالمطلب (برده مطلب) شهرت یافت.<ref>الطبقات الکبری،ج1، ص67؛ المعارف، ص71و72.</ref> برخی روایات نیز این نام را به سبب درخشش «نور نبوت» در چهره‌اش دانسته‌اند که عمویش برای حفظ جان او از قتل یهود، وی را «عبد» خود معرفی کرد.<ref>بحار الانوار، ج15، ص58 – 64.</ref> | | عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبد مناف و جدّ [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام(ص)]] و [[امام علی(ع)]] بود. او در مدینه از مادری به نام سَلمی، زاده شد. پدرش هاشم در سفر تجاری به شام درگذشت و فرزندش را ندید.<ref>الطبقات الکبری،ج1 ص64؛ انساب الاشراف، ج1 ص64.</ref> نام اصلی او شیبه بود<ref>السیره النبویه،ج1 ص1؛ الطبقات الکبری،ج1 ص65.</ref>، اما زمانی که عمویش مطلب بن عبد مناف او را از مدینه به مکه آورد، مردم گمان کردند او بردهٔ مطلب است و از آن پس به عبدالمطلب (برده مطلب) شهرت یافت.<ref>الطبقات الکبری،ج1، ص67؛ المعارف، ص71و72.</ref> برخی روایات نیز این نام را به سبب درخشش «نور نبوت» در چهره‌اش دانسته‌اند که عمویش برای حفظ جان او از قتل یهود، وی را «عبد» خود معرفی کرد.<ref>بحار الانوار، ج15، ص58 – 64.</ref> |
| | |
| == جایگاه و فضائل ==
| |
| | |
| === در میان قریش ===
| |
| عبدالمطلب پس از مرگ عمویش مطلب بن عبد مناف، مناصب مهم [[سقایت]] و [[رفادت]] (آبرسانی و پذیرایی از حاجیان) را با وجود مشکل‌هایی کسب کرد<ref>المنمق، ص83 – 85؛ انساب الاشراف، ج1، ص69و70.</ref> و به سید و بزرگ قریش بدل شد.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص67.</ref> او در میان [[قریش]] از چنان جایگاهی برخوردار بود<ref>الطبقات الکبری،ج1، ص69.</ref> که تنها نوه‌اش [[حضرت محمد (ص)|حضرت محمد(ص)]] می‌توانست در کنار او بر فرش مخصوص کنار [[کعبه]] بنشیند.<ref>اصول کافی، ج1،ص448، ح26؛ بحار الانوار، ج15، ص144؛ کمال الدین، ج1، ص171و173.</ref> قریش او را به سبب شرافت و خرد، «ابراهیم ثانی» می‌خواندند<ref>تاریخ الیعقوبی،ج2، ص11.</ref> و پس از مرگ نیز او را تکریم کردند.<ref>تاریخ الیعقوبی، ج2، ص13.</ref>
| |
| | |
| === در روایات ===
| |
| عظمت او چندان بود که بر هیچ امیر و حاکمی وارد نمی‌شد مگر اینکه او را اکرام و احترام می‌کرد.<ref>الطبقات الکبری،ج1، ص69.</ref> حتی [[ابرهه]] که برای ویران کردن [[کعبه]] آمده بود چنان تحت تاثیر سید [[قریش]] قرار گرفت که گفت: قطعاً اگر او از من می‌خواست از خراب کردن کعبه منصرف شوم بی شک خواسته اش را اجابت می‌کردم.<ref>اصول کافی،ج1، ص447؛ بحار الانوار، ج15، ص140و158.</ref>عبدالمطلب در جواب گفت: من تنها صاحب شتران هستم. این خانه نیز صاحبی دارد که خود از آن دفاع خواهد کرد.<ref>السیرة النبویه، ج1، ص50؛ تاریخ الطبری،ج2، ص134.</ref> در برخی کتب روایی آمده که عبدالمطلب در روز قیامت در چهره پیغمبران و ویژگی پادشاهان مبعوث خواهد شد.<ref>اصول کافی،ج1، ص446و447.</ref>
| |
| | |
| == عبدالمطلب و اسلام ==
| |
| عبدالمطلب موحد و پیرو آیین [[ابراهیم(ع)]] بود و هرگز بتی نپرستید<ref>مروج الذهب، ج2، ص103و108؛ بحار الانوار، ج15، ص144.</ref>و بشارت [[بعثت پیامبر(ص)]] را به مردم می‌داد.<ref>الاصابه، ج5، ص191.</ref> عبدالمطلب برخی از احکام مانند دیه صد شتر، تحریم شراب و زنا، و [[طواف کعبه|طواف هفت‌باره کعبه]] را پایه‌گذاری کرد که بعدها در [[اسلام]] تایید شد.<ref>تاریخ یعقوبی، ج2، ص10و11؛ الخصال، باب الخمسه، ج1، ص472.</ref>[[پرونده:حجون عبدالمطلب.jpg|بندانگشتی|تصویر قدیمی قبرستان حجون]]
| |
|
| |
|
| == خدمات به حج == | | == عبدالمطلب در میان قریش == |
| عبدالمطلب با حفر دوباره چاه زمزم، حاجیان را از آب آن سیراب می‌کرد. او اولین کسی بود که آب شیرین به زائران بیت الله نوشانید<ref>مروج الذهب،ج2، ص103.</ref> و خدمات گسترده‌ای به زائران [[بیت‌الله]] داشت.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص67؛ مروج الذهب، ج2، ص103.</ref> عبدالمطلب نخستین کسی بود که درِ کعبه را طلاکاری<ref>مروج الذهب، ج2، ص103و104.</ref> و برای آن قفل و کلید زرین ساخت.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص69.</ref> | | عبدالمطلب پس از مرگ عمویش مطلب بن عبد مناف، مناصب مهم سقایت و رفادت (آبرسانی و پذیرایی از حاجیان) را از او به ارث برد و به سید و بزرگ قریش بدل شد. او با حفر دوباره چاه زمزم، حاجیان را از آب آن سیراب می‌کرد و خدمات گسترده‌ای به زائران بیت‌الله داشت. عبدالمطلب نخستین کسی بود که درِ کعبه را طلاکاری و برای آن قفل و کلید زرین ساخت. او در میان قریش از چنان جایگاه و هیبتی برخوردار بود که تنها نوه‌اش حضرت محمد(ص) می‌توانست در کنار او بنشیند. وی موحد و پیرو آیین ابراهیم(ع) بود و هرگز بتی نپرستید. عبدالمطلب برخی از احکام اخلاقی و فقهی اسلام مانند دیه صد شتر، تحریم شراب و زنا، و طواف هفت‌باره کعبه را پایه‌گذاری کرد. قریش او را به سبب شرافت و خرد، «ابراهیم ثانی» می‌خواندند. |
| == وفات عبدالمطلب و فرزندان او ==
| |
| عبدالمطلب به روایتی در سن ۸۲ سالگی در حالی که [[رسول خدا]] هشت ساله بود (و ۴۸ سال از عام الفیل گذشته بود) در [[مکه]] از دنیا رفت و در [[قبرستان حجون|قبرستان حُجون]] نزدیک [[مسجدالحرام]] دفن شد.<ref>الطبقات الکبری،ج1، ص95؛ انساب الاشراف،ج1، ص84.</ref> گفته شده چون وقت احتضار عبدالمطلب فرا رسید، [[ابوطالب]] و زبیر که با عبدالله پدر رسول خدا(ص) از یک مادر بودند همه را جمع کرد و سفارش حضرت محمد(ص) را به آنها کرد و به روایتی کفالت آن حضرت را به ابوطالب واگذار کرد.<ref>انساب الاشراف، ج1، ص85؛ الطبقات الکبری، ج1، ص95.</ref> از عبدالمطلب ۱۰ پسر و شش دختر باقی ماند.<ref>المعارف، ص72.</ref>
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
| خط ۳۱: |
خط ۲۲: |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| *'''الاصابة فی تمیز الصحابه'''، احمد بن علی ابن حجر، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق. | | * '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، جعفریان رسول، تهران، مشعر، 1390. |
| *'''اصول کافی'''، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۲ش. | | * '''اخبار مدینه (ترجمه خلاصه الوفاء باخبار دارالمصطفی)'''، سمهودی نورالدین (م.۹۱۱ق.)، تهران، نشر مشعر، 1376. |
| *'''الامالی'''، محمد بن نعمان شیخ مفید، تحقیق حسین ولی و علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ق. | | * '''تاریخ تطبیقی ایران با کشورهای جهان'''، بیات عزیزالله، تهران، امیرکبیر، 1384. |
| *'''انساب الاشراف'''، احمد بن یحیی بلاذری، تحقیق سهیل زکّار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق. | | * '''تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکه( ۱۳۴۴ ق)'''، السباعی احمد، تهران، نشر مشعر، 1385. |
| *'''بحارالانوار'''، محمدباقر مجلسی، تهران، اسلامیه، بی‌تا. | | * '''تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثاً'''، خیاری احمد یاسین، مدینه، مکتبه الملک فهد الوطنیه، 1419. |
| *'''تاریخ الطبری'''، محمد بن جریر طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۹۶۷م. | | * '''ساختمان حرم شریف نبوی'''، سلمی سمر دملوجی، تهران، نشر مشعر، 1377. |
| *'''تاریخ الیعقوبی'''، احمد بن اسحاق یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا. | | * '''سفرنامه حجاز'''، لبیب البتنونی محمد، ترجمه هادی انصاری، تهران، مشعر، بی‌تا. |
| *'''الخصال'''، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، ترجمه هادی خلیلی، قم، انتشارات تهذیب، ۱۳۹۲ش. | | * '''شرق نزدیک در تاریخ'''، حتی فیلیپ خوری، ترجمه قمر آریان ( زرین کوب)، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1382ش. |
| *'''السیرة النبویه'''، عبدالملک ابن هشام، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا. | | * '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. |
| *'''الطبقات الکبری'''، محمد ابن سعد، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.
| | * '''میقات حج'''، فصلنامه، تهران، نشر مشعر. |
| *'''کمال الدین و تمام النعمه'''، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ش. | | * '''وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی'''، سمهودی علی بن عبدالله (م.۹۱۱ق.)، بیروت، دارالکتب العلمیه، 2006م. |
| *'''مروج الذهب و معادن الجوهر'''، علی بن الحسین مسعودی، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ق. | | * '''دولت ممالیک و نقش سیاسی و تمدنی آنان در تاریخ اسلام'''،، عصام محمد شبارو، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۱ش. |
| *'''المعارف'''، محمد بن مسلم ابن قتیبه، تحقیق ثروت عکاشه، قاهره، الهیئة المصریة العامه للکتاب، ۱۹۹۲م.
| | {{پایان}} |
| *'''معانی الاخبار'''، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق. | |
| *'''المنمق فی اخبار قریش'''، محمد ابن حبیب بغدادی، تحقیق خورشید احمد فاروق، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۱۵ق.{{پایان}}
| |
| [[رده:متولیان کعبه]] | | [[رده:متولیان کعبه]] |
| [[رده:بنی‌هاشم]] | | [[رده:بنی‌هاشم]] |
